باغ موزه دفاع مقدس (کرمان)
سجاد نادری‌پور
22 بازدید
باغ موزه دفاع مقدس (کرمان)، به مساحت 4 هکتار واقع در بلوار پارادیس کرمان ساخته شده و در آن اسناد و ادوات جنگی مربوط به هشت سال دفاع مقدس به نمایش گذاشته می‌شود.
باغ موزه دفاع مقدس کرمان، نخستین باغ موزه کشور است که با تدبیر و پیگیری سپهبد حاج قاسم سلیمانی (شهید) و در جریان اولین کنگره ملی شهدای استان کرمان در سال 1377 با بودجه 11 میلیارد ریال در زمینی به مساحت 4 هکتار و زیربنای 2500 متر مربع در 3 طبقه طراحی و ساخته شد.[1]
بخش‌های مختلف باغ موزه دفاع مقدس کرمان عبارتند از:
1. مزار هشت شهید گمنام دفاع مقدس: ابتدای ورود به موزه، پارک شهدا دیده می‌شود. در دو طرف این پارک، هشت شهید گمنام آرمیده‌اند. در مرکز پارک، آب‌نما و در دو سوی آن مجسمه‌های هفده سردار شهید استان، روی سنگ حک شده است که نگاه اول، تداعی کننده شکلی از گل لاله است. دو نماد عاشورا و کوثر، بالای سردر محوطه نمایشگاه به چشم می‌خورد؛ سردر عاشورا از جنس پوکه و سمبل شبکه‌های ضریح مطهر امام حسین (ع) است. کمی جلوتر پرچم «یا ثارالله» به چشم می‌خورد؛ پنجه‌ای بالای این پرچم وجود دارد و کلمه الله‌اکبر در مرکز آن شکل گرفته است.
2. بنای اصلی موزه: بالای ساختمان این گنجینه (موزه)، گل لاله‌ای در حال شکفتن و چهار گلبرگ در پیرامون آن به چشم می‌خورد و هشت ستون به اعتبار ۸ سال دفاع مقدس در سردر ورودی موزه تعبیه شده است. موزه دو قسمت جداگانه دارد؛ فضای روباز و فضای بسته. مساحت دو قسمت در مجموع 2550 متر مربع است. فضای بسته از هشت تالار تشکیل شده و هر تالار یک موضوع دفاع مقدس را به رخ می‌کشد و قسمتی از وقایع جنگ را روایت می‌کند.
3. تالار عبرت: در تالار عبرت، دفاع مردم ایران در جنگ تحمیلی، با جنگ‌های ایران در۲۰۰ سال گذشته مقایسه شده است. شکست‌های ایران در جنگ‌های پیشین با استفاده از سند و نقشه‌ها پیش چشم بازدیدکنندگان است. همچنین عهدنامه‌های گوناگونی که به سبب آنها، در دوره‌های مختلف تاریخی، کشور بزرگ ایران تجزیه شده و خاک بخشی از آن توسط بیگانگان به یغما رفته است، به نمایش درآمده است. قطعنامه ترکمن‌چای، گلستان و نیز متن قطعنامه ۱۹۷۵ الجزایر از جمله این سندهاست.
4. تالار بصیرت: اسناد مربوط به ماه‌ها و روزهای پیش از شروع رسمی جنگ تحمیلی و هجوم پراکنده دشمن بعثی، شلیک خمپاره و تصاحب بعضی از پاسگاه‌های مرزی ایران که مشخص‌کننده متجاوز و نشان‌دهنده حقانیت ملت ایران در این دفاع مقدس است، در دید همگان قرار دارد. چند نمونه از ابزار و ادوات مربوط به جنگ تحمیلی نیز، در این تالار به نمایش گذاشته شده است.
5. تالار نور: اسناد مربوط به آغاز جنگ تحمیلی، فرمان صدام حسین مبنی بر اشغال شهرهای گوناگون ایران و همیاری، همکاری و تشویق نظام سلطه، کشورهای غربی و کشورهای مرتجع عرب منطقه به صدام با هدف تضعیف جمهوری اسلامی و شکست ایران، در این تالار مشاهده می‌شود.
6. تالار شقایق: در شمشین تالار موزه دفاع مقدس کرمان، اسناد مربوط به پیروزی‌ها و استقامت ملت ایران، نامه‌های ردوبدل‌شده بین رئیس‌جمهور وقت ایران و صدام حسین، تصویرهای مربوط به پیروزی‌های بزرگی چون فتح خرمشهر و مدال‌های دریافتی فرماندهان دفاع مقدس و ... در معرض مشاهده مردم درآمده است.
7. تالار شهدا: تصویر عده‌ای از سرداران شهید از جای جای میهن و پیراهن شهیدان زینت‌بخش این تالار است.
8. تالار آزادی: در تالار آزادی، ماکت پویا و متحرک عملیات والفجر ۸ برای بازدیدکنندگان نمایش داده می‌شود. این ماکت به مدت ۵۰ دقیقه و با استفاده از نور، تصویر و صدا، به شکل الکترونیکی و مکانیکی عملیات والفجر ۸ و عبور رزمندگان را از موانع اجرا می‌کند. ۴۵ هزار متر سیم در ساخت این ماکت استفاده شده و حرکت تانک‌ها، نفربرها، سقوط هواپیما، بمباران هواپیماها، ریختن منورهای خوشه‌ای، شلیک تانک‌ها به سان عملیات والفجر ۸ طراحی و در مقیاس یازده هزار برابر کوچک‌تر از اندازه اصلی منطقه عملیاتی ساخته شده است، به‌گونه‌ای که تماشاگر خود را در منطقه عملیاتی حس می‌کند. این ماکت توسط نیروهای لشکر ۴۱ ثارالله سپاه پاسداران طراحی و ساخته شده است.
9. محوطه روباز موزه: این بخش از سه قسمت تشکیل شده است؛ نمایش سلاح‌های جنگی سنگین و سبک (۸۰ درصد غنیمتی است)، سنگرهای خودی و سنگرهای دشمن. فضای روباز موزه، منطقه عملیاتی کربلای ۵ (شلمچه) را در مقابل چشمان بازدیدکنندگان قرار داده و بخشی از این منطقه عملیاتی عیناً طراحی و ساخته شده است. سنگرهای رزمندگان با صداهای واقعی به‌جامانده از عملیات کربلای 5 و با استفاده از جلوه‌های ویژه، صداگذاری شده است و بازدیدکننده احساس می‌کند در منطقه عملیاتی حضور دارد. برای مثال در سنگر اورژانس، صدای آمبولانس و گفتگوهای پرستار و پزشک و ناله مصدومان جنگی؛ در سنگر تبلیغات، صدای اذان و کلاس‌های گوناگون حدیث و قرآن؛ در سنگر اجتماعات، صوت سخنرانی و در سنگر فرماندهی بحث توضیح نقشه عملیاتی کربلای ۵، با صدای اصلی فرماندهان پخش می‌شود. استفاده از ۳۰ هزار متر مربع آب در برکه توسط نیروهای دشمن در منطقه شلمچه برای جلوگیری از نفوذ رزمندگان ایران، عیناً بازسازی شده است. برای بازدید عملیاتی علاقه‌مندان و بازدید از منطقه فرضی دشمن، چند قایق در این برکه تدارک دیده شده است. پل‌های شناوری نیز که در منطقه عملیاتی خیبر مورد استفاده قرار گرفت، بر روی برکه نصب شده و بازدیدکننده هنگام ورود به منطقه فرضی دشمن، با مانع‌هایی چون سیم‌های خاردار، مانع‌های خورشیدی، میدان‌های مختلف مین، کانال‌های شناسایی و صداهایی که از سنگر عراقی‌ها به وسیله بی‌سیم شنیده می‌شد، روبرو می‌شود.
گلزار شهدا، آخرین بخش محوطه رو باز موزه دفاع مقدس کرمان است که شامل هشت هزار سنگ نمادین مزار شهیدان استان‌های کرمان و سیستان‌وبلوچستان است. برای شهیدان هر شهرستان، به تفکیک سنگ مزارهایی نصب شده است.[2]
این موزه در شش ماه اول سال از ساعت ۷ تا ۱۳ و ۱۶:۳۰ تا ۱۹:۳۰ و در شش ماهه دوم از ساعت ۷:۳۰ تا ۱۳ و ۱۶:۳۰ تا ۱۸:۳۰ به صورت رایگان پذیرای بازدیدکنندگان است.
علاوه بر بازدید حضوری از باغ موزه دفاع مقدس کرمان، امکان بازدید مجازی 360 درجه‌ای از این موزه، در سایت موزه دفاع مقدس کرمان به نشانی https://kermanhdm.ir/ فراهم است.
[1]. روزنامه همشهری، «اولین موزه دفاع مقدس در کرمان»، چهارشنبه 21 اردیبهشت 1401، ش 8493، ص 22.
[2]. سایت موزه دفاع مقدس کرمان، https://kermanhdm.ir/.
