آثار

جنگ دوست‌داشتنی

بهناز باقرپور
117 بازدید

کتاب «جنگ دوست‌داشتنی» خاطرات خودنوشت سعید تاجیک از دوران جنگ تحمیلی عراق برضد ایران است.

سعید تاجیک، رزمنده‌ای تهرانی که در دوران نوجوانی به جبهه اعزام شد، خاطرات خود را علاوه‌بر کتاب «جنگ دوست‌داشتنی»، در کتاب‌های هشتاد روز مقاومت،[1] آخرین گلوله‌ها[2] و نبرد در کانی‌مانگا[3] نقل کرده است. کتاب آخرین گلوله‌ها، در سومین دوره انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس، در گروه خاطره، رتبه اول را کسب کرد.[4]

چاپ اول کتاب «جنگ دوست‌داشتنی» در سال 1378، با شمارگان 2200 نسخه، با بهای 22000 ریال، در 635 صفحه، با جلد نرم، در قطع وزیری، توسط حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی منتشر شد. طراحی جلد از سیدعلی میرفتاح است. بر روی جلد آبی‌رنگ کتاب، تصویر سیاه و نامفهوم چند فرد است و عنوان، به رنگ سفید، با نقطه‌های رنگی در یک سوم بالایی جلد نوشته شده است. بعد از صفحات عنوان و شناسنامه، اشاره به قلم دفتر ادبیات و هنر مقاومت نوشته شده است و پس از آن متن اصلی کتاب آغاز می‌شود. محتوای کتاب در سی فصل، بدون عنوان‌گذاری، تدوبن شده است که شماره‌گذاری ترتیبی دارند. تدوین فصول ترتیب زمانی دارد و از ابتدای حضور سعید تاجیک در جنگ تا پذیرش قطعنامه را در بر گرفته است. کوتاه‌ترین بخش کتاب، فصل 5، با 9 صفحه و طولانی‌ترین، فصل 1 با 30 صفحه است. در محتوا هرجا توضیح نیاز بوده، پانویس اضافه شده است. فصل اول درباره دوران کودکی، نوجوانی، ورود به پادگان آموزشی در پرندک و اعزام به جبهه به عنوان تیربارچی گردان مالک اشتر لشکر 27 محمد رسول‌الله‌صلی‌الله‌علیه‌وآله است. فصل‌های 3، 4 و 5، شرح حضور نویسنده در عملیات والفجر 4 در مهر و آبان 1362 و فصل‌های 10، 11 و 12 درباره عملیات بدر در اسفند 1363 است. فصل‌های 15 تا 18 به شرح عملیات والفجر 8 و فتح فاو در بمهن 1364 و فروردین 1365 پرداخته‌اند. فصل 20 درباره عملیات کربلای 1 و آزادسازی مهران در تیر 1365 است. فصل‌های 23 تا 25 درباره عملیات کربلای 5 در دی و بهمن سال 1365 است. فصل 30 به روزهای پایانی جنگ و پذیرش قطعنامه 598 پرداخته است. بخش پایانی، دربرگیرنده 28 صفحه تصاویر سیاه و سفید دوران جنگ سعید تاجیک است.

«جنگ دوست‌داشتی» چندین بار تجدید چاپ شده است. چاپ دوم، در سال 1386 همزمان با تغییر ناشر از حوزه هنری به انتشارات سوره مهر بود. در این چاپ، کتاب با طرح جلد متفاوت و در قطع رقعی منتشر شد. تصویری از انتهای فشنگ در پس‌زمینه‌ای خاکستری، طرح جلد چاپ دوم را تشکیل داده است.

علاه‌بر تغییر قطع و طرح جلد، در این چاپ، به کتاب فروست داده شده است؛ چهارصدوبیست‌وپنجمین کتاب دفتر ادبیات و هنر مقاومت و صدوبیست‌وهفتمین کتاب خاطره جنگ ایران و عراق.

چاپ‌های سوم تا پنجم در سال 1387، چاپ ششم در سال 1390، چاپ هفتم در سال 1393 و چاپ هشتم در سال 1397 منتشر شده‌اند. در این چاپ‌ها، ناشر، طرح جلد و محتوای کتاب تغییر نکرده است.

کتاب «جنگ دوست‌داشتنی» چندین بار موضوع پژوهش پژوهشگران قرار گرفته است: عبدالرضا قیصری و محمد صرفی (1388)، در مقاله‌ای با عنوان «طنز در کتاب جنگ دوست‌داشتنی» به بررسی طنز به‌کاررفته در قلم خاطره‌نویسی سعید تاجیک پرداخته‌اند.[5] عنایت‌الله شریف‌پور و عبدالرضا قیصری (1391) در مقاله‌ای با عنوان «بررسی مضامین طنز در خاطره‌نوشته‌های دفاع مقدس»، از محتوای کتاب جنگ دوست‌داشتنی به عنوان یکی از مصادیق نگارش خاطرات به طنز، در مقاله خود استفاده کرده‌اند.[6] عصمت دهقانی (1395) در پایان‌نامه‌ای با عنوان «روایت‌شناسی خاطرات دفاع مقدس بر اساس دیدگاه ژرار ژنت (مطالعه موردی چزابه، جنگ دوست‌داشتنی و بابانظر)»،[7] طوبی سیفی ایرانشاهی (1398) در پایان‌نامه‌ای با عنوان «بررسی مقایسه‌ای زبان و فرهنگ جبهه در ادبیات پایداری با تأکید بر سفر به گرای 270 درجه، جنگ دوست‌داشتنی، شطرنج با ماشین قیامت و لشکر خوبان»[8] و عصمت دهقانی (1400) در کتابی با عنوان «روایت‌شناسی خاطرات دفاع مقدس در سه کتاب چزابه، بابانظر و جنگ دوست‌داشتنی بر اساس دیدگاه ژرار ژنت»[9] از این کتاب استفاده کرده‌اند. روزنامه رسالت در مهر 1398 و خرداد 1399 در ستون «کتابخانه»، به معرفی کتاب جنگ دوست‌داشتنی پرداخته است[10]‌و[11]. علاوه‌بر نسخه‌های چاپی، نسخه الکترونیکی خاطرات این رزمنده، مطابق چاپ سوره مهر، در دسترس است.[12]

[1]. تاجیک، سعید، هشتاد روز مقاومت، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه هنری، 1373.

[2]. تاجیک، سعید، آخرین گلوله‌ها، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه هنری، 1374.

[3]. تاجیک، سعید، نبرد در کانی‌مانگا، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه هنری، 1374.

[4]. سیمای آثار 17 دوره کتاب سال دفاع مقدس، تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، سازمان ادبیات و دفاع مقدس، 1397، ص8.

[5]. قیصری، عبدالرضا، صرفی، محمدرضا، طنز در کتاب جنگ دوست‌داشتنی (مجموعه خاطرات حسن تاجیک)، ادبیات پایداری، سال 1، ش1، 1388، ص125-113.

[6]. شریف‌پور، عنایت‌الله، قیصری، عبدالرضا، بررسی مضامین طنز در خاطره‌نوشته‌های دفاع مقدس، ادبیات پایداری، سال سوم، ش5 و 6، 1391، ص236-209.

[7]. دهقانی، عصمت، روایت‌شناسی خاطرات دفاع مقدس بر اساس دیدگاه ژرار ژنت (مطالعه موردی چزابه، جنگ دوست‌داشتنی و بابانظر)، کارشناسی ارشد، ادبیات مقاومت، دانشگاه لرستان، صفیه مرادخانی، 1395.

[8]. سیفی ایرانشاهی، طوبی، بررسی مقایسه‌ای زبان و فرهنگ جبهه در ادبیات پایداری با تأکید بر سفر به گرای 270 درجه، جنگ دوست‌داشتنی، شطرنج با ماشین قیامت و لشکر خوبان، کارشناسی ارشد، زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه لرستان، سعید زهره‌وند، 1398.

[9]. دهقانی، عصمت، روایت‌شناسی خاطرات دفاع مقدس در سه کتاب چزابه، بابانظر و جنگ دوست‌داشتنی بر اساس دیدگاه ژرار ژنت، خرم‌آباد، سنگ‌نبشته، 1400.

[10]. رسالت، ش9616، 29 مهر 1398، ص12، ستون کتابخانه.

[11]. رسالت، ش9783، 19 خرداد 1399، ص12، ستون کتابخانه.

[12]. https://www.faraketab.ir/book/17159