عملیات‌ها

عملیات والفجر 6

معصومه سجادیان
2025 بازدید

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی عملیات والفجر 6 را در سال 1362 در دو محور بستان و دهلران به اجرا درآورد.

در آستانه عملیات خیبر که به منظور برهم زدن معادله نظامی جنگ به نفع جمهوری اسلامی ایران و نیز به دست گرفتن ابتکار عمل در جنگ طراحی شده بود،[1] برای افزایش میزان موفقیت این عملیات، لازم بود تک‌های پشتیبانی به صورت محدود و ایذایی به منظور فریب دشمن صورت گیرد. بدین منظور دو عملیات والفجر 5 و والفجر 6 طراحی شدند.[2] عملیات والفجر 5 در 26 بهمن 1362 در منطقه چنگوله اجرا شد.[3] عملیات والفجر 6، 2 اسفند 1362 ساعاتی پیش از عملیات خیبر انجام شد. هدف اصلی آن انهدام بخشی از قوای جنگی دشمن و گمراه کردن آنها از عملیات خیبر بود.[4] در این عملیات سه گردان ثارالله، ابوذر و انبیا از تیپ 57 حضرت ابوالفضل‌علیه‌السلام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شرکت داشتند.[5]

عملیات در دو محور به فاصله صد کیلومتر طراحی شد. منطقه عملیاتی در حدفاصل چیلات در محور دهلران و چزابه در محور بستان و استان العماره عراق قرار داشت. عملیات در ساعت 23:30 با رمز یا زهرا‌سلام‌الله‌علیها آغاز شد. نیروهای ایرانی در محور دهلران، درحالی‌که با آتشبارهای خودی حمایت می‌شدند، ارتفاعات را پشت سر گذاشتند. نیروهای ایرانی با عبور از رودخانه چیلات، دو ارتفاع مشرف بر شهر علی غربی عراق را آزاد کردند و بزرگراه العماره ـ بغداد را در تیررس آتش خود گرفتند. رزمندگان پس از منهدم کردن نیروهای عراقی به پاسگاه کلات، جاده مرزی علی غربی و کارخانه تولید شن و ماسه مشرف شدند و آن‌ها را زیر دید و تیر مستقیم خود قرار دادند. در تنگه چزابه نیز نیروها از میدان‌های مین، سیم‌های خاردار حلقوی، باتلاق‌ها و تپه‌های رملی عبور کردند و بر نیروهای عراقی هجوم بردند. آن‌ها خطوط دفاعی دشمن را شکستند و در ساعت 1:30 بامداد توانستند به یکی از محورهای جاده مرزی طیب ـ چزابه رسیده و به یک کانال مصنوعی که عراق برای جلوگیری از پیشروی نیروهای ایرانی حفر کرده بود، دست یابند. با روشن شدن هوا، کار به جنگ تن‌به‌تن کشید. ارتش عراق با استفاده از آتش مداوم توپخانه تلاش کرد مانع پیشروی نیروهای ایرانی شود که واحد توپخانه و خمپاره‌انداز ایرانی به آن پاسخ داد.[6]

به گفته اسیران عراقی، دشمن به‌رغم ادعای مقامات نظامی بغداد در جریان عملیات والفجر6 غافلگیر شد.[7] نیروهای ایرانی توانستند به هفده‌کیلومتری بزرگراه بصره ـ بغداد برسند و تیپ 77 و دو گردان از سپاه چهارم عراق را منهدم کنند و تعداد زیادی خودروی نظامی و ده‌ها تانک و نفربر دشمن را به آتش بکشند.[8]

خبرگزاری‌های خارجی روز سه‌شنبه به‌ طور مرتب گزارش می‌دادند که حکام عراق اعلام کرده‌اند یک حمله گسترده از جانب ایران قریب‌الوقوع است؛ ولی بااین‌حال عراق نتوانست از شکست نیروهایش جلوگیری کند. خبرگزاری فرانسه در مورد این عملیات نوشت: «از آغاز حملات ایران در ماه ژوئیه 1982م این نخستین بار است که ایران در یک زمان دست به دو حمله می‌زند.» خبرگزاری‌های آمریکایی یونایتدپرس و آسوشیتدپرس نیز با انتشار چندین گزارش جنگی بخش‌هایی از پیروزی‌های رزمندگان اسلام را منتشر کردند. یونایتدپرس در این زمینه گزارش داد: «این حمله ایران، جاده اصلی تدارکاتی میان بغداد و بصره را مورد تهدید قرار داده است.»[9]

ساعت 11 چهارم اسفند، ارتش عراق پاتک کرد و منطقه را پس گرفت. در این پاتک سه فرمانده گردان و تعدادی از نیروهای تیپ 57 حضرت ابوالفضل‌علیه‌السلام به شهادت رسیدند و پیکر آن‌ها در منطقه باقی ماند. بار دیگر در ششم اسفند همان سال دو گردان از رزمندگان امیدیه و آغاجاری از محور رملی شمال چزابه به این منطقه حمله کردند. این حمله موفق نبود و خط اول دشمن نشکست.[10] با شروع عملیات گسترده خیبر در جنوب ایران، نیروهای عمل‌کننده در عملیات والفجر 6 به منطقه عملیاتی خیبر رفتند.[11]

[1]. درودیان، محمد، سیری در جنگ ایران و عراق، ج2: خرمشهر تا فاو،‌ تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، چ پنجم، 1378، ص81.

[2]. مرادی مقدم، مراد، قاسم، نظری، دهلران در آیینه هشت سال دفاع مقدس، ایلام: برگ آذین، 1390، ص214.

[3]. علایی، حسین، روند جنگ ایران و عراق، ج2، تهران: مرزوبوم، 1391، ص41.

[4]. سمیعی، علی، کارنامه توصیفی عملیات رزمندگان اسلام در هشت سال دفاع مقدس، تهران: نمایندگی ولی فقیه در نیروی زمینی، معاونت تبلیغات و انتشارات، 1376، ص165.

[5]. علایی، حسین، روند جنگ ایران و عراق، تهران، ص44.

[6]. سمیعی، علی، کارنامه توصیفی عملیات رزمندگان اسلام در هشت سال دفاع مقدس عملیات دفاع مقدس، ص165 و 166؛ روزنامه جمهوری اسلامی، ش1375، 4 اسفند 1362، ص2.

[7]. روزنامه جمهوری اسلامی، همان.

[8]. سمیعی، علی، کارنامه توصیفی عملیات رزمندگان اسلام در هشت سال دفاع مقدس عملیات دفاع مقدس، ص167؛ روزنامه جمهوری اسلامی، همان.

[9]. روزنامه جمهوری اسلامی، همان، ص14.

[10]. علایی، حسین، روند جنگ ایران و عراق، ص45.

[11]. مرادی مقدم، مراد، قاسم، نظری، دهلران در آیینه هشت سال دفاع مقدس، ص215.