آثار

همپای صاعقه

جواد بهروزفخر
3104 بازدید

همپای صاعقه، اولین جلد از سری کتاب‌های تاریخی‌ ‌پژوهشی و مستند کارنامه عملیاتی لشکر 27 محمد رسول الله ‌صلی‌الله‌علیه‌وآله است. این کتاب به مراحل آغازین تأسیس این یگان که در ابتدای تشکیل، یک تیپ رزمی پیاده بود و نیز عملکرد آن در فاصله زمانی بین زمستان 1360 و تابستان 1361، می‌پردازد.[1]

پیشنهاد تدوین این کتاب توسط حسین بهزاد و گل‌علی بابایی در پاییز 1375، همزمان با برگزاری گنگره سرداران و 36 هزار شهید استان تهران، به مسئولین وقت لشکر 27 محمد رسول‌الله ‌صلی‌الله‌علیه‌وآله ارائه و تصویب شد.[2] چاپ اول کتاب همپای صاعقه در آذر 1379 توسط دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری منتشر شد[3] که نخستین جلد از مجموعه «حماسه 27» می‌باشد که در آن دلایل تأسیس تیپ‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و اولین اقدامات برای تشکیل تیپ محمد رسول‌الله ‌صلی‌الله‌علیه‌وآله برای خوانندگان ترسیم شده است.[4] نویسندگان کتاب از زبان فرماندهان مفقود و شهید تیپ به روایتگری عملیات‌ها پرداخته‌اند.[5]

این کتاب که در چاپ‌‌های بعدی هم توسط انتشارات سوره مهر در 909 صفحه منتشر شد، ضمن بهره‌مندی از اسناد و مدارک متعدد و متنوع، مقطع زمانی اولین ماه‌های تشکیل یکی از قوی‌ترین یگان‌های رزمی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را حول پنج موضوع در معرض خوانندگان قرار می‌دهد: 1ـ نگاهی گذرا به حوادث و اتفاقات کشور در سال اول جنگ؛ 2ـ تغییر استراتژی دفاعی قوای انقلاب و اتخاذ تاکتیک‌ها و تجدید سازمان رزم مدافعان میهن اسلامی در پایان سال نخست جنگ؛ 3ـ عملیات کوهستانی محمد رسول‌الله‌صلی‌الله‌علیه‌وآله در غرب کشور؛ 4ـ چگونگی تشکیل تیپ 27 محمد رسول‌الله‌صلی‌الله‌علیه‌وآله؛ 5ـ بازنگری تفصیلی عملکرد تیپ 27 از بدو تأسیس، شرکت در نبرد بزرگ فتح‌المبین و پیکار پیروزمند الی بیت‌المقدس تا اعزام قوای محمد رسول‌الله‌صلی‌الله‌علیه‌وآله به سوریه و بازگشت آن به ایران.[6]

این کتاب دربرگیرنده پیشگفتار و چهارده فصل به ضمیمه 73 صفحه سند، عکس‌، نقشه‌ و فهرست منابع است. فصل اول کتاب، شرحی است از وضعیت سال نخست جنگ. فصل دوم به عملیات محمد ‌رسول‌الله‌صلی‌الله‌علیه‌وآله در غرب و اولین مذاکرات فرمانده سپاه با احمد متوسلیان و ابراهیم همت برای تشکیل تیپ مستقل می‌پردازد. در فصل سوم، تشکیل تیپ 27 محمد‌ رسول‌الله ‌صلی‌الله‌علیه‌وآله در پادگان دوکوهه و شروع سازماندهی و آموزش آن را می‌خوانیم. از فصل‌های چهارم تا هفتم، شناسایی، طرح‌ریزی و اجرای عملیات فتح‌المبین شرح داده شده است و همچنین در فصل‌های هشتم تا دوازدهم، تمهید مقدمات، شناسایی، طرح‌ریزی و اجرای عملیات الی بیت‌المقدس از نظر خوانندگان می‌گذرد. ماجرای حضور تیپ محمد رسول‌الله ‌صلی‌الله‌علیه‌وآله و نیروهای آن در سوریه و لبنان را می‌توان در فصل سیزدهم کتاب دنبال کرد. فصل چهاردهم با معرفی اجمالی چهل فرمانده شهید، از نقش‌آفرینان اصلی دو عملیات بزرگ فتح‌المبین و الی بیت‌المقدس ورق می‌خورد و در انتها اسناد، عکس‌ها و نقشه‌ها به‌علاوه فهرست منابع پایان‌بخش این کتاب است. سرگذشت نظامی احمد متوسلیان در این کتاب بیان شده است.

این کتاب در ششمین دوره جشنواره انتخاب بهترین کتاب سال دفاع مقدس ـ بهمن 1380ـ به عنوان اثر برتر در رشته پژوهش برگزیده شد.‌ در اواخر سال 1385 ضرورت تجدید چاپ «همپای صاعقه» با توجه به استقبال علاقه‌مندان آثار مستند پژوهشی تاریخ جنگ، نویسندگان کتاب را بر آن داشت تا در فاصله بین دی 1385 تا خرداد 1386 آن را بازنگری و در مواردی بازنویسی کنند. حاصل این اهتمام، فراهم آمدن نسخه‌ای موسوم به ویراسته دوم ـ متن کامل، شد. این نسخه در تابستان 1386 چاپ شد.[7] رهبر معظم انقلاب، حضرت آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای، در آبان و آذر همان سال تقریظی به این شرح بر آن نگاشتند:

«بسم الله الرّحمن الرّحیم، این یک کتاب منبع بسیار غنی و ارزشمند است که از آن می‌توان ده‌ها کتاب و فیلمنامه و زندگی‌نامه استخراج کرد. لحظات و حالات ثبت‌شده در سراسر این کتاب، همان ظرافت‌های حیرت‌انگیزی است که از مجموع آن، تابلوی پرشکوه و باعظمت عملیاتی چون فتح‌المبین و بیت‌المقدس پدید آمده و برترین‌های هنر جهاد و ایثار و شجاعت و ابتکار را در مجموعه نمایشگاه بی‌نظیر هنرهای انقلاب اسلامی، نشان می‌دهد.

این مردان بزرگی که نام آن‌ها بسی آسان بر زبان و دل غافل ما می‌گذرد، از جنس همان اخوان صفا و فرسان هیجاء‌اند که سید شهیدان سلام‌الله‌علیه آن‌ها را با عظمت و سوز و مهر، مخاطب ساخت و از فقدان آنان غمگین بود. سلام خدا و بندگان برگزیده و فرشتگان و رسولان او نثار روح مطهر آنان باد. در روز و شب‌هایی از آبان و آذر 86 صفحه به صفحه و سطر به سطر مطالعه و نیوشیده شد.»[8]

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، فرمانده کل قوا، در اردیبهشت 1387 نیز در سفر به شیراز در دیدار جمعی از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، با اشاره به این کتاب، فرمودند لشکرهای نصر، عاشورا، امام حسین ‌علیه‌السلام، نجف، فجر و سایر لشکرهای سپاه هم باید نگارش کارنامه عملیاتی خود را شروع کنند.[9]

پس از این، روزنامه کیهان این کتاب را در 146 شماره، از اَواخر آذر 1387 تا اواسط تیر 1388، به عنوان پاورقی چاپ کرد.[10]‌

گل‌علی بابایی و حسین بهزاد نویسندگان این کتاب در سال‌های 1388 و 1390 در دیدار حضوری مورد تَفقُد رهبر معظم انقلاب قرار گرفتند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این دیدارها بر ادامه کار نویسندگان این کتاب برای خلق آثار دیگر در خصوص تاریخ دفاع مقدس تأکید فرمودند.[11]  

علاوه بر همپای صاعقه، از مجموعه کارنامه عملیاتی لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله‌صلی‌الله‌علیه‌وآله، کتاب‌های «ضربت متقابل» و «شراره‌های خورشید» نیز که به عملیات‌های رمضان و خیبر می‌پردازند منتشر شده است.[12] با توجه به استقبال علاقه‌مندان به آثار مرتبط با دفاع مقدس، کتاب همپای صاعقه تا سال 1397، به چاپ بیستم رسیده است.[13]

[1]. بهزاد، حسین، بابایی، گل‌علی، همپای صاعقه، تهران: سوره مهر، 1387، چ نهم، ص23.

[2]. هفته‌نامه پرتو سخن، ش672، 4 اردیبهشت 1392، ص9.

[3]. روزنامه رسالت، ش7164، 6 دی 1389، ص5.

[4]. شیرازی، علی، نسیم سبز خاطره‌ها، تهران: سوره مهر، 1390، چ هفتم، ص258.

[5]. پادگان خاطرات، معرفی 12 کتاب ادبیات پایداری منطقة پادگان دوکوهه، بسته پیشنهادی شماره 264، مجمع ناشران انقلاب اسلامی، بی‌جا، بی‌تا، ص14.

[6]. روزنامه رسالت، همان.

[7]. همان.

[8]. خامنه‌ای، سیدعلی، من و کتاب، تهران: سوره مهر، 1388، چ چهاردهم، ص100 و 101.

[9]. هفته‌نامه صبح صادق، ش535، 3 اسفند 1390، ص2.

[10]. روزنامه کیهان، ش19256، 25 آذر 1387، ص8؛ همان، ش12402، 13 تیر 1388، ص8.

[11]. هفته‌نامه صبح صادق، همان.

[12]. روزنامه افکار، ش2038، 30 شهریور 1396، ص14.

[13]. بهزاد، حسین، بابایی، گل‌علی، همپای صاعقه، تهران: سوره مهر، 1397، چ بیست وهفتم.