عملیات‌ها

عملیات فتح 8

معصومه سجادیان
934 بازدید

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران عملیات نفوذی فتح 8 را در سال 1366 با هدف انهدام ارتش عراق در استان موصل عراق انجام داد.

عملیات نفوذی فتح 8 در شامگاه 28 تیر 1366 با هدف انهدام تأسیسات و پایگاه‌های نظامی ارتش عراق و حمایت از معارضان کرد (اتحادیه میهنی کردستان) و نیروهای ارتش صدام در منطقه شمالی در استان موصل عراق انجام شد.[1]

به دنبال عملیات انهدامی فتح 7 که در 5 تیر 1366 به فرماندهی قرارگاه رمضان در حلبچه به اجرا درآمد، عملیات فتح 8 برای پاسخگویی به بمباران شیمیایی سردشت آذربایجان غربی در 7 تیر 1366 و بمباران و تخریب روستاهای کردنشین شمال عراق و حمایت از مبارزات مردم مسلمان این کشور انجام شد.[2] عملیات فتح 8، از حیث بعد مسافت، «عمیق‌ترین عملیات کماندویی در خاک عراق» شناخته می‌شود.[3]

در این عملیات نیروهای تحت امر قرارگاه رمضان (مرکز جنگ‌های نامنظم نیروی زمینی سپاه پاسداران) متشکل از تیپ ویژه هوابرد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (گردان مالک اشتر تیپ 66) و لشکر اسلامی کردستان عراق شرکت داشتند. عملیات فتح 8 در 28 تیر 1366 با رمز یا رسول‌الله در عمق 150 کیلومتری خاک عراق آغاز شد. در این عملیات شهر اطروش (اتروش) در شمال استان موصل عراق مورد هجوم قرار گرفت. شهر اطروش مهم‌ترین مرکز نظامی رژیم بعثی در منطقه بود و توسط سه دژ مستحکم حفاظت می‌شد. نیروهای تحت فرمان قرارگاه رمضان، برای نفوذ به این منطقه کوهستانی، مسیری سیصد کیلومتری را طی کردند. آن‌ها پس از نبردی سنگین وارد شهر شدند. در نخستین مرحله عملیات آن‌ها توانستند دژ استراتژیک کانی‌کا واقع در نه کیلومتری شمال شرقی شهر اطروش را تصرف کنند. این دژ پانزده پایگاه نظامی اطراف شهر اطروش را هدایت می‌کرد. نیروها در مدت تصرف هفت ساعته شهر اطروش و کنترل جاده‌های منتهی به آن، مراکز امنیتی و نظامی شهر از جمله مقر استخبارات، مرکز بخشداری، مرکز مخابرات حزب بعث و مقر جیش‌الشعبی را که از پایگاه‌های اصلی سرکوب مردم منطقه به‌ویژه شهرهای عقره و شیخان بودند، پس از تخلیه اسناد و مدارک، به آتش کشیدند. همچنین مرکز توپخانه آتشبار و توپخانه اطروش مورد تهاجم قرار گرفت و تمام توپ‌ها و تجهیزات منهدم شدند. در ادامه این عملیات سه دژ اطراف شهر و پایگاه‌های نظامی منطقه با هجوم و آتش سنگین کاملاً تخریب شد.[4]

به دنبال این ضربات، ارتش عراق دو گردان از نیروهای مخصوص خود را برای مقابله گسیل کرد، ولی قبل از هر گونه اقدامی، نیروهای قرارگاه رمضان سازمان رزمی آن‌ها را مختل کرد و با تحمل تلفات از منطقه عملیاتی گریختند.[5] در جریان پاتک دشمن، یک دستگاه نفربر و یک قبضه توپ 106 نیز منهدم شد.[6]

در این عملیات دویست تن از نیروهای نظامی و امنیتی شهر از جمله عبدالعیار حسن رمضان از مسئولان استخبارات اطروش کشته و 350 تن نیز زخمی شدند. علی اطروش، رئیس جاش‌های (کردهای همدست با دولت عراق) منطقه، از جمله مجروحان این حمله بود.[7] سی نفر نیز به اسارت گرفته شدند.[8]

در این عملیات، بیش از چهل پایگاه و مقر حفاظتی منهدم شد. سی‌وپنج دستگاه خودرو سبک و سنگین، یک انبار مهمات، سه دستگاه خودرو حامل مهمات، سه قبضه توپ 155 و 122 میلیمتری، هفت قبضه خمپاره‌انداز، دو قبضه دوشکا و دو قبضه ضدهوایی چهارلول نیز منهدم شد و مقادیر زیادی سلاح و مهمات از جمله انواع سلاح‌های سبک و نیمه‌سنگین به غنیمت گرفته شد.[9]

یکی از فرماندهان عملیات فتح 8 عنوان کرد تداوم نهضت مردم شمال عراق علاوه بر ضربات و ضایعات جبران‌ناپذیری که به رژیم عراق وارد آورد، به آزادی بخش وسیعی از مناطق شمال عراق و کشیده شدن دامنه مبارزات مردم عراق به جنوب این کشور منجر شد و ما شاهد حرکت‌های انقلابی و عملیات پارتیزانی در جنوب این کشور بودیم. یک فرمانده هم پس از انجام عملیات در گفت‌وگویی با خبرگزاری جمهوری اسلامی با اشاره به تکذیب عملیات فتح 8 از سوی رژیم عراق از نمایندگان رسانه‌های خارجی مستقر در بغداد خواست تا از پایگاه‌های منهدم‌شده شهر اطروش بازدید کنند.[10] در ادامه سلسله عملیات‌های فتح، در 13 مرداد 1366 عملیات فتح 9 در منطقه مرزی خرمال عراق انجام شد.[11]

[1]. حبیبی، ابوالقاسم، کارنامه عملیات سپاهیان اسلام در هشت سال دفاع مقدس، تهران: اداره روابط عمومی و انتشارات سپاه، ص178.

[2]. لطف‌الله‌زادگان، علی‌رضا، روزشمار جنگ ایران و عراق، کتاب چهل‌ونهم: تصویب قطعنامه 598، زمینه‌های سیاسی و نظامی، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه، 1387، ص 327 و 353؛ روزنامه جمهوری اسلامی، ش2360، 30 تیر 1366، ص2.

[3]. عمیق‌ترین عملیات کماندویی در خاک عراق، همشهری آنلاین، یکشنبه 28 تیر 1396.

[4]. روزنامه جمهوری اسلامی، همان، ص2؛ لطف‌الله‌زادگان، علی‌رضا، روزشمار جنگ ایران و عراق، کتاب چهل‌ونهم، ص684.

[5]. روزنامه جمهوری اسلامی، همان.

[6]. لطف‌الله‌زادگان، علی‌رضا، روزشمار جنگ ایران و عراق، کتاب چهل‌ونهم، ص684.

[7]. همان.

[8]. سمیعی، علی، کارنامه توصیفی عملیات رزمندگان اسلام در طول هشت سال دفاع مقدس، تهران: معاونت تبلیغات و انتشارات نمایندگی ولی فقیه در نیروی زمینی، 1376، ص349.

[9]. روزنامه جمهوری اسلامی، همان.

[10]. همان.

[11]. یزدان‌فام، محمود، روزشمار جنگ ایران و عراق، کتاب پنجاهم: اسکورت نفت‌کش‌ها، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه، 1378، ص202 و نقشه انتهای کتاب؛ روزنامه جمهوری اسلامی، ش2376، 19 مرداد 1366، ص2.