اشخاص
آل‌آقا، محمدهاشم
معصومه عابدینی
1939 بازدید
محمدهاشم آل‌آقا (1363ـ1324)، رئیس دایره مرکز فرماندهی نهاجا (نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران) در دوران دفاع مقدس بود.
در 27 آبان 1324 در کرمانشاه متولد شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در رشته ریاضی تا دیپلم در همان شهر سپری کرد و در مرداد 1344 وارد دانشکده افسری نیروی زمینی ارتش شد. در سال 1347 پس از گذراندن آموزش‌های نظامی گوناگون، با درجه ستوان‌دومی فارغ‌التحصیل شد. در ادامه خدمت، رسته خلبانی را انتخاب کرد و برای گذراندن آموزش‌های مقدماتی خلبانی، در 8 مرداد 1348 به نیروی هوایی منتقل شد.
آل‌آقا در 19 آبان 1349 برای طی کردن دوره تکمیلی خلبانی، راهی آمریکا شد و پس از پرواز با هواپیمای تی41 و هواپیماهای دوموتوره جت تی37 و هواپیمای فوق‌صوت تی38 و حدود 220 ساعت پرواز در آنجا، با دریافت نشان خلبانی جت به ایران بازگشت.
او طی 1350 تا 1353، افسر خلبان شکاری در کابین عقب هواپیما، آموزش‌دهنده خلبانی در کابین جلوی هواپیمای فانتوم اف4، آموزش‌دهنده فرماندهی هواپیما، و معاون عملیاتی تیم شکاری در پایگاه‌های یکم شکاری مهرآباد، هشتم شکاری شیراز و سوم شکاری همدان بود.
در سال 1353، پس از خرید هواپیمای اف14 و به کارگیری آن در ارتش، آل‌آقا برای پرواز با این هواپیما انتخاب شد و برای گذراندن دوره آموزگاری خلبان اف14 به امریکا اعزام شد و پس از گذراندن دوره شش‌ماهه خلبانی، سال 1356 به ایران بازگشت و سال 1357 به درجه سرگردی نایل شد.
آل‌آقا در 1 تیر 1359، با حکم معاونت عملیاتی پایگاه ششم شکاری، در بوشهر به خدمت مشغول شد.
با شروع جنگ تحمیلی، او مأمور گشت‌زنی هوایی با هواپیمای اف4 در دفاع از آسمان کشور، از آذربایجان‌غربی تا جزیره خارک، برای مقابله با حملات هوایی دشمن بعثی شد. همچنین در دفاع از کاروان‌های کشتی تجاری از تنگه هرمز تا بندر امام خمینی حضوری فعال داشت. به سبب اجرای دقیق امور محول‌شده، در 1 تیر 1360، شش ماه ارشدیت گرفت. وی در 4 مرداد 1360، ضمن دریافت درجه سرهنگ‌دومی، به پایگاه هشتم شکاری شیراز منتقل شد. دفاع در مقابل حملات هوایی دشمن از شمالی‌ترین تا جنوبی‌ترین مناطق عملیاتی و حفاظت و اسکورت نفتکش‌ها باعث شد که او در 1 اردیبهشت 1361 به درجه سرهنگ‌دومی ثابت ارتقا یابد و در 16 مرداد 1361، به سبب لیاقت و کاردانی، به مدیریت عملیات معاونت عملیاتی فرماندهی نهاجا منصوب شد.
آل‌آقا در 11 اردیبهشت 1362، به سبب توانمندی و ابتکار و نظم نظامی در دفاع از مملکت، با درجه سرهنگی، به ریاست دایره مرکز فرماندهی نهاجا در ستاد نهاجا رسید.
محمدهاشم آل‌آقا سرانجام در 20 مرداد 1363 حین نبرد با نیروهای بعثی عراق که به کاروان‌های کشتی تجاری حمله کرده بودند، در نزدیکی لنگرگاه‌های ماهشهر، به علت سقوط هواپیما در مأموریت برون‌مرزی مفقودالاثر شد.
پس از گذشت هفت سال، در خرداد 1370، کمیسیونی با حضور نمایندگان عالی‌رتبه نهاجا برگزار شد و بر اساس گزارش‌های عملیاتی موجود اعم از گزارش خلبانان همراه پست شنود و گزارش اولیه پست فرماندهی ستاد نهاجا و پیگیری وضعیت نام‌برده از طریق صلیب سرخ جهانی، هلال احمر جمهوری اسلامی ایران، کمیسیون حمایت از اسرای ایرانی در عراق، یگان اولیه نام‌برده و اسرای ایرانی آزادشده از بند رژیم عراق، هیچ‌گونه اطلاعی از او دال بر اسارت در خاک دشمن به دست نیامد. از این رو اعضای کمیسیون، به‌اتفاق آرا، فوت نام‌برده را برابر بند الف ماده 107 قانون ارتش جمهوری اسلامی ایران، شهادت تشخیص دادند و تاریخ شهادت، همان تاریخ مفقودیت، 20 مرداد 1363 تعیین شد.
او برابر قوانین ارتش جمهوری اسلامی، در لحظه شهادت، به درجه سرتیپی ارتقا یافته و به دریافت نشان فتح نیز مفتخر شده است.[1]
از شهید محمدهاشم آل‌آقا، یک فرزند پسر یادگار مانده است.
[1]. تلخیص مقاله از دایرةالمعارف دفاع مقدس، ج1، تهران: مرکز دایرةالمعارف پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس، 1390، ص189 و 190.
