عملیات‌ها
عملیات عاشورا 2
لیلا کریمی
1758 بازدید
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی عملیات عاشورای 2 را به صورت محدود و به منظور فعال نگه داشتن جبهه‌ها در منطقه عمومی چنگوله در جنوب شهر مرزی مهران در سال 1364 انجام داد.
تابستان 1364، قرارگاه خاتم‌الانبیا ـ مرکز عملیات مشترک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ارتش جمهوری اسلامی ایران ـ محور چنگوله را برای اجرای عملیات محدود عاشورای 2 به منظور شکل‌گیری و آماده‌سازی عملیات گسترده والفجر 8 انتخاب کرد تا جبهه غرب کشور ـ شهر مرزی مهران ـ فعال باشد و عراق به حال خود رها نشود.[1] در پی این تصمیم‌گیری، عملیات عاشورای 2 در 24 مرداد 1364 با هدف پاکسازی مناطق مورد نظر از نیروهای عراق و تصرف تپه‌های استراتژیک دوقلو و ارتفاعات 145 و 150 در جنوب مهران طراحی شد.
اجرای عملیات به چهار گروهان از لشکر 17 علی‌بن‌ابیطالب‌علیه‌السلام و سه گروهان از تیپ زرهی 72 محرم سپاه پاسداران انقلاب اسلامی محول شد.
در نیروهای عمل‌کننده یک گروهان تانک به استعداد نه تانک از تیپ 72 محرم هم حضور داشت که با عبور از میادین مین و سیم‌خاردار و دیگر موانع استراتژیک در منطقه عملیاتی مستقر شدند.[2] دو تپه دوقلو و ارتفاعات 145 در حد فاصل غرب دهلران و جنوب پاسگاه چنگوله است. ارتش عراق با ایجاد رصدخانه ـ محل دیدبانی ـ و پایگاه‌های شنود تحرکات نیروهای ایرانی را زیر نظر داشت. به لحاظ اهمیت استراتژیک این دو تپه برای عراق، «عیون القادسیه» نامگذاری شده و نیروهای تیپ 114 پیاده عراق برای حفاظت از آن‌ها در منطقه مستقر شده بودند.[3]
عملیات در ساعت 2 بامداد 24 مرداد 1364 با رمز یا مهدی‌عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ادرکنی آغاز شد.[4] نیروهای لشکر 17 علی‌بن‌ابیطالب‌علیه‌السلام در محور یال ارتفاع 145 و تپه‌های دوقلو موفق عمل کردند، اما موفق به تصرف ارتفاع 145 نشدند و بدون پاکسازی منطقه عملیاتی، حدود ساعت 11 از مواضع به‌دست‌آمده، عقب‌نشینی کردند. نیروهای تیپ 72 محرم هم در یکی از معابر تپه دوقلو موفق به عبور از میدان مین نشدند و در معبر دیگر هم نیروها در ارتفاعات 150 به دلیل عدم پاکسازی و تصرف نکردن محل عملیات، مجبور به عقب‌نشینی از این جبهه شدند.[5]
در این عملیات نیروهای ایرانی با حمله به مواضع عراق در محور پاسگاه شهابی واقع در غرب دهلران، رصدخانه‌های عراق را منهدم کردند.[6]
تعداد شهدا و مفقودین نیروهای ایرانی در یگان‌های لشکر 17 علی‌بن‌ابیطالب‌علیه‌السلام چهل شهید و مفقود و صد مجروح و نیز در تیپ زرهی 72 محرم شصت شهید و مفقود و صد مجروح اعلام شد. در اخبار تلویزیون عراق فیلمی از اسیران ایرانی عملیات عاشورای 2 پخش شد که حدود 35 نفر از اسیران که اغلب از تیپ 72 محرم بودند، دیده می‌شدند. در این عملیات تعداد کشته و مجروحان ارتش عراق چهارصد نفر و اسیران آن‌ها سه تا نه نفر تخمین زده شد.[7]
در عملیات عاشورای 2 نیروهای گردان یک و دو از تیپ 114 لشکر 35 عراق منهدم و تجهیزات و مهماتشان به آتش کشیده شد[8] و تعداد زیادی سلاح‌های سبک و نیمه‌سنگین و چندین قبضه خمپاره‌انداز و مقداری مهمات به غنیمت نیروهای ایرانی درآمد.[9]
نیروهای عراقی در ساعت 8 بامداد 24 مرداد 1364 با جمع کردن گردان‌های متشکل از قوای کماندویی میثاق و الشهابی در حوالی ارتفاع 145 اقدام به حمله کردند، ولی با مقاومت نیروهای ایرانی مجبور به عقب‌نشینی شدند.[10]
عملیات عاشورای 2 در تأمین هدف‌‌های تعیین‌شده موفق نبود و در عمل به یک عملیات نفوذی و ایذایی تبدیل شد.[11]
[1]. رزاق‌زاده، امیر، اطلس راهنما3: ایلام در جنگ، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه، تهران، 1380، ص100.
[2]. نخعی، هادی و مشهدی فراهانی، حمیدرضا، روزشمار جنگ ایران و عراق، کتاب سی‌وهفتم: توسعه روابط با قدرت‌های آسیایی، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 1383، ص718 و 717.
[3]. روزنامه جمهوری اسلامی، ش1802، 26 مرداد 1364، ص2.
[4]. سمیعی، علی، کارنامه توصیفی عملیات رزمندگان اسلامی در طول هشت سال دفاع مقدس، تهران: نمایندگی ولی فقیه، معاونت تبلیغات و انتشارات، چ اول، 1376، ص206.
[5]. نخعی، هادی و مشهدی فراهانی، حمیدرضا، روزشمار جنگ ایران و عراق، کتاب سی‌وهفتم: توسعه روابط با قدرت‌های آسیایی، 1383، ص718.
[6]. روزنامه جمهوری اسلامی، ص2.
[7]. نخعی، هادی و مشهدی فراهانی، حمیدرضا، روزشمار جنگ ایران و عراق، کتاب سی‌وهفتم، ص718.
[8]. سمیعی، علی، کارنامه توصیفی عملیات رزمندگان اسلامی در طول هشت سال دفاع مقدس، ص206.
[9]. سمیعی، علی، کارنامه توصیفی عملیات‌ها در طول هشت سال دفاع مقدس، ص206 و 207.
[10]. روزنامه جمهوری اسلامی، ص2.
[11]. نخعی، هادی و مشهدی فراهانی، حمیدرضا، روزشمار جنگ ایران و عراق، کتاب سی‌وهفتم، ص717.
