عملیات‌ها

عملیات کربلا 6

افسانه صادقی
1579 بازدید

عملیات کربلای 6، 23 دی 1365 به فرماندهی ارتش جمهوری اسلامی در منطقه عمومی سومار و نفت‌شهر انجام شد.

عملیات کربلای 6 برای آزادسازی ارتفاعات مهم سومار و نفت‌شهر طرح‌ریزی شد. زیرا آزادی این مناطق و پیشروی به سوی نفت‌خانه عراق، علاوه بر آزادسازی بخشی دیگر از خاک ایران، می‌توانست جبهه جدیدی را هم‌زمان با عملیات کربلای 4 و کربلای 5 در جنوب بگشاید و دشمن را تجزیه کند. در صورت موفقیت این عملیات، پیشروی نیروهای ایرانی در شرق بصره تسهیل می‌شد.[1] اجرای عملیات کربلای 5 در نزدیکی بصره، به دلیل اهمیت این منطقه برای عراق، واکنش شدید ارتش این کشور را در پی داشت. چنان که سنگین‌ترین درگیری‌های دوران جنگ تحمیلی رخ داد و تداوم عملیات با مقاومت بسیار شدید نیروهای عراقی مواجه شد. در این زمان اجرای عملیات در نفت‌شهر بیش از پیش ضرورت یافت؛ بنابراین عملیات کربلای 6 اجرا شد.[2]

این عملیات، 23 دی 1365 ساعت 22:30، با رمز یا فاطمة‌الزهرا‌سلام‌الله‌علیها، در غرب و شمال سومار و با هدف آزادسازی ارتفاعات منطقه، پاسخ به حمله‌های عراق و بمباران مناطق مسکونی ایران، انهدام ماشین جنگی و متفرق کردن نیروی نظامی عراق آغاز شد. رزمندگان نیروی زمینی ارتش با عبور از موانع گوناگون از جمله میدان‌های وسیع مین، سیم‌های خاردار و تله‌های انفجاری به عراقی‌ها حمله کردند.[3] آتشبارهای طرفین با شدت تمام مواضع یکدیگر را زیر آتش گرفتند. عراق برای بازپس گرفتن مناطق ازدست‌داده، اقدام به شش پاتک کرد. پنج‌شنبه 25 دی، نبرد شدیدی صورت گرفت که این درگیری روز جمعه به اوج خود رسید. نیروهای عراق برای بازپس‌گرفتن دو ارتفاع حساس منطقه با جمع‌آوری بقایای گردان‌های شکست‌خورده و وارد کردن نیروهای جدید و حمایت هلی‌کوپترهای توپدار، چند پاتک سنگین انجام دادند و هر بار با عکس‌العمل رزمندگان ارتش مواجه و وادار به عقب‌نشینی می‌شدند. در این دو روز، بخش‌هایی از یگان‌های عراق منهدم شد و رزمندگان ایران، ضمن دفع ده پاتک عراق، رودخانه کنگاکوش و پل‌های ارتباطی منطقه را تصرف کردند.[4] پس از نبردی سنگین که در بعضی موارد کار به جنگ تن‌به‌تن کشید، بخش‌هایی از خاک ایران آزاد شد.[5]

این عملیات عمدتاً برای پشتیبانی از عملیات کربلای 5 به منظور کاهش فشار دشمن در جنوب و انتقال نیروهای کمکی عراق به سمت بصره که عملیات کربلای 5 در آنجا جریان داشت، طرح‌ریزی و اجرا شد. هرچند هدف‌های پیش‌بینی‌شده در طرح به طور کامل تأمین نشد، اما آزادسازی چهل کیلومتر از خاک ایران و موفقیت در پشتیبانی از عملیات کربلای 5 ازجمله دستاوردهای آن است.[6]

مناطق و تأسیسات آزادشده در این عملیات عبارت ‌است از ارتفاعات 249، 241، 289، 306، 285، 267، 294، 286، 325، 295، 265، 252 و 277 در منطقه جنگی شمال‌ شرقی نفت‌شهر و پل‌های ارتباطی منطقه رودخانه کنگاکوش. در این نبرد، یازده فروند هواپیما، دو فروند بالگرد، بیست دستگاه تانک و نفربر، ده فروند قایق و چندین انبار مهمات و تعداد زیادی خودرو عراقی منهدم شد. همچنین یگان‌های منهدم‌شده عراقی عبارت است از گردان‌های 1 و 2 از تیپ 108، گردان 1 از تیپ 606، یک گردان از تیپ 80 پیاده، یک گردان از تیپ 45، یک واحد تکاور از لشکر 16، تیپ 2 کوهستانی و تیپ‌های 703، 94، 426 و 506. تعداد تلفات نیروی انسانی عراقی در این عملیات حدود سه هزار نفر کشته و زخمی برآورد شده است. همچنین رزمندگان ایرانی، ده‌ها تانک و نفربر و تعداد زیادی انواع اسلحه سبک و مهمات از عراقی‌ها غنیمت گرفتند.[7]

ازجمله حواشی عملیات کربلای 6، تبلیغات عراق مبنی بر وسیع و گسترده بودن این عملیات و شکست نیروهای ایرانی در دستیابی به اهداف خود بود. رژیم عراق اعلام کرد هدف ایران از این حمله، تصرف نفت‌شهر بوده است که با شکست مواجه شد. در پی این ادعا، سرپرست ستاد تبلیغات جنگ اعلام کرد هدف از عملیات کربلای 6 آزاد کردن نفت‌شهر نبود. بلکه هدف فقط گرفتن بعضی از ارتفاعات و مناطق بود که این امر در منطقه سومار و نزدیک نفت‌شهر محقق شد. درواقع هدف اصلی ایران از این عملیات، نمایش توان و قدرت نظامی خود بود که نشان دهد در یک زمان می‌تواند در دو جبهه به رزم و نبرد با عراقی‌ها بپردازد.[8]

[1]. صبوری، راحله، سایه تاک: خاطرات سروان پیاده چترباز رحیم افشاری، تهران: سوره مهر، 1394، ص112.

[2]. اطلس جنگ ایران و عراق: فشرده نبردهای زمینی 31 شهریورماه 1359 - 29 مرداد 1367، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه، 1387، ص62.

[3]. سمیعی، علی، کارنامه توصیفی عملیات‌ رزمندگان اسلام در طول هشت سال دفاع مقدس، تهران: معاونت تبلیغات و انتشارات نیروی زمینی سپاه، 1376، ص310.

[4]. همان، ص311.

[5]. همان، ص312.

[6]. جعفری، مجتبی، اطلس نبردهای ماندگار: عملیات نیروهای زمینی در هشت سال دفاع مقدس شهریورماه 1359 - مردادماه 1367، تهران: نوید طراحان، 1383، ص128.

[7]. احمدزاده، میکائیل، فرزندان خاک: با نگاهی به نقش تکاوران در کربلای 6، تهران: نشر آجا، 1388، ص106.

[8]. سمیعی، علی، کارنامه توصیفی عملیات‌ رزمندگان اسلام در طول هشت سال دفاع مقدس، ص312.