روزشمار
یکشنبه 5 مهر1360؛ سیصدوهفتادویکمین روز جنگ تحمیلی
معصومه عباسی
88 بازدید
ساعت 1 بامداد، عملیات ثامن‌الائمه (ع) با رمز «نصر من الله و فتح قریب» و اعلام رمز از طریق بی‌سیم به یگان‌ها، در همه محورها آغاز و تا ساعت 6:30 صبح ادامه داشت.[1]
در عملیات ثامن‌الائمه (ع)، در محور آبادان ـ ماهشهر، رزمندگان ایران پس از تصرف سنگرهای تیربار دشمن، از چهار نقطه به خاکریز عراق (به طول یک‌ونیم کیلومتر در جنوب جاده آبادان ـ ماهشهر) یورش برده و تا ساعت 2 بامداد توانستند آنان را در محدوده‌ای موسوم به زائده جنوب جاده آبادان ـ ماهشهر، محاصره کنند. در این محل عراقی‌ها یک گردان مکانیزه و تجهیزاتی شامل بیست تانک و نفربر، تعدادی خمپاره‌انداز ۶۰ و ۸۲ میلی‌متری، چندین تفنگ ۱۰۶ میلی‌متری و موشک‌انداز تاو مستقر کرده بودند و حدود سیصد نیروی پیاده عراقی هم در منطقه حضور داشتند که رزمندگان آن‌ها را محاصره و نیروهای عراقی به سمت شمال فرار کردند. رزمندگان تا پانصدمتری شمال آن‌ها را تعقیب کردند، اما طبق دستور، به عقب برگشتند و به پاکسازی ادامه دادند و همه تجهیزات موجود را به غنیمت گرفتند.[2]
در عملیات ثامن‌الائمه(ع) در جبهه شمالی (دارخوین: در شادگان، خوزستان)، رزمندگان ایران در محور نهر شادگان، مقاومت نیروهای عراقی را شکسته و نیروهای مهندسی سپاه پاسداران، هفت معبر میدان مین جلوی خاکریز این محور را باز کردند و نیروها عبور کردند. ساعت 1:50 بامداد رزمندگان ایران گردان زرهی صلاح‌الدین عراق را منهدم و تا ساعت 3:30 صبح، پس از پنج کیلومتر پیاده‌روی در کناره نهر شادگان خود را به جاده اهواز ـ آبادان رساندند و از شرق به عمق مواضع آن‌ها نفوذ کرده و در ساعت ۵ صبح با رسیدن به کناره رودخانه کارون، نیروهای جبهه شمالی دشمن را محاصره کردند و آخرین مقاومت عراقی‌ها در این جبهه را درهم شکستند. رزمندگان با پیشروی به سمت جنوب به نیروهای محور نهر شادگان پیوستند و تا ساعت ۶ صبح، همه زمین‌های شمال نهر شادگان را تصرف کرده و به سمت پل قصبه (رودخانه کارون) حرکت کردند و در ساعت 6:30 صبح این پل به تصرف رزمندگان درآمد.[3]
در عملیات ثامن‌الائمه(ع) در جبهه شمالی محور فیاضیه (روستایی از توابع آبادان) نیروهای ایران متشکل از یک گردان سپاه پاسداران در سمت چپ و یک گروهان ارتش در سمت راست، با مقاومت دشمن مواجه شدند. در این جبهه تا زمان رسیدن نیروهای محور دارخوین (محور شمالی عملیات) به پل قصبه و متلاشی‌شدن سازمان نیروهای عراقی در شرق رودخانه کارون، تغییری به وجود نیامد.[4]
عملیات ثامن‌الائمه(ع) در محور ذوالفقاری (شرق کارون، محور جنوبی عملیات)، در دو محور ایستگاه ۷ در شرق و ایستگاه ۱۲ در غرب انجام شد. نیروهای ایستگاه ۷ از چهار معبر پاک‌سازی‌شده به خاکریزهای دشمن حمله کرده و به‌رغم مقاومت آنان، خاکریز اول سقوط کرد. درگیری رزمندگان با دشمن در خاکریز دوم تا ساعت ۵ صبح ادامه یافت، اما خاکریز سقوط نکرد. در ایستگاه ۱۲، نیروهای ایران ساعت 3 خاکریز اول را تصرف و از ساعت ۵ صبح روانه خاکریز دوم شدند.[5]
نیروهای عمل‌کننده در جبهه دارخوین، بخشی از پل قصبه را ساعت 10 صبح منفجر کردند تا ارتش عراق نتواند از آن استفاده کند و به پاکسازی مناطق تصرف‌شده ادامه دادند. بالگردهای هوانیروز با شلیک موشک تعدادی از تانک‌های عراقی را منهدم کردند و حدود هفتصد نفر از نیروهای عراقی تا ساعت 11 صبح به اسارت درآمدند. دشمن با یگانهای تازه اقدام به حمله کرد تا مناطق از دست‌رفته را اشغال کند.[6]
52 فروند هواپیمای عراق به وسیله رادارهای کیش، خارک، دزفول، اهواز و بوشهر شناسایی و با آتش پدافند هوایی متواری شدند.[7]
خلبانان نیروی هوایی ایران، یک فروند هواپیمای میگ دشمن را در شمال محور آبادان ـ ماهشهر سرنگون کردند.[8] ارتش عراق از ساعت 5 تا 7 صبح شهرهای شادگان و آبادان را هدف حملات توپخانه‌ای و هوایی قرار داد. در شادگان، 9 گلوله توپ به نقاط مختلف شهر اصابت کرد که چهار نفر مجروح و به یک منزل، تعدادی مغازه و یک خودرو خسارت وارد شد. در آبادان نیز منجر به شهادت ۲۴ نفر و جراحت ۲۱۴ نفر شد (بیشتر شهیدان و مجروحان از رزمندگان عملیات ثامن‌الائمه بودند) و 10 منزل، کارخانه کاشی‌سازی و 300 اصله نخل آتش گرفت و 15 منزل نیز ویران شد.[9] آتش توپخانه دشمن به مواضع ژاندارمری در خرمشهر، سبب مجروحیت 3 سرباز شد. یگانهای مستقر در اروندرود با زیر آتش گرفتن نیروهای دشمن در آن سوی رودخانه، از نقل‌وانتقال آنان، جلوگیری و تلفاتی به آنان وارد کردند.[10] با آتش نیروهای مستقر در پایگاه دریایی خرمشهر بر مواضع دشمن در بخش اشغالی، 3 ساختمان، 2 سنگر اجتماعی، 2 انبار مهمات، یک کامیون و 2 چادر مهمات و 2 موضع تیربار دشمن منهدم و تعدادی از سربازان عراق کشته و مجروح شدند. به نیروهای خودی تلفات و خساراتی وارد نشد.[11] شلیک هشت گلوله توپ ۱۸۰ میلی‌متری از سوی دشمن به سمت پایگاه هوایی دزفول، سبب شهادت یک سرباز و مجروح‌شدن یک نفر شد.[12] آتش توپخانه دشمن در ساعت 9 در جبهه نوسود (استان کرمانشاه)، سبب مجروح‌شدن 2 سرباز ژاندارمری شد. [13] نیروهای عراقی چهار گلوله توپ به‌طرف پاوه شلیک کردند که منجر به مجروحیت یک نفر و تخریب یک خانه شد و به چند خانه دیگر هم خسارت وارد آمد. [14] در پایگاه شورشیرین (استان ایلام) تبادل آتش نیروهای خودی و دشمن، سبب انهدام تعدادی از سنگرهای اجتماعی و انفرادی دشمن و دو قبضه خمپاره‌انداز و خدمه آن‌ها شد.[15] در ساعت 10 پادگان سیدصادق (استان سلیمانیه کردستان عراق) هدف آتش نیروهای ایران قرار گرفت و چهار خودرو و شش ساختمان منهدم و پمپ بنزین پادگان طعمه حریق شد و به پنج زاغه مهمات خساراتی وارد آمد. همچنین تعدادی از نیروهای عراقی کشته و مجروح شدند.[16] ساعت 8 صبح دو نفر از پاسداران سروآباد (استان کردستان) در جاده مریوان هدف ضدانقلاب مسلح قرار گرفته و به شهادت رسیدند و اسلحه و مهمات آنان به سرقت برده شد.[17] ضدانقلاب از ساعت 21:30 به مدت 2 ساعت، پایگاه سنته (سقز کردستان) را زیر آتش گرفت که با مقاومت و آتش متقابل نیروهای خودی این درگیری بدون تلفات به پایان رسید.[18] ضدانقلاب به خودرو لندرو حامل غذای پایگاه رادار (منطقه جلدیان سنندج) حمله کرد که یک نفر شهید و 2 نفر مجروح شدند.[19] با عملیات هماهنگ سپاه پاسداران، پیشمرگان مسلمان کُرد و مردم محلی، ۲۶ ضدانقلاب مسلح که در چندین عملیات ترور، بمب‌گذاری، انفجار و پرتاب نارنجک در شهر بانه شرکت داشتند، دستگیر شدند. در این عملیات پانزده نفر از اعضای حزب دمکرات، 7 نفر از گروه مائوئیستی کومله و چهار نفر از چریک‌های فدایی خلق (گروه اشرف دهقان) دستگیر شدند.[20] اقدامات ضدانقلاب در تهران و شهرستان‌ها ادامه داشت: از ساعت 10:30 صبح، تعدادی از اعضا و هواداران مسلح سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در چند نقطه تهران ازجمله پل حافظ (تقاطع طالقانی)، خیابان ولی‌عصر (عج) (حدفاصل چهارراه طالقانی تا میدان ولی‌عصر (عج))، چهارراه جمهوری ـ ولی‌عصر (عج)، خیابان انقلاب و خیابان استاد نجات‌‌الهی تجمع کرده و پس از شلیک تیر هوایی و آتش زدن چند اتوبوس شرکت واحد و لاستیک خودرو، راهپیمایی کردند. این افراد (برخی سوار بر موتورسیکلت و برخی پیاده) حین تظاهرات، به سمت عابران و خودروهایی که سرنشینانی با ظاهر مذهبی داشتند، تیر هوایی شلیک کردند. مردمحاضر و نیروهای سپاه پاسداران و کمیته انقلاب بیشتر این افراد را دستگیر کردند و اوضاع آرام شد. بر اساس آمارهای اولیه، در این حوادث 12 نفر از نیروهای کمیته، سپاه و مردم رهگذر به شهادت رسیده و 16 نفر از منافقین کشته شدند؛ با کشف یک خانه تیمی در تهران، مقداری تجهیزات و مهمات نظامی شامل نارنجک جنگی و فشنگ به دست آمد.[21] در ساعت ۱۰:۱۰ چند عابر در میدان حر تهران براثر تیراندازی سه فرد مسلح به شهادت رسیدند؛ در ساعت 10:15 بانک صادرات شعبه خیابان خوش (تهران) توسط دو موتورسوار ناشناس به آتش کشیده شد؛ در ساعت 11، چند فرد مسلح سرنشینان یک خودرو پیکان متعلق به خبرگزاری پارس(جمهوری اسلامی) را ابتدای خیابان حافظ (تهران) پیاده و خودرو را به آتش کشیدند؛[22]ساعت 7:50 صبح در خرم‌آباد، حجت‌الاسلام عبدالحسین مبشر (سرپرست بنیاد شهید استان لرستان)، به دست دو موتور سوار مسلح، ترور شد و به شهادت رسید. در این حادثه، یک عابر پیاده مجروح و ضاربان متواری شدند؛ در روستای کسما (صومعه‌سرا، استان گیلان)، یک بسیجی هدف سوءقصد منافقین قرار گرفت و مجروح شد؛ پاسداران دادستانی انقلاب اسلامی همدان، 2 نفر از اعضای شاخه نظامی منافقین را دستگیر کردند. پس از انتقال این دو نفر به داخل خودرو، یکی از آنان با منفجرکردن نارنجکی که به همراه داشت، کشته شد. در این حادثه یکی از پاسداران (احمد مسگریان) شهید و دو پاسدار دیگر مجروح شدند؛ در ساعت 19 دو بمب دست‌ساز به سمت ساختمان اداره کشاورزی و ساختمان حزب جمهوری اسلامی بروجرد پرتاب شد که براثر انفجار، شیشه‌های این دو ساختمان شکست، یک زن عابر مجروح و عاملان این دو حادثه نیز متواری شدند؛ ساعت 21:30 در صومعه‌سرا چند نفر از اعضای منافقین به مردمی که از مراسم اجتماع (به مناسبت پیروزی عملیات ثامن‌الائمه‌علیه‌السلام و شکست حصر آبادان) در مسجد جعفریه بازمی‌گشتند، تیراندازی کرده و یک نارنجک ساچمه‌ای به سمت آن‌ها پرتاب کردند. در این حادثه پانزده نفر زخمی شدند و یکی از مهاجمان نیز براثر تیراندازی متقابل نیروهای سپاه پاسداران مجروح شد؛ در بندرعباس یکی از اعضای سازمان چریک‌های فدایی خلق (شاخه اشرف دهقان) در یکی از خیابان‌های شهر شناسایی شد و درحالی‌که قصد پرتاب نارنجک به سوی پاسداران را داشت، با اصابت گلوله کشته شد؛ در اندیمشک، با اصابت یک نارنجک به منزل مسئول روابط عمومی سپاه پاسداران این شهر، شیشه‌های ساختمان شکسته شد؛ پاسگاه ژاندارمری نوکنده (توابع بهشهر)، هدف تیراندازی چند فرد مسلح قرار گرفت که مهاجمان با تیراندازی متقابل نیروهای پاسگاه، متواری شدند؛ در خرم‌آباد یک بمب دست‌ساز مقابل بخش ورودی ساختمان اداره کل راه این شهرستان کشف و خنثی شد؛ در اصفهان با کشف دو خانه تیمی مقداری تجهیزات و مهمات نظامی شامل نارنجک جنگی و فشنگ به دست آمد؛[23] ساعت 8 در یکی از روستاهای فومن، یک سه‌راهی انفجاری در داخل مغاز‌ه‌ای، منفجر شد و خساراتی به بار آورد؛ ساعت 11 مقابل یک مغازه واقع در یزدان‌شهر (توابع نجف‌آباد) یک مین منفجر و صاحب مغازه مجروح شد و خساراتی نیز به مغازه وارد آمد؛ در ساعت 13:30 عوامل ضدانقلاب یک سه‌راهی انفجاری به سمت یک منزل در بروجرد پرتاب کردند که منجر به شکستن شیشه‌ها و مجروح‌شدن یک نفر شد؛ ساعت 13:30 در خیابان امام خمینیِ بندرعباس دو منافق به فرمان ایست سپاه پاسداران توجه نکرده و هدف گلوله قرار گرفتند که یکی از آنان کشته و دیگری دستگیر شد؛ در ساعت 19:30 یک سه‌راهی انفجاری در دبیرستان امام خمینی همدان منفجر شد که خسارت جانی و مالی نداشت؛ براثر انفجار یک بمب دست‌ساز زیر خودروی سپاه پاسداران در میدان دانشگاه بوعلی همدان، یک پاسدار به شهادت رسید و یک نفر از منافقین مجروح و دستگیر شد؛ در ساعت 19:30 نیروهای ضدانقلاب، یک پاسدار را در صومعه‌سرا به ضرب گلوله مجروح کردند؛ در ساعت 21:30 انفجاری در دفتر اداره کل ارشاد اسلامی شهرکرد (چهارمحال و بختیاری) رخ داد که خسارات مالی به همراه داشت.[24] در عملیات پاکسازی آبادی‌های کسیان و یاوان (منطقه زیوه در آذربایجان غربی) توسط مأموران ژاندارمری، پنج قبضه تفنگ ام ـ 1، سه قبضه تفنگ ژ ـ3، 2 قبضه تیربار، 3 قبضه تفنگ برنو، 2 قبضه تفنگ سیمینوف، یک قبضه تیربار یوزی با 392 تیر مهمات کشف و ضبط شد.[25] ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران آمار مجموع شهدا، مجروحین، اسرا و مفقودین نیروهای مسلح ایران را از ابتدای جنگ تا ساعت 8 صبح امروز، 43972 نفر اعلام کرد.[26] [1]. ایزدی، یدالله، روزشمار جنگ ایران و عراق، کتاب پانزدهم: شکستن محاصره آبادان، تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، 1396، ص1043. [2]. همان، ص1043 و 1044. [3]. همان، ص1045 و 1046. [4]. همان، ص1048 و 1049. [5]. همان، ص1051. [6]. همان، ص1056ـ1052. [7]. بهروزی، فرهاد، تقویم تاریخ دفاع مقدس، ج14: شکست حصر، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1388، ص159. [8]. همان، ص174. [9]. یدالله ایزدی، روزشمار جنگ ایران و عراق، کتاب پانزدهم، ص1058. [10]. بهروزی، فرهاد، تقویم تاریخ دفاع مقدس، ج14، ص153 و 154. [11]. همان، ص 160و159. [12]. همان، ص155. [13]. همان، ص158. [14]. همان. [15]. همان. [16]. همان. [17]. همان. [18]. همان. [19]. همان. [20]. ایزدی، یدالله، روزشمار جنگ ایران و عراق، کتاب پانزدهم، ص 1058. [21]. همان، ص1061ـ1058 و 1063. [22]. بهروزی، فرهاد، تقویم تاریخ دفاع مقدس، ج14، ص161. [23]. ایزدی، یدالله، روزشمار جنگ ایران و عراق، کتاب پانزدهم، ص1063ـ1061. [24]. بهروزی، فرهاد، تقویم تاریخ دفاع مقدس، ج14، ص161 و 162. [25]. همان، ص 159. [26]. همان، ص163.
