سه‌شنبه 21 اردیبهشت 1361، پانصدونودوهفتمین روز جنگ تحمیلی
محسن شیرمحمد
16 بازدید
- در ادامه دومین شب از مرحله سوم عملیات بیت‌المقدس (خوزستان) با گذشت دو ساعت از نیمه‌شب، درحالی‌که نیروهای قرارگاه فتح در کیلومتر 25 تا کیلومتر 13 در شمال نوار مرزی شلمچه (در حاشیه غربی مرز) با تانک‌های دشمن در نبرد بودند، قرارگاه نصر در ساعت 2:06 فرمان آغاز عملیات را ابلاغ کرد. لحظاتی بعد، نصر 2 خبر داد که با تانک‌های عراقی در حاشیه غربی نوار مرزی (حدفاصل کیلومتر 13 تا کیلومتر 8 شمال شلمچه) درگیر شده است. نصر 3 (تیپ 31 عاشورای سپاه و تیپ 3 پیاده لشکر 21 ارتش) که حدود نیم‌ساعت بعد حرکت خود را در حاشیه شرقی نوار مرزی به‌طرف جاده شلمچه ـ خرمشهر آغاز کرد، با وجود تلاش بسیار، کاری از پیش نبرد و مقاومت و فشار تانک‌ها و تیربارهای دشمن باعث شد که این یگان‌ها نتوانند به جاده دست یابند. نصر 7 (تیپ 25 کربلای سپاه و تیپ 55 هوابرد ارتش) هم اگرچه موفق شد در جناح چپ نصر 3 تا جاده مذکور پیش رود، ولی با فشار شدید دشمن عقب رانده شد و هم‌ردیف با نصر 3، در یک کیلومتری شمال جاده متوقف شد. به‌‌این‌‌ترتیب، عملیات امروز قرارگاه نصر به‌جز نصر 2 که موفق شد ضمن انهدام بخشی از قوای زرهی دشمن قسمتی دیگر از مرز (حدود یک کیلومتر) را تأمین کرده و تا هفت کیلومتری شمال شلمچه پیشروی کند، نتیجه مهمی در پی نداشت و هیچ‌کدام از اهداف موردنظر تحقق نیافت.[1]
ـ در جریان پاک‌سازی محورهای جاده اهواز ـ خرمشهر و حوالی انبارهای عمومی خرمشهر، سه تانک، یک نفربر پی‌ام‌پی، یک آمبولانس، یک خودرو و دو توپ ضدهوایی به غنیمت درآمد و چهار نفر از نیروهای عراقی اسیر شدند.[2]
- با پیشروی نیروهای ایران در منطقه خوزستان، چند پاسگاه در مناطق مختلف خوزستان شامل جفیر، یزدنو، کیاندشت، ساسان، اشکان، یرزگر، خاتمی و شهاب توسط ژاندارمری دایر شد.[3]
- یگان‌های ژاندارمری مواضع ارتش عراق در آن سوی اروندرود را زیر آتش گرفتند. دو سنگر تیربار، یک سنگر آرپی‌جی7، یک موضع خمپاره‌انداز 82 میلی‌متری و پنج سنگر اجتماعی و انفرادی منهدم و سی نفر از افراد دشمن کشته شدند.[4]
- در جبهه ایلام، ژاندارمری با آتش خمپاره‌انداز، یک چادر مهمات و شش سنگر اجتماعی و انفرادی عراق را منهدم کرد. تعدادی از نیروهای دشمن نیز کشته شدند.[5]
- در جبهه سومار (کرمانشاه)، توپخانه ارتش چند خودرو حامل نفرات ارتش عراق را هدف قرار داد و منهدم کرد[6]. بیست نفر از افراد دشمن کشته شدند.[7]
- نیروهای ایران در مناطق میمک (ایلام) مواضع ارتش عراق را زیر آتش گرفتند. دو تیربار، موضع آرپی‌جی7 و دو پست دیده‌بانی عراق منهدم و تعدادی از افراد دشمن کشته و زخمی شدند.[8]
- در منطقه ملکشاهی (ایلام)، نیروهای ژاندارمری با آتش خمپاره‌انداز، چند سنگر گروهی و اجتماعی و پست دیده‌بانی، دو خودرو حامل نفرات و یک سنگر تیربار عراق را منهدم کردند. تعدادی از افراد دشمن هم کشته شدند.[9]
- در ساعت 2 بامداد یک گروه گشتی از نیروهای سپاه پاسداران و ارتش به قله کله‌قندی کاسه‌کبود (ایلام) شبیخون زدند. تعدادی سنگر انفرادی و اجتماعی ارتش عراق منهدم و بیست نفر از افراد دشمن کشته یا زخمی شدند. از نیروهای ایرانی نیز سه نفر مجروح شدند.[10]
- در شبیخون نیروهای ایران به مواضع ارتش عراق در منطقه سرپل‌ذهاب (کرمانشاه)، تعدادی از نیروهای دشمن کشته یا زخمی شدند.[11]
- نیروهای ایران در ارتفاعات نوسود و شوشمی بالا (کرمانشاه)، چند بنه مستحکم بتونی عراق را منهدم کردند. تعدادی از افراد دشمن کشته و مجروح شدند.[12]
- نیروهای ایران در منطقه رضاآباد و زالوآباد (کرمانشاه) چند بنه رزمی و دو تانکر حامل سوخت عراق را منهدم کردند و دوازده نفر از افراد دشمن کشته شدند.[13]
- در جبهه گیلان‌غرب و سومار (کرمانشاه)، توپخانه ارتش با ریختن آتش روی مواضع ارتش عراق، یک تأسیسات مخابراتی، دو نقطه تدارکاتی و چند بنه رزمی عراق را منهدم کرد و سی نفر از افراد دشمن کشته شدند.[14]
- در منطقه هرگینه و بیاره و پنجوین (کردستان)، توپخانه ایران تعدادی از مواضع بتونی، یک پست دیده‌بانی و یک توپ 105 میلی‌متری دشمن را با همه خدمه آن نابود کرد.[15]
- در جبهه مریوان (کردستان)، نیروهای ایران یک توپ با خدمه آن در منطقه ولیاوه، چند موضع بتنی و دو پست دیده‌بانی در مناطق هرگینه و پنجوین را منهدم کردند. تعدادی از افراد دشمن نیز کشته شدند.[16]
- در آبادان به چند منزل مسکونی خساراتی وارد شد. مخزن 410 پالایشگاه آبادان منفجر و درنتیجه تعدادی منزل در بلوار و کوی کارگر آتش گرفت که مهار شد. پنج نفر شهید و 268 نفر مجروح شدند.[17]
- پایگاه‌های میرشکاری، تونل، گردنه خاکی (سنندج) با ضدانقلاب درگیر شدند که تلفاتی نداشت.[18]
- ساعت 9، به دنبال انفجار نارنجک داخل یک خودرو ژاندارمری سنندج (کردستان)، هفت سرباز مجروح شدند.[19]
- ساعت 17:25، نیروهای سپاه پاسداران در دوکیلومتری پایگاه ماویان در سنندج (کردستان) با ضدانقلاب درگیر شدند و سه پاسدار شهید و یک خودرو به آتش کشیده شد.[20]
- نیروهای سپاه پاسداران با افراد کومله در روستای بوری‌در در محور کامیاران ـ مریوان (کردستان) درگیر شدند. چهار پاسدار شهید و هفت نفر از اهالی روستا به گروگان گرفته شدند.[21]
- ساعت 17:25، نیروهای سپاه پاسداران در کامیاران (کردستان) با ضدانقلاب درگیر شدند. در این درگیری که تا ساعت 19 ادامه داشت، سه پاسدار شهید و یک خودرو منهدم شد.[22]
- ضدانقلاب ساعت 22 به پایگاه ژاندارمری هشتیان (آذربایجان غربی) حمله کرد و در ساعت یک بدون آسیب به نیروهای خودی خاتمه یافت.[23]
- در تکاب (آذربایجان غربی)، نیروهای سپاه پاسداران با ضدانقلاب درگیر شدند. از افراد حزب دمکرات 35 نفر کشته و سه نفر به نام‌های حسین حمیدی، صدیق علی‌نیا و خالد فتاحی مجروح و دستگیر شدند.[24]
- نیروهای سپاه پاسداران با ضدانقلاب در جاده سقز ـ دیواندره (کردستان) درگیر شدند و پنج نفر از ضدانقلاب کشته شدند.[25]
- در عملیات مشترک ارتش، سپاه پاسداران و پیشمرگان مسلمان کرد، روستای سویچ در بانه (کردستان) از ضدانقلاب پاک‌سازی شد.[26]
- اقدامات ضدانقلاب در تهران و شهرستان‌ها ادامه داشت: صبح امروز سه نفر از افراد سازمان مجاهدین خلق (منافقین) از داخل یک خودرو به‌سوی یک واحد گشتی نیروهای کمیته انقلاب اسلامی تیراندازی کردند. با آتش متقابل پاسداران، یکی از منافقین که زخمی شده بود، دستگیر شد و با قرص سیانور اقدام به خودکشی کرد. اما افراد کمیته او را به بیمارستان منتقل کردند. دو مهاجم دیگر نیز متواری شدند؛[27] از ساعت 7:30 الی 9:15 سه فرد مسلح به‌طور متوالی اقدام به سرقت و رهاکردن ده خودروی سواری در خیابان‌های مختلف و به شهادت‌رساندن سه پاسدار در خیابان‌های وحیدیه و سوم نیروی هوایی (تهران) کرده و متواری شدند؛ در ساعت 9 سرنشینان مسلح دو خودرو پژو و بی‌ام‌و درب پادگان حشمتیه (محل اسکان اسرای جنگی عراقی) در تهران را زیر آتش قرار دادند و متواری شدند. این تیراندازی تلفاتی نداشت؛ در ساعت 9:15 چهار فرد مسلح سرنشین یک خودرو پژو با مأموران شهربانی در خیابان ملک (تهران) درگیر شدند. درنتیجه دو نفر از منافقین دستگیر و دو نفر دیگر نیز خودرو را در خیابان مبارزان رها کرده و متواری شدند؛ در ساعت 20 به دنبال درگیری نیروهای سپاه پاسداران با ضدانقلابیون در خیابان سنایی (تهران)، دو نفر از منافقین کشته شدند؛ در ساعت 20:30 چهار فرد مسلح با اسلحه کمری به منزلی در خیابان ولیعصر (تهران) وارد و با تهدید اسلحه مقداری طلا و جواهر و وسایل منزل به ارزش یک‌ونیم میلیون تومان را به سرقت بردند؛ ساعت 23:25، به دنبال تیراندازی سرنشینان مسلح یک خودرو پیکان در خیابان یازده‌متری تیموری (تهران)، یک بسیجی شهید و یک بسیجی و یک افسر راهنمایی مجروح شدند؛ سارقین مسلح (ضدانقلاب) دو اتومبیل سواری را در خیابان‌های اندیشه و بابک غربی (تهران) ربودند؛ ساعت 10:10 هفت نفر از ضدانقلاب با نیروهای سپاه پاسداران در شیراز (فارس) درگیر شدند. یک نفر از ضدانقلابیون مجروح و با بلعیدن قرص سیانور خودکشی کرد.[28]
- نوزده نفر از اهالی عراق از مرزهای غرب (کردستان) به ایران پناهنده شدند. در بین پناهندگان زن، کودک و سه دانشجو، دو کارمند، یک مهندس برق، یک معلم و یک کارگر برق دیده می‌شود.[29]
- جنگنده‌ها و پدافند هوایی در ساعت‌های 12:05 و12:50 و 13:05 و 14:27 و 14:52، پنج هواپیمای عراق را در حوالی اهواز و آبادان سرنگون کردند.[30]
- رادارهای بوشهر، اهواز، بندر امام، دزفول و همدان 101 هواپیمای عراق را کشف کردند که با آتش پدافند هوایی متواری شدند.[31]
- هم‌زمان با ورود شمار دیگری از اسیران عراقی عملیات بیت‌المقدس به تهران، یک هیئت از صلیب‌سرخ جهانی به دعوت ایران برای گفت‌وگو درباره طرح پیشنهادی مبنی بر دیدار اسرا با خانواده‌هایشان به تهران آمد.[32]
- طه یاسین رمضان هنگام بازدید از مرکز آموزش نیروهای داوطلب کشورهای عرب که شامل یمن شمالی، مصر، سومالی، سودان، فلسطین، اردن، جیبوتی، سوریه و مغرب است، حضور آنان را یک فرصت تاریخی دانست.[33]
- آمار تلفات نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران تا ساعت 8 صبح،10935 شهید و 70106 مجروح، اسیر و مفقود اعلام شد.[34]
[1]. حبیبی، ابوالقاسم، روزشمار جنگ ایران و عراق- آزادسازی خرمشهر، کتاب نوزدهم، تهران، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس سپاه پاسداران، 1397، ص355 و 356.
[2]. گزارش لحظه‌به‌لحظه عملیات بیت‌المقدس و انعکاس جهانی آن، ش3، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 21 اردیبهشت 1361، ص4.
[3]. خبرگزاری جمهوری اسلامی، بولتن 52، 21 اردیبهشت 1361، ص4.
[4]. پورداراب، سعید و نبی کریمی، تقویم تاریخ دفاع مقدس- فاتحین شلمچه، ج21، تهران، نشر آجا، 1387 ص607.
[5]. مطمئنیان آرانی، علی، اطلاعیه‌های ارتش جمهوری اسلامی ایران در هشت سال دفاع مقدس، ج3، تهران، انتشارات عقیدتی سیاسی آجا، چ اول، 1397، ص127.
[6]. پورداراب، سعید و نبی کریمی، همان، ص644.
[7]. مطمئنیان آرانی، علی، همان، ص126.
[8]. پورداراب، سعید و نبی کریمی، همان، ص644.
[9]. همان.
[10]. حبیبی، ابوالقاسم، همان، ص368.
[11]. همان.
[12]. پورداراب، سعید و نبی کریمی، همان، ص644.
[13]. همان.
[14]. همان، ص643.
[15]. همان، ص644.
[16]. مطمئنیان آرانی، علی، همان، ص127.
[17]. پورداراب، سعید و نبی کریمی، همان، ص607.
[18]. همان، ص628.
[19]. همان.
[20]. همان.
[21]. حبیبی، ابوالقاسم، همان، ص369.
[22]. همان.
[23]. مالکی گمچی، اسدالله، روزشمار دفاع مقدس فرماندهی انتظامی استان آذربایجان غربی، ج1، تهران، پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی ناجا، مرکز اسناد، 1395، ص70.
[24]. نقی‌پوران، شهریار و دیگران، تاریخ معاصر آذربایجان- آذربایجان غربی در گذار از بحران‌های انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی 1367 – 1357، ج2، تهران، سوره سبز، 1395، ص323.
[25]. همان.
[26]. همان.
[27]. حبیبی، ابوالقاسم، همان، ص369.
[28]. پورداراب، سعید و نبی کریمی، همان، ص631ـ629.
[29]. همان، ص644.
[30]. همان، ص628.
[31]. همان، ص629.
[32]. حبیبی، ابوالقاسم، همان، ص371.
[33]. همان، ص372.
[34]. پورداراب، سعید و نبی کریمی، همان، ص631.
