عملیات‌ها
عملیات فتح 10
اعظم‌سادات حسینی
758 بازدید
عملیات فتح 10 در شهریور 1366 در شمال شرقی استان اربیل عراق انجام شد. فرماندهان و نیروهای تحت امر قرارگاه رمضان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی این عملیات چریکی را طراحی و اجرا کردند.
نیروهای تیپ 58 مالک اشتر نیروی زمینی سپاه با همکاری مجاهدین مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق و پیشمرگان حزب‌الله کرد عراق نیروهای عمل‌کننده در عملیات بودند. هدف از اجرای این عملیات پاسخگویی به عراق در مقابل بمباران مراکز غیرنظامی ایران و گلوله‌باران روستاهای کردنشین بود.[1] در جبهه شمالی اهداف متعددی دنبال می‌شد که تأمین مرزها بخشی از آن بود. مسدود کردن گذرگاه‌های نیروهای ضدانقلاب و عناصر نفوذی دشمن از اهداف دیگر جبهه شمالی بود. با مسدود شدن معابر مرزی، هرگونه عملیات نامنظم دشمن محدود می‌شد. کمین، ترور، گروگان‌گیری، بمب‌گذاری و مین‌گذاری به‌شدت کاهش می‌یافت. همچنین وجود منابع و تأسیسات اقتصادی عراق در کرکوک، اربیل و سلیمانیه بر اهمیت این جبهه می‌افزود. عملیات در اربیل امنیت انتقال نفت عراق را به سواحل ترکیه در دریای مدیترانه به مخاطره می‌انداخت و تصرف سلیمانیه ضمن آنکه گامی بود به سوی کرکوک، باعث افزایش فشار معارضان کرد بر حکومت عراق می‌شد.
از پاییز 1364 با اعلام آمادگی جدی کردهای معارض عراق برای همکاری با نیروهای مسلح ایران، سپاه پاسداران به منظور هدایت جنگ‌های نامنظم، قرارگاه رمضان را تشکیل داد و استراتژی تعقیب متجاوز در جبهه شمالی اتخاذ شد. به این ترتیب محدوده زمانی عملیات برداشته شد و نیروهای مسلح ایران درصدد برآمدند تا در زمستان نیز جبهه شمالی را فعال نگه دارند. نیروهای معارض در حزب دموکرات کردستان عراق (بارزانی‌ها) که استان اربیل منطقه تحت نفوذشان محسوب می‌شد، بیشترین سهم را در همکاری با جمهوری اسلامی ایران در این محور داشتند و تحت فرماندهی قرارگاه رمضان سپاه و یگان‌های تکاور این قرارگاه در چندین عملیات مشارکت کردند. اتحادیه میهنی کردستان عراق (طالبانی‌ها) هم در محورهای سلیمانیه و کرکوک تحت فرماندهی قرارگاه رمضان، بیشترین مشارکت را در عملیات‌ها داشتند.[2]
عملیات چریکی فتح 10 در ساعت 1:45 جمعه 13 شهریور 1366 با رمز یا ابا عبدالله الحسین‌علیه‌السلام به اجرا درآمد. این عملیات مانند سایر سلسله عملیات‌های فتح در عمق جبهه شمالی عراق و در محور شمال شرقی استان کردنشین اربیل عراق در منطقه عمومی سیدکان انجام شد. نیروهای ایرانی در ساعات اولیه عملیات مواضع خودی را ترک و بعد از اعلام رمز عملیات، با رعایت اصل استتار و غافلگیری، به عمق خاک عراق نفوذ کردند. تاکتیک‌های پیشرفته جنگ‌های چریکی پارتیزانی همراه با سرعت عمل نیروهای ایرانی، شروع موفقی برای این عملیات بود. در این تهاجم غافلگیرکننده 36 پایگاه حفاظتی و مقر فرماندهی گردان خفیفه در بلندی‌های این منطقه و ارتفاعات 1636، 1962، 1185، 1198، 1096 تحت کنترل کامل نیروهای ایرانی درآمد.[3] همچنین 15 دستگاه خودرو نظامی و چندین قبضه سلاح سبک و سنگین عراقی به آتش کشیده شد و بیشتر از پانصد نفر از نیروهای عراقی کشته، زخمی و اسیر شدند. ستوان سوم عبدالعزیز نفل، معاون توپخانه لشکر 33 سپاه پنجم ارتش عراق، نیز به اسارت نیروهای ایرانی درآمد. انهدام کامل مقر گردان خفیفه تحت امر لشکر 45 ارتش عراق که فرماندهی منطقه عملیاتی را به عهده داشت، از دیگر دستاوردهای عملیات فتح 10 است. نیروهای ایران در این عملیات همچنین موفق شدند پانزده دستگاه خودروی سبک و سنگین، چهار دستگاه خودروی مهندسی، سه زاغه انبار مهمات بزرگ، چندین قبضه سلاح انفرادی و وسایل مخابراتی عراق را به طور کامل منهدم کنند و تعداد زیادی از تجهیزات آن‌ها از جمله ده‌ها دستگاه خودرو، ده‌ها قبضه سلاح انفرادی، مقداری مهمات و چند قبضه توپ ضدهوایی به غنیمت بگیرند.[4]
[1]. سمیعی، علی، کارنامه توصیفی عملیات‌های هشت سال دفاع مقدس، معاونت تبلیغات و انتشارات نمایندگی ولی فقیه در نیروی زمینی، 1376، ص354.
[2]. رشید، محسن، اطلس جنگ ایران و عراق، تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، 1379، ص84.
[3]. حبیبی، ابوالقاسم، کارنامه عملیات سپاهیان اسلام در هشت سال دفاع مقدس، تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، اداره روابط عمومی و انتشارات، چ پنجم، 1383، ص184؛ سمیعی، علی، کارنامه توصیفی عملیات‌های هشت سال دفاع مقدس، ص354.
[4]. حبیبی، ابوالقاسم، کارنامه عملیات سپاهیان اسلام در هشت سال دفاع مقدس، ص184.
