اشخاص

کریمی، عباس

لیلا حیدری باطنی
1299 بازدید

عباس کریمی قهرودی (1363ـ1336) چهارمین فرمانده لشکر 27 محمد رسول‌الله ‌صلی‌الله‌علیه‌وآله سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که در جنگ تحمیلی عراق برضد ایران به هدایت عملیات‌های مختلف پرداخت و در عملیات بدر به شهادت رسید.

عباس کریمی سال 1336 در روستای قهرود کاشان متولد شد. دوران ابتدایی را در زادگاهش تحصیل کرد و پس از آن برای ادامه تحصیل به کاشان و سپس تهران رفت و مجدداً به کاشان بازگشت و در رشته نساجی دیپلم گرفت. در حمایت از نهضت امام خمینی، به فعالیت‌های انقلابی و پخش اعلامیه‌های امام پرداخت. در دوران سربازی در پادگان عباس‌آباد تهران، به‌عنوان درجه‌دار به رکن دوم حفاظت اطلاعات ارتش پیوست، اما به دلیل پخش اعلامیه‌های امام بین سربازان، دستگیر و زندانی شد. با شنیدن پیام امام مبنی بر فرار سربازان از پادگان‌ها و پیوستن به انقلاب، پس از چهارده ماه سربازی، از پادگان فرار و در تظاهرات‌های مردمی کاشان شرکت کرد.

دوازدهم بهمن 1357 عضو نیروی انتظامی کمیته استقبال از امام شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل سپاه پاسداران در کاشان (15 خرداد 1358) به آن پیوست و برای حفاظت از درهای ورود و خروج بیت امام خمینی به قم اعزام شد. سپس در زمستان 1358 از سوی سپاه کاشان به ایرانشهر در سیستان‌وبلوچستان، منطقه درگیری با عوامل ضدانقلاب (گروه‌های چپی، اشرار و خوانین) رفت و مأموریت سه‌ماهه‌اش با کشته شدن یکی از سران اشرار پایان یافت.[1] وی با پوشیدن لباس محلی در پی جذب مردم برآمد و با شرکت در نماز جمعه و مسابقات ورزشی، ارتباط محکمی با آنان برقرار کرد.

به دنبال حوادث کردستان (آشوب و ایجاد درگیری توسط گروه‌های ضدانقلاب، دموکرات، رزگاری و کومله از 25 بهمن 1357)[2] کریمی به همراه سپاه کاشان در سال 1359 به واسطه تجربه درگیری با ضدانقلاب در ایرانشهر به سنندج رفت[3] و سپس در سپاه پیرانشهر با واحد اطلاعات عملیات به همکاری پرداخت و پس از مدتی مسئول این واحد شد.[4] هدف از این مأموریت شکستن محاصره سنندج بود که علاوه بر آن (اردیبهشت 1359) و انجام شناسایی طی هشتاد روز، رفتار شایسته کریمی منجر به تسلیم محمود آشتیانی، تئوریسین حزب دموکرات به همراه نیروهایش به سپاه شد.[5]

عباس کریمی به واسطه احمد متوسلیان، فرمانده سپاه مریوان، مسئولیت واحد اطلاعات عملیات سپاه مریوان را پذیرفت. پس از آغاز جنگ تحمیلی عراق برضد ایران در شهریور 1359 او که به‌طور مستمر در جبهه مبارزه با ضدانقلاب حضور داشت، اخبار و گزارش‌های مربوط به تحرکات، امکانات و مواضع نیروهای عراقی را نیز تهیه می‌کرد و در اختیار فرمانده خود قرار می‌داد. او با ایجاد ارتباط عاطفی و جلب اعتماد مردم مریوان که ویژگی منحصربه‌فرد وی بود، موفق شد شبکه اطلاعاتی مردمی راه‌اندازی کرده و با گفت‌وگو و تعامل با سران گروه‌های مسلح منطقه، موجب تسلیم تعدادی از آنان به نیروهای سپاه شود.[6]

از اقدامات مهم او در بخش اطلاعات نظامی سپاه مریوان، شرکت در عملیات‌ها، پاک‌سازی مناطق، شناسایی محورهای عملیاتی، راه‌اندازی بخش برون‌مرزی (شناسایی مرزها و نیروهای عراق) و درون‌مرزی (کارهای مربوط به روستاهای داخلی که در دست ضدانقلاب بودند)، نقشه‌خوانی و تکمیل آن برای شناسایی نیروهای موجود در هر محور بود. علاوه بر آن کریمی به شناسایی، ارتباط و برگزاری جلسه با سران ضدانقلاب برای وادار کردن به تسلیم برای کاهش اقدام مسلحانه و یا امتیاز گرفتن از آنان و دستیابی به نیرو و پایگاه‌ها، بازجویی از سران دستگیرشده ضدانقلاب، رفت‌وآمد با نفوذی‌ها و مرتبطین سپاه نیز پرداخت. نقش محوری وی به عنوان مسئول شناسایی و آزادسازی (در عملیات ارتفاعات دزلی در 4 دی 1359 که به کشته شدن یکی از فرماندهان حزب دموکرات کردستان انجامید، در عملیات ارتفاعات تته در 4 فروردین 1360، در تصرف پادگان بانی نبوک عراق در 4 خرداد 1360، در عملیات قوچ سلطان در 5 خرداد 1360، در آزادسازی مناطق اورامانات در 15 مهر 1360 و جاده کامیاران سروآباد در 13 تیر 1361[7])، تلطیف فضای بین نیروهای سپاه و پیشمرگان کرد و انتخاب منبع نفوذی از بین آنان و... در منطقه‌های عملیاتی حائز اهمیت است.[8]

پس از آزادسازی ارتفاعات دزلی، آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای در 7 اردیبهشت 1360 به عنوان نماینده امام خمینی در شورای عالی دفاع به مریوان سفر کردند. کریمی، مسئول اطلاعات سپاه، کنترل‌ها و برنامه‌ریزی‌های لازم را برای بازدید ایشان از مکان‌های مختلف انجام داد.[9] از سوی دیگر پیروزی در عملیات محمدرسول‌الله ‌صلی‌الله‌علیه‌وآله (12 دی 1360)[10] مرهون شناسایی دقیق عباس کریمی به عنوان نیروی اطلاعاتی و شناسایی عملیات است.[11]

در زمان تشکیل تیپ 27 محمد رسول‌الله ‌صلی‌الله‌علیه‌وآله به عنوان مسئول اطلاعات عملیات، واحد اطلاعات رزمی را راه‌اندازی کرد.[12] از آن پس در بیشتر عملیات‌های مناطق جنوبی کشور شرکت کرد و وظیفه شناسایی محورهای عملیاتی را بر عهده گرفت. وی به همراه چند نفر، قبل از عملیات فتح‌المبین، مرکز توپخانه عراق را در عمق بیست کیلومتری خط پدافندی شناسایی کردند. در نتیجه این اقدام، تیپ محمد رسول‌الله ‌صلی‌الله‌علیه‌وآله توانست در عملیات فتح‌المبین (2 فروردین 1361)[13] حدود صد قبضه توپ و خمپاره غنیمت بگیرد.[14] در همین عملیات کریمی از ناحیه ساق پا مجروح شد و هفتاد روز در بیمارستان نجمیه تهران بستری شد.

او در عملیات‌های رمضان (22 تیر 1361) و مسلم‌بن‌عقیل (9 مهر 1361)[15] مسئول طرح و برنامه‌های عملیات و شناسایی بود.[16]

عباس کریمی در مهر 1361 با زهرا منصف ازدواج کرد. پسری به نام داوود ثمره این ازدواج است.[17]

کریمی در فروردین 1362 به عنوان مسئول اطلاعات سپاه 11 قدر معرفی شد.[18] مدتی پس از آن، به فرماندهی تیپ دوم سلمان از لشکر 27 محمد رسول‌الله ‌صلی‌الله‌علیه‌وآله منصوب شد و در عملیات‌های والفجر 1 (21 فروردین 1362 در جبل‌فوقی عراق)[19] و والفجر 4 (27 مهر 1362 در محور مریوان) نیز فرمانده این تیپ بود.[20] در عملیات خیبر (3 اسفند 1362) به عنوان فرمانده بخش اطلاعات لشکر 27 محمد رسول‌الله ‌صلی‌الله‌علیه‌وآله، علاوه بر مسئولیت اطلاعات عملیات، با لباس محلی برای شناسایی به منطقه هورالعظیم رفت و اقدامات محوری برای کسب اطلاعات انجام داد.[21] پس از شهادت محمدابراهیم همت، فرمانده لشکر 27 محمد رسول‌الله ‌صلی‌الله‌علیه‌وآله در 17 اسفند 1362، ابتدا سرپرستی لشکر و سپس فرماندهی آن را عهده‌دار شد.[22]

در دوران یک‌ساله فرماندهی عباس کریمی در لشکر 27 محمد رسول‌الله ‌صلی‌الله‌علیه‌وآله، حسینیه پادگان دوکوهه به نام حاج همت تکمیل شد و یگان دریایی لشکر شکل گرفت و با تهیه تجهیزات، آموزش آبی خاکی راه‌اندازی شد.[23] او در مقام فرماندهی، با قرارگاه نجف در هماهنگی و ارتباط مستمر بود و در فاصله عملیاتی خیبر و بدر، درباره مانورها، سازماندهی‌ها و برنامه‌های عملیاتی آینده جلساتی برگزار و نتایج آن‌ها را به قرارگاه لشکر 27 محمد رسول‌الله ‌صلی‌الله‌علیه‌وآله منتقل می‌کرد.[24]

عباس کریمی، در ساعت 15 پنجشنبه 23 اسفند 1363 در منطقه هورالهویزه و در عملیات بدر از ناحیه سر، مورد اصابت ترکش خمپاره قرار گرفت و به شهادت رسید. پیکر شهید در 27 اسفند از مسجد امام خمینی تهران تشییع و در قطعه 24 گلزار شهدای بهشت زهرا در کنار همرزمانش (طبق وصیت خود) به خاک سپرده شد.[25]

[1]. صمدیان، مریم، زیر سایه عباس، کاشان: مرسل، 1383، ص23؛ داوودآبادی، حمید، دجله در انتظار عباس، تهران: کنگره بزرگداشت سرداران شهید سپاه و 36 هزار شهید استان تهران، 1378، ص25ـ13.

[2]. امیرنظمی افشار، منوچهر، حاجیلو، اسفندیار، تاریخ معاصر آذربایجان، ج1: نفی پادشاهی مشق جمهوری، تهران: سوره سبز، 1395، ص13.

[3]. داوودآبادی، حمید، دجله در انتظار عباس، ص24.

[4]. صمدی، محمدعلی، یادگار سرداران، تهران: حوزه هنری، 1376، ص84.

[5]. صمدیان، مریم، زیر سایه عباس، ص26 و 27 و 31؛ صمدی، محمدعلی، یادگار سرداران، ص84.

[6]. کاکاوندی جقاسفید، مراد، اسوه شجاعت و استقامت، تهران: مرکز باقرالعلوم‌(ع) سپاه، 1391، ص19-17.

[7]. صادقی، رضا، اطلس راهنما9: کردستان در جنگ ضد شورشگری و دفاع مقدس، تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، 1390، ص84 و 92 و 128 و 130 و 134.

[8]. شاهد یاران، ش119، شهریور 1394، ص3و25و43ـ41و93.

[9]. همان، ص45.

[10]. دری، حسن، اطلس راهنما7: کرمانشاه در جنگ، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 1384، ص68.

[11]. شاهد یاران، ص11.

[12]. همان، ص7.

[13]. فرودی، قاسم، اطلس مناطق عملیاتی غرب و جنوب غرب، تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، 1395، ص48.

[14]. کاکاوندی جقاسفید، مراد، اسوه شجاعت و استقامت، ص19؛ شاهد یاران، ص68.

[15]. رشید، محسن، اطلس جنگ ایران و عراق، تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، چ سوم، 1392، ص68؛ دری، حسن، اطلس راهنما7، ص124.

[16]. شاهد یاران، ص14.

[17]. کاکاوندی جقاسفید، مراد، اسوه شجاعت و استقامت، ص20؛ صمدی، محمدعلی، یادگار سرداران، ص84.

[18]. شاهد یاران، ص45.

[19]. فرودی، قاسم، اطلس مناطق عملیاتی غرب و جنوب غرب، ص94.

[20]. شاهد یاران، ص9.

[21]. همان، ص49-21.

[22]. صمدی، محمدعلی، یادگار سرداران، ص85؛ شاهد یاران، ص52؛ بهزاد، حسین، بابایی، گل‌علی، همپای صاعقه، تهران: حوزه هنری و لشکر 27 محمد رسول‌الله‌(ص)، 1379، ص805.

[23]. شاهد یاران، ص52

[24]. همان، ص59

[25]. شاهد یاران، ص53؛ صمدیان، مریم، زیر سایه عباس، ص14.