یکشنبه 19 اسفند 1363؛ هزاروششصدوسی‌ویکمین روز جنگ تحمیلی
اصغر نعمتی
14 بازدید
در تبادل آتش بین یگان‌های ژاندارمری و دشمن در دو سوی اروندرود، شش سنگر و یک خودرو نیروهای عراق منهدم و بیش از پانزده نفر از افراد دشمن را کشته یا مجروح شدند. از نیروهای خودی یک نفر شهید و نه نفر مجروح شدند.[1]
در تبادل آتش بین یگان‌های ژاندارمری و دشمن در منطقه شرهانی (خوزستان) از نیروهای خودی یک نفر مجروح شد.[2]
با آتش دشمن در سرتاسر جبهه غرب و منطقه سومار (کرمانشاه) و هلاله، سه نفر شهید و بیست نفر مجروح شدند.[3]
در جبهه‌های ایلام، براثر اصابت گلوله توپ دشمن به یک خودرو خسارتی وارد آمد. یک نفر از سرنشینان شهید و یک نفر دیگر مجروح شد.[4]
با آتش دشمن در مناطق نهر عنبر (ایلام)، کوشک و زید (خوزستان)، هفت نفر شهید و ۶۵ نفر مجروح شدند.[5]
در ساعت ۱۲:۳۵، یک فروند هواپیمای عراق، دو نقطه از مرکز اصفهان در حوالی چهارباغ را با راکت هدف قرار داد که یک نفر شهید و هجده نفر مجروح شدند و ده منزل ویران شد.[6]
در ساعت 19:30، هواپیماهای جنگنده عراق به اصفهان حمله کردند و یک زن و یک کودک هفت‌ساله شهید شدند و دو منزل نیز تخریب شد.[7]
محله‌های کبریت‌سازی و میدان توپ تبریز در ساعت 19:20، هدف حمله دو جنگنده عراق قرار گرفت که درنتیجه بیست نفر شهید و 38 نفر مجروح شدند و 21 منزل کاملاً تخریب شد و به 39 واحد خسارات کلی و جزئی وارد شد.[8]
در بمباران هوایی آبادان، دو نفر شهید و 31 نفر مجروح شدند. در این حملات مناطق ذوالفقاری، جمشیدآباد، 15 خرداد و اطراف بنیاد شهید آسیب دیدند. پالایشگاه آبادان نیز هدف قرار گرفت.[9]
براثر پرتاب سه موشک زمین به زمین به اندیمشک در ساعت 9:30، دوازده نفر شهید و ده نفر مجروح شدند. 250 ساختمان نیز خسارت دید.[10]
در ساعت 9:45، براثر حملات جنگنده‌های عراق به سه نقطه از نهاوند، 25 نفر شهید و 120 نفر مجروح شدند. همچنین چهل منزل و مغازه آسیب کامل و دویست مورد خسارت دید که دو مدرسه، نیروگاه برق و استادیوم ورزشی ازجمله ساختمان‌های خسارت‌دیده بودند.[11]
در ساعت ۱۱:۳۰، چهار فروند از هواپیماهای دشمن، دهلران را بمباران کردند که براثر آن چهار نفر از اهالی شهید و یک نفر مجروح شدند. دو خودرو منهدم شد و به یک خودرو آسیب رسید.[12]
در ساعت 8:15، چهار جنگنده عراق منطقه صالح‌آباد و روستاهای توابع ماربره (ایلام) را بمباران کردند که منجر به شهادت 47 غیرنظامی و صد نفر مجروح شد.[13]
ساعت ۹:۳۵، هشت فروند هواپیمای دشمن، قرارگاه عملیاتی لشکر ۸۴ ارتش در منطقه و بیش از ده نقطه صالح‌آباد (ایلام) را بمباران کردند. از افراد نظامی ۵۵ نفر شهید و صد نفر مجروح شدند. یک تراکتور منهدم و هفده رأس گوسفند تلف شد و به یازده منزل خسارت وارد آمد. همچنین چهار فروند هواپیما منطقه پشتیبانی لشکر ۸۴ را بمباران کردند که پنج نفر شهید و هجده نفر مجروح شدند.[14]
در ساعت 12:30، چهار فروند هواپیمای عراق، قریه بلن (بَلِیِنِ) در ده‌کیلومتری جاده ایلام ـ ارکواز را بمباران کردند که درنتیجه یک نفر شهید و پنج نفر مجروح شدند.[15]
شش فروند هواپیمای عراق، محلات چهارباغ، بایوه، دریاچه و چهارراه ژاندارمری مریوان (کردستان) را در ساعت 9:15 بمباران کردند که براثر آن صد نفر شهید و 110 نفر مجروح شدند و150 واحد مسکونی و 250 مغازه آسیب دیدند. در این حملات نهضت سوادآموزی، آموزش‌وپرورش، اداره قند و شکر و دادسرای انقلاب نیز آسیب دیدند و فرمانده سپاه مریوان، حبیب‌الله افتخاریان، شهید شد.[16]
در ساعت ۷:۳۰، یک فروند هواپیمای دشمن در بانه (کردستان) یک راکت به‌طرف قریه شیخ‌دور پرتاب کرد که خساراتی در بر نداشت.[17]
براثر حملات پنج فروند هواپیمای عراق در ساعت 7:55 به بخش جنوبی پادگان بانه و دامنه کوه آربابا، 27 نفر شهید و 63 نفر مجروح شدند. یک نفر از شهدا و سه نفر از مجروحان نظامی بودند. هفتاد مغازه و منزل نیز به کلی از بین رفت.[18]
شش فروند هواپیمای دشمن از ساعت 10 تا 10:30 قسمتی از سرپل‌ذهاب (کرمانشاه) و حومه را بمباران کردند که موجب آتش‌سوزی پمپ بنزین و خسارت به تعدادی واحد مسکونی شد.[19]
در بمباران پیرانشهر (آذربایجان غربی)، دویست نفر شهید و ۳۵۰ نفر مجروح شدند. آب و برق شهر قطع شد و اهالی شهر را ترک کردند.[20]
رامهرمز (خوزستان) در ساعت ۹:۳۰، مورد اصابت دو موشک قرار گرفت که سیزده نفر شهید و ۱۳۶ نفر مجروح شدند و ۱۵۰ ساختمان نیز تخریب شد.[21]
در ساعت ۱۰:۲۰ و ۱۰:۳۵ روستای رشیدپور و اطراف قره‌باغ قصرشیرین (کرمانشاه) بمباران شد که دو نفر مجروح شدند و به سه منزل و چهار خودرو خساراتی وارد شد.[22]
شش فروند هواپیمای عراق در ساعت 11:30 تا 11:45 محور سومار ـ نفت‌شهر (کرمانشاه) را بمباران کردند که تلفاتی نداشت.[23]
هواپیماهای دشمن در سه مرحله تونل در دست احداث کوهرنگ (چهارمحال‌و‌بختیاری) را بمباران کردند که به هدف آسیبی نرسید.[24]
در ساعت 13، هواپیماهای دشمن یگان‌های پشتیبانی لشکر ۸۱ ارتش را بمباران کردند که درنتیجه دو نفر شهید و دوازده نفر مجروح شدند و به ۲۱ خودرو خساراتی وارد شد.[25]
قرارگاه تیپ امیرالمؤمنین سپاه پاسداران و همچنین پشتیبانی لشکر ۸۴ ارتش مورد اصابت راکت قرار گرفت و هشت نفر شهید و تعدادی مجروح شدند.[26]
در ساعت۵:۴۵، هواپیماهای دشمن به حریم هوایی کرمانشاه تجاوز کردند که براثر آتش پدافند هوایی متواری شدند.[27]
ساعت 10، هواپیماهای عراق به حریم هوایی خرم‌آباد تجاوز کردند که با اجرای آتش پدافند هوایی متواری شدند.[28]
هواپیماهای دشمن به حریم هوایی جزایر خیبر (در جنوب) تجاوز و شرق هور را بمباران کردند.[29]
ساعت ۱۷:۱٠، ده فروند هواپیمای دشمن در دو نوبت سه‌راه جفیر (هویزه) تا سه‌راهی کوشک (خوزستان) و حوالی جاده ـ اهواز خرمشهر را بمباران کردند.[30]
در ساعت ۱۷:۱۵ چند فروند هواپیمای عراق به حریم هوایی اهواز تجاوز کردند که قبل از هرگونه عملیات، با آتش پدافند هوایی متواری شدند.[31]
ساعت ۱۹:۳۰، یک فروند هواپیمای عراق در آسمان مسجدسلیمان (خوزستان) دیوار صوتی را شکست.[32]
ساعت 19:30، چند فروند هواپیمای عراق به حریم هوایی ارومیه تجاوز کردند که قبل از هرگونه عملیات، با آتش پدافند هوایی متواری شدند. [33]
ساعت ۵:۲۵ و ۵:۴۵، هواپیماهای عراق به حریم هوایی بوشهر تجاوز کردند که با اجرای آتش پدافند هوایی متواری شدند.[34]
در ساعت ۷:۰۱ چند فروند از هواپیماهای شکاری و بمب‌افکن نیروی هوایی ارتش، تأسیسات شهر مرگ‌سور (استان اربیل عراق) را بمباران و همگی سالم به پایگاه‌های خود مراجعت کردند.[35]
در ساعت ۱۲:۰۲چند فروند از هواپیمای نیروی هوایی ارتش شهر میدان در عمق خاک عراق را بمباران کردند و سالم به پایگاه‌های خود برگشتند.[36]
جنگنده‌های نیروهای هوایی ارتش تأسیسات نظامی و اقتصادی شهرهای دیاله و شیخ‌سعد عراق را هدف قرار دادند.[37]
از ساعت 24 دیروز تا ساعت 18 امروز، شهرهای بصره، مندلی، حلبچه، سیدصادق، شاندری و خانقین هر دو ساعت یک بار زیر آتش توپخانه نیروهای خودی قرار داشتند.[38]
در ساعت ۵:۵۰، یک فروند کشتی نفتکش با پرچم لیبریا به ظرفیت ۲۶۰ هزار تن نفت خام در ۳۶ مایلی جنوب شرقی جزیره خارک مورد اصابت موشک دشمن قرار گرفت و آتش‌سوزی مختصری ایجاد شد که به اطفای آن اقدام شد و کشتی به‌طرف مقصد حرکت کرد.[39]
از ساعت 1 تا 3 بامداد یک فروند قایق موتوری دشمن در منطقه جفیر ۲ (هویزه) با خمپاره‌انداز، نیروهای خودی را زیر آتش قرار داد.[40]
در درگیری بین افراد حزب دمکرات با اعضای کومله در جنوب غربی بانه، هشت نفر از کومله کشته و پنج نفر زخمی شدند. از دمکرات نیز دو نفر کشته و یک نفر زخمی شدند.[41]
از ساعت ۱۱:۴۵ تا ۲۱:۱۵ نیروهای پایگاه‌های نیستان ۲ و سیدان ژاندارمری (آذربایجان غربی) با ضدانقلاب درگیری داشتند که بدون تلفات نیروهای خودی خاتمه یافت.[42]
اقدامات ضدانقلاب در تهران ادامه داشت: در ساعت 14:45، سرنشینان یک اتومبیل به سمت نگهبانی در محله پل خانی‌آباد (تهران) تیراندازی کرده و متواری شدند. این حادثه تلفاتی نداشت؛ در ساعت 14:15، دو نفر با لباس افسری و درجه‌داری شهربانی وارد یک مغازه جواهرفروشی در خیابان توحید (تهران) شده و پس از سرقت مقداری طلا و جواهرات فرار کردند.[43]
ایران در پاسخ به درخواست دبیرکل سازمان ملل متحد، با قطع حمله به شهرهای عراق موافقت کرد، اما عراق ضمن نپذیرفتن آن، خواستار مذاکرات مستقیم با ایران در سازمان ملل شد.[44]
ستاد مشترک، تلفات ارتش، وزارت دفاع، ژاندارمری، شهربانی و عشایر گروه مشترک جنگ‌های نامنظم را تا ساعت ۸ صبح 24110 شهید و 106956 مجروح اسیر و مفقود اعلام کرد.[45]
[1]. پورداراب، سعید، تقویم تاریخ دفاع مقدس، ج55: عملیات بدر، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1388، ص719 و 720.
[2]. همان، ص720.
[3]. همان، ص737.
[4]. همان.
[5]. پورداراب، سعید، همان، ص719.
[6]. همان، ص743.
[7]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، صاحبی، سیدرضا، روزشمار جنگ ایران و عراق، کتاب سی‌و‌پنجم: بازگشت به هور، تهران: مرکز اسناد و نحقیقات دفاع مقدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 1399، ص576.
[8]. همان، ص577 و 576.
[9]. همان، ص577.
[10]. همان.
[11]. همان.
[12]. پورداراب، سعید، همان، ص744.
[13]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، صاحبی، سیدرضا، همان، ص577.
[14]. پورداراب، سعید، همان، ص744.
[15]. همان، ص743 و 744.
[16]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، صاحبی، سیدرضا، همان، ص578.
[17]. همان.
[18]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، صاحبی، سیدرضا، همان، ص578.
[19]. همان.
[20]. پورداراب، سعید، همان، ص742.
[21]. همان، ص745.
[22]. همان، ص744.
[23]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا صاحبی، سیدرضا، همان، ص578.
[24]. همان.
[25]. پورداراب، سعید، همان، ص743.
[26]. همان، ص737.
[27]. همان، ص744.
[28]. همان، ص744 و 745
[29]. همان، ص745.
[30]. همان.
[31]. همان.
[32]. همان.
[33]. خوانساری‌نیا، سیدعلی‌اکبر، تاریخ معاصر آذربایجان غربی در گذر از بحران‌های انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی، ج3، تهران: سوره سبز، 1395، ص159.
[34]. پورداراب، سعید، همان، ص745.
[35]. همان، ص741.
[36]. همان، ص742.
[37]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، صاحبی، سیدرضا، همان، ص579.
[38]. پورداراب، سعید، همان، ص748.
[39]. همان، ص746.
[40]. همان، ص719.
[41]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، صاحبی، سیدرضا، همان، ص579.
[42]. پورداراب، سعید، همان، ص738.
[43]. همان، ص748.
[44]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، صاحبی، سیدرضا، همان، ص581.
[45]. پورداراب، سعید، همان، ص748
