روزشمار
شنبه 3 آبان 1359؛ سی‌وچهارمین روز جنگ تحمیلی
سمیرا علیزاده
627 بازدید
نیروهای دشمن بر خرمشهر مسلط شدند. فرمانداری خرمشهر که عصر دیروز از اشغال دشمن خارج شده بود، دوباره به اشغال نیروهای عراقی درآمد.[1] نیروهای ایرانی در سه جبهه برای آزادکردن جاده اهواز ـ آبادان و شکستن محاصره آبادان با آتش توپخانه برضد دشمن تک کردند. جبهه اول: جاده آبادان ـ ماهشهر. نیروهای عراقی که در دوکیلومتری شهر بودند، ده کیلومتر به عقب رانده شدند. جبهه دوم: جاده آبادان ـ اهواز. جبهه سوم: محور جاده آبادان ـ ماهشهر. نیروهای ایرانی در این عملیات به اهداف خود نرسیدند. از دلایل شکست این عملیات نبودن هماهنگی بین نیروها، آشنانبودن آنها به منطقه، نبود تدارکات، گرمای طاقت‌فرسا و برتری کامل زمینی و هوایی دشمن بود. این عوامل باعث شد تلفاتی به نیروهای ایرانی وارد شود و نیروهای باقی‌مانده با وضعیت نامطلوبی به مواضع اولیه خود در غرب ماهشهر و شادگان و جنوب دارخوین و شمال بهمن‌شیر عقب‌نشینی کنند. در این عملیات گردان 144 ارتش ۴۴ نفر شهید و ۷۱ نفر مجروح و ۴۴ اسیر و ۱۴ نفر مفقود شدند.[2] دو جنگنده فانتوم در جاده آبادان ـ اهواز مواضع نیروهای دشمن را بمباران کردند و چند تانک منهدم شد.[3] نیروهای دشمن با شلیک خمپاره به پاسگاه فیروز آبادان خساراتی به آن وارد کردند.[4] در پی عملیات هوانیروز در منطقه شمال آبادان، سه چادر مهمات، شش سنگر، یک تانک و یک خودروی نظامی دشمن نابود شد.[5] یک میگ عراقی اطراف ایستگاه ۱۲ آبادان را بمباران کرد که تعدادی منزل تخریب و چند نفر شهید و مجروح شدند.[6] در حوالی آبادان دو میگ دشمن سقوط کرد و پنج قبضه توپ، بیست تانک و تعدادی نفربر و خودروی حامل مهمات منهدم و ۱۵۰ نفر از نیروهای دشمن کشته و تعدادی زخمی شدند.[7] در پی عملیات نیروی هوایی ارتش در محور (آبادان ـ اهواز ـ ماهشهر) به واحد توپخانه زرهی دشمن خساراتی وارد شد. در این عملیات یک فروند از جنگنده‌های نیروی هوایی ارتش با اصابت گلوله‌های دشمن سقوط کرد و از خلبان آن هنوز اطلاعی در دست نیست.[8] آمار امروز تلفات در آبادان، 12 شهید و ۲۰۷ مجروح است.[9] در اهواز ده دستگاه نفربر، چهارده خودرو و بیست تانک دشمن منهدم شد.[10] با آتش توپخانه دشمن، یک ترانسفورموتور برق و یک دستگاه جیپ در پل سفید اهواز منهدم و شش نفر شهید و سه نفر مجروح شدند و شش خانه تخریب شد.[11] دو فروند هواپیمای سوخوی دشمن به پایگاه امیدیه حمله کردند که براثر پدافند هوایی پایگاه یک فروند سقوط کرد و دیگری متواری شد.[12] دو میگ عراقی، شوشتر را به رگبار مسلسل بستند که براثر تیراندازی ضدهوایی مستقر در محل، مجبور به فرار شدند. این حمله تلفات جانی نداشت.[13] کارخانه گوگرد، در سی‌کیلومتری مسجد سلیمان، هدف یک میگ عراقی قرار گرفت و لوله گاز سمی کارخانه منفجر شد. با مقابله آتشبارهای ضدهوایی ایران این میگ سرنگون شد.[14] هوانیروز مستقر در دزفول، طی هفده عملیات پروازی، تلفات و خساراتی به دشمن در منطقه شوش وارد کردند.[15] در حمله موشکی به دویست خانه در اهواز صد نفر شهید و صدها نفر مجروح شدند.[16] در منطقه بستان یک دستگاه بولدوزر و دو سنگر ضدهوایی دشمن منهدم و عده‌ای از نیروهای عراقی کشته شدند.[17] در محور سوسنگرد، نیروهای دشمن در غرب ارتفاعات الله‌اکبر و نیروهای ایران در شرق آن مستقر شدند و درگیری شدیدی بین آنها درگرفت.[18] دشمن با جمع‌آوری زن و بچه‌های نقاط اشغالی آنها را در نزدیکی تانک‌های خود نگهداری می‌کنند تا از حمله هوایی مصون باشند.[19] نیروهای عراقی از فنیخی (روستایی درخوزستان) و سعیدیه (دهستانی در استان خوزستان) به‌طرف بستان عقب‌نشینی کردند.[20] برای دومین بار موشک سام ۶ دشمن در حوالی قصرشیرین توسط نیروی هوایی ارتش رهگیری شد.[21] در پی حمله نیروی هوایی ایران در منطقه خانم‌شیخان (پیرانشهر)، نیروهای عراقی مجبور به عقب‌نشینی شدند.[22] حملات هوانیروز و آتش توپخانه در منطقه اوزین (گیلان‌غرب) تلفاتی به دشمن وارد کرد و منجر به عقب‌نشینی دشمن تا چغالوند (شمال غربی گیلان‌غرب) شد.[23] در عملیات بالگردهای هوانیروز در منطقه آبدانان (از توابع ایلام) خساراتی به دشمن وارد شد و هشت دستگاه خودروی حامل نفرات و یک دستگاه تانک و یک دستگاه خودرو حامل مهمات و یک دستگاه نفربر زرهی دشمن منهدم شدند.[24] در درگیری امروز در ارتفاعات کانی‌سخت مهران (ایلام) دو سرباز به شهادت رسیدند.[25] در عملیات نیروی هوایی ارتش، به انبار مهمات و تدارکات و آشیانه‌های پایگاه تکریت عراق خساراتی وارد شد.[26] در ساعت 12:30 هواپیماهای نیروی هوایی، تأسیسات دریایی بندر ام‌القصر عراق را بمباران کردند و خساراتی به تأسیسات نظامی آن وارد شد.[27] در خلیج‌فارس، نیروی دریایی ایران چهار ناوشکن و موشک‌انداز عراقی را در یک نبرد دریایی غرق کردند.[28] با شلیک چند گلوله توپ به سردشت (آذربایجان غربی) و گلوله‌باران این شهر توسط ضدانقلاب، شش غیر نظامی و یک نظامی شهید و یازده نفر مجروح شدند.[29] عناصر ضدانقلاب به یگان مستقر در ارتفاعات قیرقاپان (پیرانشهر) حمله کردند که با آتش متقابل نیروهای خودی مجبور به فرار شدند.[30] نیروهای ضدانقلاب در نوسود کردستان یک گردان از نیروهای ایران را به محاصره درآوردند.[31] عراق ادعا کرد که تصرف شهر بندری خرمشهر را به پایان رسانده و این شهر به طور کامل در اشغال نیروهایش قرار دارد. ارتش عراق تصرف خرمشهر را بزرگ‌ترین پیروزی خود در این جنگ نامید.[32] هاشمی رفسنجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی ایران، در سخنانی گفت عراق به تحریک آمریکا به ایران حمله کرد و فکر می‌کرد با شرایط ما می‌تواند به آرزوهای خود برسد.[33] کمیته هماهنگی کشورهای غیرمتعهد در سازمان ملل، در جلسه‌ای درباره جنگ ایران و عراق بحث کردند. در این جلسه پیشنهاد یاسر عرفات، رئیس کمیته اجرایی سازمان آزادی‌بخش فلسطین، مبنی بر تعیین یک گروه ویژه در سطح وزیران برای یافتن راه‌های صلح میان ایران و عراق تصویب شد.[34] شورای امنیت سازمان ملل برای جنگ ایران و عراق تشکیل جلسه داد و تقاضای کشورهای بریتانیا و فیلیپین را برای پایان‌دادن به جنگ با استفاده از وسایل صلح‌آمیز مطرح کرد. در این جلسه نماینده ایران در سازمان ملل گفت، هجوم عراق به ایران بر اساس یک تجاوز از پیش طراحی‌شده بود که دقیقاً با قطعنامه 314 سازمان ملل در مورد تجاوز منطبق است. این یک تجاوز عادی نیست که حاکمیت ملی ما را نقض و اراضی ایران را تصاحب کرده باشند، بلکه به ویرانی شهرها و اقتصاد مردم پرداخته‌اند.[35] سخنگوی وزارت خارجه آمریکا ادعا کرد کشورش در جنگ ایران و عراق بی‌طرف است.[36] یک روزنامه استرالیایی به نقل از وزیر دفاع عراق نوشت، نیروهای عراقی از آغاز حمله در ۲۲ سپتامبر (31 شهریور) تاکنون وارد شش شهر ایران شده‌اند و حدود ۲۰ هزار و ۷۰۰ کیلومتر از اراضی ایران را اشغال کرده‌اند.[37] [1]. یکتا، حسین، انصاری، مهدی، روزشمار جنگ ایران و عراق، کتاب چهارم: هجوم سراسری، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، چ دوم، 1375، ص549. [2]. همان، ص551 و 552. [3]. پورداراب، سعید، تقویم تاریخ دفاع مقدس (پل‌های تسخیرناپذیر حوادث آبان 1359)، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1385، ص67ـ65؛ یکتا، حسین، انصاری، مهدی، همان، ص552. [4]. پورداراب، سعید، همان، ص72. [5]. یکتا، حسین، انصاری، مهدی، همان، ص556. [6]. همان، ص554. [7]. همان، ص556. [8]. همان، ص555. [9]. پورداراب، سعید، همان، ص72. [10]. همان، ص77. [11]. همان، ص73 . [12]. همان، ص76. [13]. همان، ص75 و 76. [14]. یکتا، حسین، انصاری، مهدی، همان، ص554. [15]. پورداراب، سعید، همان، ص74. [16]. همان، ص86. [17]. همان، ص73 . [18]. یکتا، حسین، انصاری، مهدی، همان، ص552 [19]. همان، ص553. [20]. همان. [21]. پورداراب، سعید، همان، ص75. [22]. یکتا، حسین، انصاری، مهدی، همان، ص554. [23]. همان. [24]. پورداراب، سعید، همان، ص74. [25]. همان. [26]. یکتا، حسین، انصاری، مهدی، همان، ص555. [27]. پورداراب، سعید، همان، ص77. [28]. همان، ص555. [29]. پورداراب، سعید، همان، ص75. [30]. همان. [31]. همان. [32]. همان، ص85. [33]. یکتا، حسین، انصاری، مهدی، همان، ص559. [34]. پورداراب، سعید، همان، ص84. [35]. یکتا، حسین، انصاری، مهدی، همان، ص560. [36]. همان، ص561. [37]. همان، ص557.
