آثار
یادداشت‌های ناتمام
مریم لطیفی
380 بازدید
کتاب «یادداشت‌های ناتمام» دربرگیرنده چهار خاطره از شهید علی سمندریان، کمال سپاهی، شهید سید محمد شکری و اصغر آبخضر است.
دفتر ادبیات و هنر مقاومت، پس از دستیابی به دفترچه یادداشت‌های شهید علی سمندریان، کمال سپاهی، شهید سید محمد شکری و اصغر آبخضر از رزمندگان لشکر 27 محمد رسول الله‌صلی‌الله‌علیه‌وآله، تصمیم به چاپ آن‌ها می‌گیرد که حاصل آن کتاب یادداشت‌های ناتمام است. این کتاب اولین کتاب دفتر ادبیات و هنر مقاومت در قالب یادداشت‌ها است.[1]
کتاب یادداشت‌های ناتمام در سال 1368 با شمارگان 6000 نسخه، بهای 520 ریال، در 156 صفحه، با جلد نرم و در قطع رقعی به چاپ رسید. چاپ و صحافی را چاپخانه آرین، طراحی جلد را علی وزیریان انجام داده و توسط حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی به چاپ رسیده است.[2]
جلد کتاب به رنگ سفید است. در بالای جلد تصویر دستی با پلاک خونی در کف آن، آمده است. در پایین جلد نیز ردی از خون وجود دارد. عنوان اصلی کتاب به خط درشت سیاه و به صورت عمودی، موازی با تصویر دست در بالای کتاب آمده است.
پس از صفحات عنوان و شناسنامه، فهرست مطالب آمده است. کتاب دارای مقدمه‌ای با عنوان «اشاره» است و پس از آن محتوای اصلی که شامل چهار یادداشت است، به صورت جداگانه و پشت سر هم آمده‌اند. در انتها نیز خلاصه اشاره کتاب به زبان انگلیسی آمده است. در کتاب هیچ سند و تصویری وجود ندارد.
اشاره، از طرف دفتر ادبیات و هنر مقاومت در 13 آذر 1368 نوشته شده است. در اشاره آمده که این کتاب حاصل دستیابی به چند دفترچه یادداشت است و سپس توضیحاتی کوتاه در مورد نویسندگان یادداشت‌ها و محتوای آن‌ها داده شده است.
محتوای اصلی کتاب شامل چهار یادداشت است که بدون نظم و ترتیب خاصی پشت سر هم قرار گرفته‌اند. اولین یادداشت که «یادداشت‌های ناتمام» نام دارد، نوشته شهید علی سمندریان است. در این یادداشت که بازه زمانی 19 آذر تا 9 بهمن 1365 را در بر می‌گیرد، به موضوعاتی همچون تقسیم و دسته‌بندی نیروها، معرفی به گردان حمزه سیدالشهدا، آموزش و تجهیز نیروها، برگزاری مراسم دعا و نوحه‌خوانی، مأموریت پدافندی 32 روزه گردان در منطقه عملیاتی مهران در ارتفاعات قلاویزان، بازگشت به پادگان دوکوهه و اعزام به جبهه شلمچه و شرکت در عملیات کربلای 5 پرداخته شده است. پس از یادداشت‌های ناتمام، وصیت‌نامه شهید علی سمندریان آمده است.
«لحظۀ توسل» توسط کمال سپاهی نوشته شده است که شرکت نیروهای گردان حمزه سیدالشهدا و مقاومت آن‌ها در برابر دشمن را در 19 و 20 دی 1365 در عملیات کربلای 5 روایت می‌کند.
«در مهران» توسط شهید سید محمد شکری نوشته شده است. در این یادداشت که در بازه زمانی 6 تیر تا 14 تیر 1365 را در بر می‌گیرد، به شرکت نیروهای گردان حبیب‌بن‌مظاهر در عملیات آزادسازی مهران می‌پردازد و حوادث مربوط به آن را شرح می‌دهد.
«شب آتش» توسط اصغر آبخضر نوشته شده است که شرکت گروهان هجرت از گردان حبیب‌بن‌مظاهر در عملیات مسلم‌بن‌عقیل را روایت می‌کند.
یادداشت‌های ناتمام با 74 صفحه طولانی‌ترین یادداشت و «شب آتش» با 18 صفحه کوتاه‌ترین یادداشت کتاب هستند.
کتاب یادداشت‌های ناتمام در سال 1388 برای بار دوم به چاپ رسید و 2500 نسخه از آن چاپ شد. در چاپ جدید، چاپ و صحافی را چاپ و صحافی سپهر انجام داده و توسط انتشارات سوره مهر (وابسته به حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی) و دفتر ادبیات و هنر مقاومت منتشر شده است. در این چاپ، طرح جلد کتاب تغییر یافته و در ویراستاری و صفحه‌آرایی جدید در مجموع 28 صفحه از آن کم شده است.[3]
جلد جدید به رنگ سبز است که بر روی آن به خط درشت سیاه و سبز عنوان اصلی کتاب به صورت عکس و برعکس، چهار بار بدون نقطه تکرار شده است. عنوان اصلی کتاب به خط درشت سفید و در کادری قرمز به صورت افقی در وسط جلد آمده است. عنوان فرعی نیز به خط درشت سفید در سمت راست عنوان اصلی قرار دارد.
مقام معظم رهبری‌مدظله‌العالی این کتاب را در 8 اسفند 1370 تقریظ کرده است. در تقریظ رهبری آمده است: «از این چهار نوشته، سومی را که به قلم شهید سید محمد شکری است، قبلاً در جزوه‌ای مستقل خوانده بودم. از اولی که به قلم شیوا و سرشار از صفای شهید سمندری است ذکری در «حَنابندانِ» قدمی ـ که یکی از شیواترین نوشته‌های مربوط به جبهه است ـ رفته بود و با آن آشنایی دورادوری داشتم. آن را خواندم و حقیقتاً محظوظ شدم. خدا این هر دو شهید را در سرادق ملکوت همنشین اولیا فرماید. نوشته کمال سپاهی هم شیرین و خواندنی است هرچند آن جاذبه دو نوشته دیگر را ندارد. درباره نوشته آخر هم دو سه جمله در ابتدای آن نوشته‌ام. خداوند به همه‌شان جزای خیر بدهد.»[4]
تا سال 1401 از ویراست جدید این کتاب پنج چاپ منتشر شده است که چاپ سوم در سال 1390 با 2500 نسخه، چاپ چهارم در سال 1392 با 3000 نسخه و چاپ پنجم در سال 1394 با 2500 نسخه به چاپ رسیده‌اند. در تمام چاپ‌ها جلد کتاب نرم است.
در برخی روزنامه‌ها و سایت‌ها همچون روزنامه کیهان، نوید شاهد (پایگاه اطلاع‌رسانی فرهنگ ایثار و شهات)، خبر آنلاین، ایسنا (خبرگزاری دانشجویان ایران)، خبرگزاری دفاع مقدس و ایبنا (خبرگزاری کتاب ایران) این کتاب برای خوانندگان معرفی شده است.[5]
[1]. سمندریان، علی و دیگران، یادداشت‌های ناتمام، تهران: حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، 1368، ص7 و 8.
[2]. همان، صفحه شناسنامه کتاب.
[3]. همان، ویراست دوم، تهران: سوره مهر، 1388، صفحه شناسنامه.
[4]. مبلغان، ش246، آذر و دی 1398، ص90
[5]. روزنامه کیهان، ش19904، 29 فروردین 1390، ص10؛ https://navideshahed.com/fa/news/206115؛ https://www.khabaronline.ir/news/61108؛ https://www.isna.ir/news/markazi-91719؛ https://defapress.ir/fa/news/125769؛ https://www.ibna.ir/fa/naghli/38758
