عملیات عاشورای 1
لیلا آزاده
100 بازدید
عملیات عاشورای ۱ در سه مرحله، 6، 8 و ۲۳ مرداد ۱۳۶۴، توسط سپاه پاسداران و با هدف سرکوب ضدانقلاب در مناطق تکاب و شاهیندژ (آذربایجان غربی) به اجرا درآمد.
شهرستانهای تکاب و شاهیندژ (صائیندژ) در جنوب شرقی استان آذربایجان غربی قرار دارند و آذریزبانها و کردها را در خود جای داده است.[1]
حضور ضدانقلاب مسلح شامل کومله، دموکرات، منافقین، چریکهای فدایی خلق و سایر گروهکها، مکمل تهاجم ارتش بعث عراق به ایران بود. آنها علاوه بر خرابکاری، برای عراق جاسوسی میکردند و خسارات فراوانی به مراکز دولتی و مناطق مسکونی استانهای کردستان و آذربایجان غربی وارد و مشکلاتی برای مردم و نیروهای نظامی مستقر در این مناطق ایجاد میکردند.[2]
ضدانقلاب در منطقه شمال غرب تکاب، مناطق ییلاقی بین تکاب- شاهیندژ و جنوب آذربایجان شرقی، پول و احشام مردم منطقه را به زور میبردند و با استفاده از شرایط کوهستانی منطقه به نیروهای نظامی و انتظامی و همچنین مردم انقلابی حمله میکردند.[3]
افزایش حضور ضدانقلاب در این مناطق، به ویژه در روستاهای بین شهرهای تکاب و شاهیندژ و افزایش شرارتهای آنان، روستاییان منطقه را بر آن داشت تا پاکسازی این مناطق را از سپاه پاسداران تکاب طلب کنند و بر این اساس تصمیم به درگیری همهجانبه با ضدانقلاب در این مناطق گرفته شد. در نهایت عملیات عاشورای 1 با رمز یا زهرا «س» زیر نظر قرارگاه حمزه سیدالشهدا «ع» در سه مرحله، از 6 مرداد 1364 آغاز و 15 روز به طول انجامید.[4]
اهداف سه مرحله عملیات، عبارت بود از:
- تعقیب ضدانقلاب در پشت ارتفاعات و درگیری با آنان و وارد کردن ضربات سنگین و متواری کردن آنان.
- حضور گردانهای جندالله شاهیندژ، بوکان و انجام عملیات وسیعتر و سعی در از بینبردن کامل ضدانقلاب.
- تعقیب بقایای ضدانقلاب و وادار کردن عناصر نسبتاً سالم و زخمیها به تسلیم شدن.[5]
پس از هماهنگی بین سپاه پاسداران تکاب و شهرهای شاهیندژ و کامیاران، گردان جندالله شاهیندژ و گردان نبیاکرم «ص» کامیاران نیز به کمک گردان خاتم تکاب آمده و با تصرف ارتفاعات اطراف، ابتدا ضدانقلاب را محاصره و سپس روز 8 مرداد 1364 به آنان حمله کردند.[6]
در این عملیات، ابتدا گروههای شناسایی به عمق منطقه اعزام و با ستون پیاده ضدانقلاب درگیر شدند. با آن که ضدانقلاب به لحاظ شرایط جغرافیایی و تعداد نیرو در موقعیت مناسبی قرار داشت، ولی ضربه زیادی به آنان وارد آمد و در ساعت 9 شب درگیری مرحله دوم به پایان رسید.[7] در این روز به نیروهای حزب دمکرات تلفات اساسی وارد شد و یک نفر از آنان اسیر و بسیاری از جمله چند نفر از مسئولان رده بالای آنان کشته شدند؛ 51 نفر از ضدانقلاب کشته شدند که جسد 25 نفر از آنان در منطقه باقی ماند. در این روز، سه نفر از نیروهای خودی نیز به شهادت رسیدند.[8]
در مرحله سوم عملیات، 23 مرداد 1364، نیروهای سپاه تکاب و شاهیندژ و پیشمرگان مسلمان کرد موفق شدند همه ارتفاعات منطقه از جمله ارتفاعات آق دره و عبدالرزاق را پاکسازی کنند. در این مرحله نیز بیش از 50 نفر از ضدانقلاب کشته شدند که جنازه 31 نفر از آنان در منطقه به جا ماند.[9]
در این عملیات تجهیزات بسیاری از جمله خودرو، سلاحهای نیمهسنگین و سبک چون خمپارهانداز، بازوکا، تیربار و مین ضد خودرو به دست سپاه پاسداران افتاد. در پایان عملیات نیز 40 نفر از ضدانقلاب (کومله و دموکرات)، خود را تسلیم کردند.[10]
در نتیجه عملیات عاشورای 1، تشکیلات حزب دمکرات در منطقه از هم پاشید[11] و بیش از 95 درصد منهدم شد؛ از 220 نفر از نیروهای آنها نیز، تنها 13 نفر باقی ماند.[12]
1. صادقی، رضا، اطلس راهنما - 12 (آذربایجان غربی در جنگ با ضدانقلاب و دفاع مقدس)، تهران، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، 1391، ص 72 و 74؛ مرکز آمار ایران، سازمان برنامه و بودجه، نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن، 1395، ص 48 و 49.
2. حبیبی، ابوالقاسم، کارنامه عملیات سپاهیان اسلام در هشت سال دفاع مقدس، تهران، اداره روابط عمومی و انتشارات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، چ پنجم، 1383، ص 119.
3. صادقی، جلال و محمود دولتی، مجاهدت خاموش در سیمای مقاومت تکاب، ارومیه، کتاب خوبان، ستاد کنگره بزرگداشت 12 هزار شهید استان آذربایجان غربی، 1394، ص 413.
4. همان، ص 411، 413، 414؛ صادقی، رضا، همان، ص 142.
5. صادقی، جلال و محمود دولتی، همان، ص 414.
6. صادقی، رضا، همان، ص 142.
7. صادقی، جلال و محمود دولتی، همان، ص 418 و 419.
8. نخعی، هادی و حمیدرضا مشهدی فراهانی، روزشمار جنگ ایران و عراق (کتاب سیوهفتم - توسعه روابط با قدرتهای آسیایی)، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 1383، ص 563.
9. همان، ص706.
10. صادقی، رضا، همان، ص 142.
11. صادقی، جلال و محمود دولتی، همان، ص 420.
12. همان، ص 412
