رنجر
زینب احمدی
38 بازدید
فیلم سینمایی رنجر ساخته احمد مرادپور در سال ۱۳۷۸ است که فرار یک اسیر ایرانی از زندان عراق را به تصویر کشیده است.
کارگردان احمد مرادپور، تهیه‌کننده محمدرضا تخت‌کشیان، تدوینگر احمد مرادپور، برنامه‌ریز‌ها و دستیاران کارگردان نورالدین گودرزی، مسعود اکبری و احمد میرمحمدی، فیلمنامه‌نویس بهزاد بهزادپور، مدیر فیلمبرداری محمدتقی پاک‌سیما، منشی صحنه علی عبدالله‌زاده، صدابردار فرخ فدایی، جلوه‌های ویژه محسن روزبهانی، موسیقی متن سعید انصاری، طراح چهره‌پرداز عبدالله اسکندری، چهره‌پردازان کامران خلج و سینا خاکسازی، مدیر صحنه ماشاءالله شاه‌مرادی‌زاده، تدارکات نظامی حسن محمدی و داریوش فشمی، مدیران تولید روح‌الله مرادی و اردشیر ایران‌نژاد و بازیگران جمشید هاشم‌پور، آرش تاج تهرانی، جمشید شاه‌محمدی، اکبر سنگی، فخرالدین صدیق‌شریف، یوسف مرادیان، محمود مقامی، فرشاد رمضانی، فرامرز روشنایی، احمد صافی، علی بوریان، شهزاد صفوی و ... هستند.
این فیلم ۹۰ دقیقه‌ای محصول سازمان سینمایی سوره و طوبی فیلم است که ۱ فروردین ۱۳۷۹ در سینمای فرهنگ، آفریقا، تهران یک، فلسطین، تمدن، سارا، اروپا، جی، بهاران و پیوند به نمایش درآمد و ۲.۲۱۹.۹۹۶.۲۰۰ ریال فروش کرد.[1]
یک گروه از تکاوران ایرانی در حال بازگشت از مأموریت با نیروهای عراقی درگیر می‌شوند. مرتضی (جمشید هاشم‌پور) رزمنده ایرانی، به اسارت گرفته می‌شود. سامی جابر (آرش تاج تهرانی)، فرمانده نیروهای عراقی دستور می‌دهد او را به اردوگاه متروک و دور از نظارت صلیب سرخ انتقال دهند. ارودگاه متروک موقعیت نامناسبی دارد. مرتضی که از همان ابتدا مصمم است از اردوگاه بگریزید، تصمیمش را با سایر اسرا در میان می‌گذارد، اما اغلب اسرا با نقشه فرار او مخالفت می‌کنند. سید (فخرالدین صدیق‌شریف) ارشد اردوگاه در صورتی با اجرای نقشه مرتضی موافقت می‌کند که او فهرست اسرای ایرانی را همراه خود به ایران ببرد. مرتضی برای آمادگی کامل به انجام تمرین‌های رزمی می‌پردازد و در فرصتی مناسب پس از مجروح کردن نگهبان زندان در زیر کامیونی که از اردوگاه خارج می‌شود پنهان می‌شود و می‌گریزد. نیروهای عراقی به تعقیب مرتضی می‌پردازند و تعدادی از آنها توسط مرتضی از پا درمی‌آیند. نیروهای ایرانی که از فرار مرتضی مطلع شده‌اند در نقطه مرزی با عراقی‌ها درگیر می‌شوند و مرتضی را با بالگرد نجات می‌دهند.[2]
مرادپور هدف خود از ساخت این فیلم را دو دلیل عنوان می‌کند. یکی نفی خشونت که در اوایل داستان گنجانده شده و بعدی رعایت اصل مشورت و هم‌اندیشی، در نظر گرفتن منفعت جمع و رعایت فداکاری و خدمت کردن به جامعه و اجتماع در مقابل تک‌روی که نهایتاً به خودخواهی می‌انجامد.
به گفته تحلیل‌گران فیلم سینمایی رنجر تسلط و کارآمدی احمد مرادپور را در فیلمسازی نشان می‌دهد. رنجر کمتر از جنبه روایت‌پردازی برخوردار است، ولی کارگردان تلاش داشته در زمینه اجرای صحنه‌ها و جنبه حادثه‌پردازی حول محور داستان فیلم وقت بیشتری صرف کند. بر این اساس، این فیلم را بیشتر باید از جنبه‌های جلوه‌های ویژه و تدوین مورد بررسی قرار داد. کارگردان در فیلم قبلی خود «سجاده آتش» نیز همین روال را داشته است.
در مورد این که اهمیت دادن کارگردان به بعضی ابعاد نسبت به ابعاد دیگر فیلم، درست است یا نه نظرات گوناگونی مطرح شده است. بعضی منتقدین معتقدند سینمای اکشن خود به تنهایی گونه مستقل و با اهمیتی است و نباید آن را سخیف شمرد. در سینما می‌توان به ابعاد ظاهری و اکشن بیشتر از جنبه‌های دیگر پرداخت و لزومی به رعایت تعادل در پرداخت وجوه مختلف نیست. از نظر این عده، کارگردان با ساختن این فیلم به اهمیت بُعد اکشن و ساختار تکنیکی و اجرا نسبت به ابعاد دیگر صحه می‌گذارد.[3]
برخی معتقدند مرادپور در فیلم‌های جنگی تلاش ندارد نیروهای دشمن را ضعیف و بی‌دست و پا نمایش دهد، بلکه بالعکس عمل می‌کند. در این فیلم نیز شخصیت «رنجر» که رزمنده‌ای بسیار قوی است در مقابل یک فرمانده عراقی تقریباً هم سطح او قرار دارد. ظاهراً به نظر کارگردان اگر دشمن ضعیف و زبون است، چرا باید برای این دشمن ضعیف هشت سال انرژی صرف کرده و جانباز و شهید داد. کارگردان ترجیح می‌دهد شخصیت قوی «رنجر» برای چالش‌های نفس‌گیر در میدان مبارزه‌ای سخت قوی‌تر جلوه کند، چرا که در غیر اینصورت پیروزی رنجر بر عده‌ای عراقی ضعیف قدرت واقعی رنجر را زیر سؤال خواهد برد. پیروزی در مبارزه با دشمن زیرک و هوشمند، ارزشمند و قابل تحسین است.
کارگردان درباره فیلم می‌گوید: « ... از نزدیک شاهد زیرکی و دانایی دشمن بودم و نمی توانستم آنچه را که درک کرده‌ام و شناختی که در جبهه از دشمن به دست آورده‌ام را جور دیگری تعریف بکنم».
گفته شده انتخاب جمشید هاشم‌پور به عنوان رنجر به دلیل مقبولیت عامه از او و بازی‌اش در فیلم‌های اکشن بوده است. کارگردان این فیلم می‌گوید حدود نود درصد وقایع داخل اردوگاه را بر اساس اتفاقات واقعی بازنمایی کرده‌ام، به این معنا که اسرای ایرانی در اردوگاه و زندان عراق رنج بسیار کشیده‌اند و فیلم قصد اغراق ندارد.
به نظر برخی کارشناسان، در سینمای ایران پرداختن به گونه اکشن باعث برخوردی سلبی با آن می‌شود. رنجر هم از این برخورد مبرا نبود و این فیلم بعد از ساخت از جشنواره فیلم فجر حذف شد. کارگردان در پاسخ به چرایی این مسأله می‌گوید ساخت فیلم اکشن و قهرمان‌پرور نیاز به رعایت مراحل مختص خود را دارد، از جمله اینکه وقتی این قهرمان به سمت انجام امور فراتر از عقل انسانی می‌رود، باید به گونه‌ای شخصیت‌پردازی شود که برای مخاطب باورپذیر باشد و مخاطب را به او نزدیک کند.
به نظر این کارگردان عده‌ای در بدنه سینما تلاش دارند تعریفشان از سینما، مدیومی باشد برای قشر اندکی از مخاطبین که سواد سینمایی دارند. این عده از سینما تعریفی روشنفکرانه با حرف‌های پیچیده و چندلایه با مفاهیمی فلسفی ارائه می‌دهند. کارگردان می‌گوید شاید اگر من هم طبق سلیقه این عده رفتار کنم با من مهربانتر رفتار کنند، در حالی که من در فیلم‌هایم ساده حرف می‌زنم تا مردم با سینما آشتی کنند.[4]
در نهایت فیلم سینمایی رنجر با فروش خوبی در گیشه مواجه شد و استقبال مردمی از آن قابل توجه بود.
[1] - سالنامه آماری فروش فیلم و سینمای ایران ۱۳۶۹، ۱۳۹۵، ص ۷.
[2] - بهارلو، عباس، فیلمشناخت ایران-فیلم‌شناسی سینمای ایران (1383-1372)، تهران، قطره، ۱۳۹۳، ص ۲۴۲ و ۲۴۳.
[3] - مجله دنیای تصویر، ش ۸۰، اردیبهشت ۱۳۷۹، ص ۳۶ و ۳۷.
[4] - همان، ص ۵۶ و ۵۷.
