زندان دولهتو
زینب احمدی
36 بازدید
فیلم سینمایی زندان دولهتو ساخته رحیم رحیمیپور در سال ۱۳۶۲ است و اعزام یک گروه پنج نفری از اعضای جهاد سازندگی برای ساخت مدرسه در منطقه کردستان را به تصویر کشیده است.
کارگردان رحیم رحیمیپور، دستیار کارگردان احمدرضا درویش و جمال شورجه، مدیر فیلمبرداری رضا پاکزاد، نورپرداز حسامالدین شهیدی، امور فنی استودیو پخشایران و سیمای جمهوری اسلامی ایران، سرپرست گویندگان ایرج ناظریان، صدا حجتالله اسماعیلی و ناصر اسماعیلی، جلوههای ویژه داود رسولیان، موسیقی متن کامبیز روشنروان و بازیگران عبدالله اکبری، علی امیدوار، احمدرضا درویش، امین خرمدل، یمین ایلخانی، حسین صادقی میاب، احمد نصر، اصغر محبی، مهوش محمودیه و... هستند.
این فیلم ۱۰۲ دقیقهای محصول اداره کل تولید فیلم و عکس و اسلاید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که ۱۸ اسفند ۱۳۶۳ در سینماهای پارس، قدس، رودکی، سروش، جمهوری و... به نمایش عموم درآمد و ۵.۸۷۱.۳۳۰ ریال فروش کرد.[1] این فیلم در دوره سوم جشنواره فیلم فجر برنده جایزه بهترین موسیقی متن شد.[2]
یک گروه پنج نفری از اعضای جهاد سازندگی که به کردستان اعزام شده و مشغول ساخت مدرسه هستند از سوی خانهای محلی و اعضای حزب دموکرات کردستان ایران مورد آزار قرار میگیرند. تعدادی از آنها از جمله مهندس گروه (عبدالرضا اکبری) و برادرش به دست دموکراتها گرفتار میشوند و به همراه تعدادی دیگر از زندانیان به زندان دولهتو منتقل میشوند. در این زندان یک درجهدار ارتش که مخالف جمهوری اسلامی است و هنگام فرار از مرز اسیر دمکراتها شده است، با صحبتهای جهادگران به آنها میپیوندد و پس از ماجراهایی توسط دمکراتها کشته میشود. زندانیان با برگزاری نماز جماعت و جلسه دعای کمیل مخالفت خود را با اقدامات این گروهک نشان میدهند. دموکراتها که درگیر مشکلات اقتصادی و سیاسی هستند، تصمیم میگیرند منطقه را ترک کنند و به آن سوی مرز بگریزند. قرار است هنگام تخلیه این اسارتگاه، با هماهنگی بعثیها، هواپیمای عراق زندان را بمباران و اسیران را قتلعام کنند.[3]
فیلم سینمایی زندان دولهتو نخستین تجربه فیلم بلند رحیم رحیمیپور است و موضوع آن از یک ماجرای واقعی در جنگ تحمیلی که طی آن پنج نفر از اعضای جهاد سازندگی در سفر بین دو شهر اسیر دمکراتها میشوند، برداشت شده است. این فیلم نیز مانند فیلم اولیهای دیگر، کمبودها و نقصهایی دارد که با توجه به بیتجربگی فیلمساز طبیعی دانسته شده است.[4]
به نقل از کارگردان این فیلم، برای وی مهم بوده تا بازیگران مفهوم قصه را درک کرده و با آن ارتباط برقرار کنند. همچنین، قصد فیلمساز از به تصویر کشیدن خانواده افراد، نمایش پشتوانه محکم دینی خانواده آنها بوده است. به گفته فیلمساز هدف وی و همکارانش از ورود به جشنواره فیلم فجر صرفاً تکلیف و وجوب حضور افراد ارزشی در سینماست و خواهان جایزه و تشویق نیستند.[5]
به گفته کارشناسان کمتر فیلمی در گونه دفاع مقدس به موضوع جهاد سازندگی پرداخته است و کارگردان این فیلم با انتخاب این موضوع و سپس نشان دادن درگیری با دموکراتها در مسیر سازندگی کردستان و در نهایت به اسارت درآمدن نیروهای جهاد، توانسته داستان فیلم را با فراز و نشیبی قابل قبول در حد و اندازه سینما پیش ببرد.
به گفته عدهای از تحلیلگران با وجود عدم تجربه فیلمساز، به دلیل انتخابهای بجای وی در بازیگر، لوکیشن و مانند آن، فیلم پختهای از کار درآمده است. همچنین به دلیل فیلم اول بودن، فیلمساز از عناصر حرفهای سینما بهره نبرده و با امکانات حداقلی این فیلم را ساخته است، اما با وجود نبود امکانات، فیلم چهارچوب قابل قبولی دارد. فیلمساز توانسته به لحاظ جغرافیای داستان صحنههای قابل باور و قابل قبولی ارائه دهد و شخصیتها خوب از کار درآمدهاند. البته بازیها کمی خشک است و جنبه احساسبرانگیز و درام آن کمرنگ است.[6]
گفته میشود رهبر انقلاب در دوره ریاست جمهوری، از ساخت این فیلم احساس رضایت کرده و فرمودهاند باید از چنین فیلمهایی حمایت شود.[7]
[1]. معاونت توسعه فناوری و مطالعات سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سالنامه آماری سینمای ایران سال ۱۳۶۴، تابستان ۱۳۹۵، ص ۹.
[2]. سایت منظوم، https://www.manzoom.ir/title/.
[3]. بهارلو، عباس، فیلمشناخت ایران (فیلمشناسی سینمای ایران 1372-1358)، تهران، قطره، ۱۳۸۳ ص ۶۴ و ۶۴.
[4]. امید، جمال، تاریخ سینمای ایران، تهران، روزنه، ۱۳۸۳، ص ۲۷۵ و ۲۷۶.
[5]. ماهنامه سینمایی فیلم، بهار 1396، ش ۲۳، ص ۸۸.
[6]. دهنمکی، مسعود، فیلمنگار اسارت، قم، توسعه قلم، ۱۳۸۴، ص ۷۸ و ۷۹.
[7]. سینما ژورنال، https://www.cinemajournal.ir/.
