عملیات‌ها

عملیات‌ فتح‌ 3

اعظم‌سادات حسینی
1238 بازدید

نیروهای‌ سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامی‌ تحت امر قرارگاه رمضان با همکاری‌ نیروهای حزب دمکرات کردستان عراق در آبان ‌1365 عملیات‌ فتح ‌3 را در منطقه‌ زاخو ـ دهوک در‌ عمق سیصدکیلومتری‌ خاک‌ عراق‌ اجرا کرد.

سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامی‌ با نزدیک‌ شدن به‌ اتحادیه‌ میهنی‌ کردستان‌ عراق به‌ رهبری‌ جلال‌ طالبانی و در پی‌ تشکیل‌ قرارگاه‌ رمضان، به‌ برنامه‌ریزی‌ حرکت‌های‌ نامنظم‌ در خاک‌ عراق‌ پرداخت و سلسله‌ عملیات‌های‌ نامنظم‌ فتح‌ پایه‌ریزی‌ شد.[1]

اولین عملیات، فتح 1 بود که در 19 مهر 1365 با هدف حمله به تأسیسات نفتی کرکوک و پایگاه‌های نظامی و جاسوسی و ایجاد اختلال در صدور نفت عراق، در عمق 150 کیلومتری خاک عراق اجرا شد.[2] پس از آن، عملیات نامنظم فتح 2، در 4 آبـان 1365 در محـور شـمالی جبهه‌های دفاع مقدس در شـهر دوکـان کردسـتان عراق انجام شد.[3] چند روز بعد، عملیات فتح 3 در 24 آبان 1365، با هدف نفوذ در خاک عراق و ضربه‌ زدن به‌ عقبه و مراکز پشتیبانی عراق در همان جبهه شمالی انجام گرفت.[4]

عملیات در سه محور زاخو، دشت اربیل و موصل انجام شد و با موفقیت نیروهای ایرانی به پایان رسید. نیروهای حزب دمکرات عراق از نیروهای بارزانی بودند و نیروهای قرارگاه جنگ‌های نامنظم نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در مرحله اول عملیات فتح 3 در محور زاخو، مقر لشکر 38 عراق را با نفرات داخل آن منهدم کردند. این مقر در منطقه تلگبر بود که مسئولیت حفاظت از جاده بین‌المللی و خطوط لوله نفتی عراق به ترکیه را بر عهده داشت. نیروهای ایران در محور زاخو با محاصره این شهر در منطقه دره گل‌اسپی و ارتفاعات مشرف بر آن که در عمق خاک عراق بود، به مواضع نیروهای عراقی یورش بردند.[5]

در مرحله دوم این عملیات که در 26 آبان 1365 انجام شد، نیروهای ایرانی با مسدود کردن جاده ترانزیتی عراق ـ ترکیه و تسلط کامل بر این جاده مهم با نیروهای عراقی درگیر شدند و ضمن انهدام چندین تانک و نفربر و کشته و مجروح کردن تعدادی از نیروهای عراقی توانستند شهر زاخو را به طور موقت به محاصره خود درآورند. در طول مدت این محاصره، نیروهای کرد عراق در عملیات نفوذی و گسترده به داخل شهر زاخو نفوذ کرده و مراکز مهم دولتی از جمله مخازن سوخت و جایگاه‌های بنزین، گمرک، ترمینال و محل‌های بارگیری نفت را منهدم کردند. هنگام حضور نیروهای ایران برای محاصره زاخو، هواپیماهای عراقی این شهر را بمباران کردند که منجر به مجروح و کشته شدن تعدادی از مردم شد. سپس رزمندگان قرارگاه رمضان با همراهی نیروهای کرد عراق، دره اسکیله در اطراف زاخو را بسته و همه پایگاه‌های عراق که در این دره مستقر بودند را با نفرات آن منهدم کردند. در محور موصل نیز یک مقر نظامی نیروهای عراقی به محاصره نیروهای ایرانی درآمد و در جریان انهدام این مقر تعدادی از نیروهای عراقی که در بین آنها دو افسر دیده می‌شد، کشته شدند. این عملیات دو روز ادامه داشت و در محور اربیل با گستردگی بیشتری همراه بود. در جریان عملیات در منطقه دشت اربیل، یک‌ فروند هلی‌کوپتر‌ توپدار عراقی هم سرنگون شد.[6]

در این عملیات بیش از پانصد تن از نیروهای‌ عقبه‌ ارتش عراق کشته و زخمی و اسیر شدند. تعدادی تانک‌ و زره‌پوش‌ و بیست خودروی نظامی‌ هم منهدم شدند.‌ همچنین مراکز نظامی‌ و دولتی‌ شهر حی‌صدام عراق هم آسیب‌ کلی ‌دید و به چند مرکز دولتی‌ شهر دهوک خسارات کلی وارد شد.[7]


[1]. حبیبی، ابوالقاسم، کارنامه عملیات سپاهیان اسلام در هشت سال دفاع مقدس، تهران: سپاه پاسدران انقلاب اسلامی، روابط عمومی و انتشارات سپاه پاسداران، چ پنجم، 1383، ص143.

[2]. راهنمای عملیات جنگ 8 ساله، تهران: سپاه پاسدران انقلاب اسلامی، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، 1369، ص67؛ حبیبی، ابوالقاسم، کارنامه عملیات سپاهیان اسلام در هشت سال دفاع مقدس، ص140.

[3]. حبیبی، ابوالقاسم، کارنامه عملیات سپاهیان اسلام در هشت سال دفاع مقدس، ص142.

[4]. همان، ص143.

[5]. روزنامه جمهوری اسلامی، ش2164، 25 آبان 1365، ص2؛ حبیبی، ابوالقاسم، کارنامه عملیات سپاهیان اسلام در هشت سال دفاع مقدس، ص143.

[6]. روزنامه جمهوری اسلامی، ش2165، 26 آبان 1365، ص2.

[7]. حبیبی، ابوالقاسم، کارنامه عملیات سپاهیان اسلام در هشت سال دفاع مقدس، ص143.