عملیات‌ها
عملیات ظفر ۶
سمانه تاجیک
3110 بازدید
عملیات ظفر 6 یکی از عملیات‌های نامنظم در دوران جنگ تحمیلی عراق برضد ایران است که در سال 1366 در شرق استان کرکوک عراق و با هدف آزادسازی ارتفاعات منطقه، در سه محور توسط قرارگاه رمضان انجام گرفت.
در روزهای پایانی سال 1366 عملیاتی با عنوان والفجر 10 با هدف تصرف بخش‌هایی از استان سلیمانیه عراق طراحی شد. مواردی مانند وسعت منطقه عملیاتی، جدایی اهداف از هم، بعد مسافت عقبه‌ها از یکدیگر و عدم امکان هدایت نیروها در همه محورها به وسیله یک قرارگاه، از دلایلی بود که باعث شد تا چند قرارگاه برای اجرای عملیات والفجر 10 تعیین شود و این قرارگاه‌ها با انجام عملیات‌های نامنظم به تحقق اهداف عملیات والفجر 10 کمک کنند. قرارگاه رمضان که مرکز عملیات‌های نامنظم سپاه پاسداران بود، مأموریت داشت در خلال عملیات والفجر 10 با همکاری گروه‌های کرد معارض عراقی اقداماتی مانند حمله به اهداف در شهرهای عراق، اجرای عملیات‌های کمین و ناامن کردن تردد واحدهای عراق در عمق منطقه انجام دهد. عملیات ظفر 6 یکی از این عملیات‌های نامنظم بود.[1] از سلسله عملیات‌های ظفر، عملیات ظفر 5 در 22 دی 1366 نیروهای قرارگاه رمضان با همکاری پیشمرگان حزب دموکرات کردستان عراق، در استان دهوک عراق انجام شد و شهر دیرلوک کاملاً تصرف و جاده عمادیه قطع شد.[2]
نیروهای عمل‌کننده تحت فرماندهی قرارگاه رمضان 5 اسفند 1366 به نیروهای عراق حمله و پس از نبردی سنگین ارتفاعات گرده ناصر، گرده مقبره، گرده قالی، گرده سو و ارتفاع 606 را تصرف کردند. نیروهای ایران، پس از تسلط بر پل مهم باصره، پادگان گردان مستقل پیاده مکانیزه از سپاه یکم، پادگان محل استقرار گردان 135 و گردان 25 خفیفه را تصرف[3] و صد تن از نیروهای دشمن، از جمله فرمانده گردان 25 خفیفه را کشته و بیست نفر را اسیر کردند. یکی از اسرا، سروان زرهی، خارس عبدالکریم، معاون گردان 25 خفیفه بود.[4]
نیروهای ایران در محور شرق سنگاو نیز با درهم کوبیدن پایگاه‌ها و مواضع عراق صد نفر را کشته و پانزده نفر را به اسارت گرفتند. عراق نیز با روشن شدن هوا اقدام به پاتک کرد که با کمین کوبنده و سنگین نیروهای ایران در جاده سنگاو ـ چمچال مواجه شد و پس از تحمل 150 کشته و تعدادی اسیر عقب‌نشینی کردند.
ارتش عراق، روز دوم عملیات با بهره‌گیری از شش گردان نیروهای پیاده و مکانیکی، مزدوران محلی، ده‌ها تانک و زره‌پوش و حمایت آتش توپخانه و نیروی هوایی، در حد فاصل چمچال ـ جیبافره پاتک سنگینی کرد و دست به پیشروی زد. این پاتک عراق با عکس‌العمل به‌موقع نیروهای ایران سرکوب شد، اما عراق اعلام کرد که عملیات ظفر 6 از سوی ایران با شکست مواجه شده است.
از دیگر نتایج عملیات ظفر 6 می‌توان به مواردی از قبیل: آزادسازی پل مهم باصره و چندین روستای منطقه اشاره کرد. همچنین از دیگر نتایج این عملیات تسلط بر جاده‌های اصلی سنگاو ـ چمچال، کرکوک ـ سنگاو، قادرکرم ـ کرکوک، سنگاو ـ قره داغ ـ سلیمانیه و همچنین جاده‌های فرعی سنگاو ـ دربندیخان بود.[5]
سرگرد جعفر عبدحسین، فرمانده گردان مستقل پیاده مکانیزه سپاه یکم عراق، نیز در این عملیات به هلاکت رسید.[6]
در عملیات ظفر 6، پادگان گردان مستقل پیاده مکانیزه از سپاه یکم، پادگان محل استقرار گردان 135 خفیفه و مقر گردان 25 خفیفه و چهارده پایگاه دیگر عراق در منطقه، شش دستگاه تانک و نفربر، دو قبضه توپ ضدهوایی، هشت قبضه خمپاره‌انداز 82 میلیمتری، چندین قبضه تیربار و ده‌ها انبار مهمات منهدم شدند. همچنین ایران توانست دو دستگاه نفربر زرهی، شصت دستگاه انواع بی‌سیم، چندین قبضه خمپاره‌انداز و تعدادی سلاح انفرادی را در این عملیات به غنیمت بگیرد.[7]
روزنامه تایمز مالی لندن، پیشروی نیروهای مسلمان کرد را در شمال عراق به استناد تصاویر ماهواره اطلاعاتی تأیید کرد و با اشاره به عملیات ظفر ۶ نوشت: «نیروهای حزب دمکرات کردستان عراق در پیشروی ماه گذشته در منطقه ماووت در کنار مرز ایران شکست سختی بر نیروهای عراق وارد آورند.»[8]
پس از شروع عملیات والفجر 10 در 23 اسفند 1366، برای جلوگیری از افزایش حساسیت دشمن به تحرکات قرارگاه قدس و کشف نشدن هدف اصلی این قرارگاه، نام عملیات در محور قرارگاه قدس در منطقه شرق استان سلیمانیه عراق، ظفر 7 تعیین شد. این عملیات توسط قرارگاه رمضان و نیروهای کرد عراقی انجام شد.[9]
[1]. سمیعی، علی، کارنامه توصیفی عملیات رزمندگان اسلام درطول هشت سال دفاع مقدس، نمایندگی ولی‌فقیه در نیروی زمینی ـ معاونت تبلیغات و انتشارات، 1376، ص 374؛ حبیبی، ابوالقاسم، کارنامه عملیات سپاهیان اسلام در هشت سال دفاع مقدس، تهران: اداره روابط عمومی و انتشارات سپاه، چ پنجم، 1383، ص198.
[2]. اردستانی، حسین، روزشمار جنگ ایران و عراق، کتاب پنجاه‌ودوم: تکاپوی جهانی برای توقف جنگ، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 1382، ص599.
[3]. حبیبی، ابوالقاسم، کارنامه توصیفی عملیات سپاهیان اسلام در هشت سال دفاع مقدس، ص198 و 199.
[4]. سمیعی، علی، کارنامه توصیفی عملیات‌های هشت سال دفاع مقدس، تهران: نمایندگی ولی فقیه در نیروی زمینی، معاونت تبلیغات و انتشارات، ۱۳۷۶، ص374 و 375؛ روزنامه جمهوری اسلامی، ش2542، 8 اسفند 1366، ص2.
[5]. سمیعی، علی، کارنامه توصیفی عملیات رزمندگان اسلام، صص374 و375.،
[6]. روزنامه جمهوری اسلامی، همان.
[7]. حبیبی، ابوالقاسم، کارنامه عملیات سپاهیان اسلام در هشت سال دفاع مقدس، صص198 و 199؛ سمیعی، علی، کارنامه توصیفی عملیات رزمندگان اسلام، ص375.
[8]. همان، صص374 و375.
[9]. روزشمار جنگ ایران و عراق، کتاب پنجاه‌وچهارم، ص65؛ حبیبی، ابوالقاسم، کارنامه عملیات سپاهیان اسلام در هشت سال دفاع مقدس، ص200.
