اشخاص

شفیع‌زاده، حسن

میلاد شویکلو
1970 بازدید

حسن شفیع‌زاده (1366ـ1336) یکی از بانیان تأسیس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تبریز در سال 1358 و فرمانده توپخانه سپاه پاسداران در دوران دفاع مقدس بود.

حسن شفیع‌زاده مرداد 1336 در یک خانواده مذهبی در تبریز متولد شد. در سن دوازده‌سالگی از نعمت پدر محروم شد. پس از دیپلم به سربازی اعزام شد و همزمان با اوج‌گیری انقلاب اسلامی با روحانیون بزرگی چون شهید آیت‌الله مدنی و شهید آیت‌الله دستغیب که در تبعید بودند، تماس داشت. وی در پادگان فعالیت‌های زیادی برای آگاهی نظامیان و خنثی‌سازی تبلیغات حکومت پهلوی انجام می‌داد و در همان حال به پخش اعلامیه‌های حضرت امام خمینی ‌قدس‌سره‌الشریف در داخل و خارج از پادگان مشغول بود. روزی که مأمورین رژیم قصد هجوم به منزل آیت‌الله مدنی را داشتند، شفیع‌زاده به همراه دوستانش نقشه مقابله با مزدوران رژیم را در مراسم عزاداری عاشورای حسینی طراحی کرد که متأسفانه قبل از هرگونه اقدام، ضد اطلاعات رژیم از موضوع باخبر شده و آن‌ها را به مرند تبعید ‌کرد.[1]

شفیع‌زاده بعد از انقلاب، به همراه تعدادی از دانشجویان تبریزی برای جلوگیری از دسترسی عناصر ضدانقلاب به سلاح‌های نظامی، که در جریان انقلاب در دسترس مردم قرار گرفته بود، و دستگیری نیروهای ضدانقلاب و ساواک، گروه مسلحی را در بهمن 1357 سازماندهی کرد. وی در همان دوران در مسجد آیت‌الله اگنجی کلاس‌های آموزش نظامی ترتیب می‌داد. پس از آن هم به همراهی چند تن از مدافعان انقلاب، سپاه توحیدی را پایه‌ریزی کرد. بعدها به دنبال تشکیل سپاه پاسداران در تبریز، سپاه توحیدی در تشکیلات رسمی جدید ادغام شد و شفیع‌زاده به عنوان مسئول عملیات سپاه تبریز در سرکوب خوانین و اشرار آذربایجان و حزب منحرف خلق مسلمان نقشی فعال داشت. در غائله خلق مسلمان به همراه ابوالحسن آل اسحاق و تنی چند از پاسداران همرزمش با تدابیری خارق‌العاده در مقابل آنها ایستادگی کرد و نقاط حساسی چون صداوسیما را که به تصرف منافقین در آمده بود، آزاد کرد.[2]

شفیع‌زاده به خاطر ارادتی که به آیت‌الله مدنی داشت، مسئولیت حفاظت از بیت ایشان را بر عهده گرفت. اما چند صباحی بعد، به ارومیه مهاجرت کرد و در سپاه پاسداران ارومیه در کنار مهدی باکری به حفاظت از دستاوردهای انقلاب و مبارزه با اشرار پرداخت و در پاکسازی مناطق مرزی سرو، سلطانی، حسنلو، شپیران و ترگور، اشنویه، دره کلوران، بردک و صومای نقش مؤثری داشت.[3]

با شروع جنگ تحمیلی و محاصره آبادان، با یک دسته خمپاره‌‌انداز که تحت مسئولیت مهدی باکری اداره می‌شد، به جبهه‌های جنوب شتافت. سپس نقش تاریخی خود را در شکستن محاصره آبادان و دفع اشغالگران بعثی ایفا کرد. حسن شفیع‌زاده پس از عملیات طریق‌القدس (آذر 1360) به عنوان رئیس ستاد تیپ کربلا که تازه تشکیل شده بود، به انجام وظیفه مشغول شد و در شکل‌گیری، انسجام و سازماندهی آن نقش اساسی داشت. بعد از عملیات فتح‌المبین (فروردین 1361) که به عنوان معاون تیپ‌ المهدی‌عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف فعالیت می‌کرد، با همفکری تنی چند از فرماندهان ضمن پی‌ریزی و سازماندهی اولین آتشبارهای توپخانه، مسئولیت هماهنگی و پشتیبانی آتش در قرارگاه فتح در عملیات بیت المقدس (اردیبهشت 1361) را به عهده گرفت.[4]

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی جنگ را بدون توپخانه آغاز کرد و در سال‌های اول و دوم با هماهنگی ارتش توانست تعدادی از پرسنل را در دیدگاه‌ها و یگان‌های توپخانه به کار گیرد تا به طور تجربی آموزش ببیند. به همین دلیل تعدادی توپ 105م‌م در اختیار سپاه گذاشته شد. اما در عملیات‌های طریق‌القدس، فتح‌المبین و بیت‌المقدس چند قبضه توپ 152 و 130م‌م از عراقی‌‌ها به غنیمت گرفته شد و بدین‌ترتیب در 15 فروردین 1362 واحد توپخانه سپاه پاسداران با همکاری حسن شفیع‌زاده شکل گرفت.[5]

در اوایل سال 1364، بعد از عملیات بدر، فرماندهی کل سپاه در حکمی حسن شفیع‌زاده را با حفظ سمت، یعنی فرماندهی توپخانه سپاه، به عنوان مسئول مرکز آموزش توپخانه منصوب کرد. وی پس از دریافت حکم به سازمان‌دهی و جذب نیروهای متخصص مورد نیاز و تشکیل معاونت‌ها و کمیته‌های تخصصی اقدام کرد.[6] توپخانه شفیع‌زاده در عملیات‌های والفجر 8 نقش تعیین‌کننده‌ای داشت.[7]

حسن شفیع‌زاده در منطقه عملیاتی کربلای 10 در ماووت عراق در 8 اردیبهشت 1366 براثر اصابت گلوله توپ به ماشینش به شهادت رسید.[8]

مزار شهید حسن شفیع‌زاده در گلزار شهدای وادی رحمت تبریز قرار دارد.[9]

[1]. نجفی،‌ حسین، روایتی کوتاه از زندگانی و حماسه‌های بزرگ سردار سرلشکر پاسدار شهید حسن شفیع‌زاده، تبریز: اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس آذربایجان شرقی، 1386، ص4ـ2.

[2]. سلیمانی‌کیا، جعفر, نجفی، حسین، آشنای آسمان، تبریز: ستاد کنگره شهدا و سرداران شهید آذربایجان شرقی، چ دوم: 1384، ص25 و 26.

[3]. سلیمانی‌کیا، جعفر, نجفی، حسین، آشنای آسمان، ص30؛ نجفی،‌ حسین، روایتی کوتاه از زندگانی و حماسه‌های بزرگ سردار سرلشکر پاسدار شهید حسن شفیع‌زاده، ص4.

[4]. نجفی،‌ حسین، روایتی کوتاه از زندگانی و حماسه‌های بزرگ سردار سرلشکر پاسدار شهید حسن شفیع‌زاده، ص4 و 5.

[5]. اسدی، هیبت‌الله، آتش توپخانه، تهران: دافوس آجا، 1394، ص355.

[6]. همان، ص367.

[7]. سلیمانی‌کیا، جعفر, نجفی، حسین، آشنای آسمان، ص82.

[8]. نجفی، حسین، اسوه‌های ماندگار، تبریز: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس آذربایجان شرقی، 1384، ص78.

[9]. دانش‌نامه شهدا و ایثارگران جمهوری اسلامی ایران https://mazareshahid.ir/61655