اتاق یک
زینب احمدی
49 بازدید
فیلم سینمایی اتاق یک توسط رحیم رحیم‌پور در سال ۱۳۶۵ ساخته شده و اسارت چند نیروی ارتش ایران را در دست نیروهای کومله در کردستان نشان می‌دهد.
کارگردان و فیلمنامه‌نویس رحیم رحیم‌پور، مشاور مهدی کلهر، دستیار کارگردان حسن خانعلی‌زاده، محمد کرمی و آیت سیفی، مدیر فیلمبرداری نریمان پیرام، دستیار فیلمبردار ابوالفضل عطاردی، منشی صحنه آیت سیفی، سرپرست گویندگان علی کسمایی، صدابردار محمدرضا دلپاک، تدوینگر صمد تواضعی، موسیقی متن وانکو نایدانف، عکاس نعمان، مدیر تدارکات داود سلیمان‌جاه، طراح گریم فرهنگ معیری، اجرای گریم غلامرضا جهان‌مهر، مسئول لباس مهدی قربانی، سرپرست تولید اکبر حر، طراح پوستر محمدعلی حدت و بازیگران هوشنگ توکلی، عبدالرضا اکبری، افراشته سمندرپور، ناصر عرفانیان، احمد نصر، عباس نوذری، اکبر نیک‌ور، حامد تحصنی، عطاءالله زاهد، ایرج محمدنبی و ... هستند.
این فیلم ۹۳ دقیقه‌ای محصول هدایت فیلم با حمایت مرکز گسترش سینمای تجربی و نیمه حرفه‌ای است که با یک سال تأخیر در ۱۴ دی ۱۳۶۷ به نمایش عموم درآمد. این فیلم ۲۵,۰۲۹,۵۵۰ ریال فروش کرد و در جشنواره‌های مختلف سینمایی واجد هیچ جایزه یا لوح افتخاری نشد.[1]
سرهنگ ابراهیم علی‌اصغرلو، افسر چترباز، طی عملیاتی در کردستان توسط اعضای کومله اسیر می‌شود. او چند بار اقدام به فرار می‌کند، اما دستگیر و به اتاق یک که ویژه نگهداری محکومان به اعدام است و چهار زندانی دیگر در آن نگهدای می‌شوند انتقال می‌یابد. ابتدا بین سرهنگ و دو نفر از زندانی‌ها بحث و جدل درمی‌گیرد، اما بعد از آن هر پنج نفر به هم نزدیک می‌شوند و با نقشه‌ای که سرهنگ می‌ریزد می‌گریزند.[2]
به گفته منتقدان کارگردان در فضاسازی و شخصیت‌پردازی این فیلم احاطه و دقت لازم را نداشته است.[3]
به گفته برخی کارشناسان فیلم علاوه بر ارزش‌های عقیدتی، قابلیت‌های سینمایی قابل توجه‌ای دارد. این فیلم برای اولین بار موضوع اسارت نیروهای ارتش ایران در جنگ تحمیلی را مورد توجه قرار داده است؛ موضوعی که با توجه به نقش و همکاری سه نیروی مردمی، سپاه پاسداران و ارتش جمهوری اسلامی قابل توجه است. فیلم از لحاظ محتوا به وحدت و همدلی و هدف واحد رزمندگان پرداخته است.
در مقابل برخی منتقدان می‌گویند این فیلم مستقیم به شعارگویی و خطابه‌پردازی در مورد آموزش ایدئولوژی و تبلیغ دین پرداخته است، در حالی که در مدیوم سینما فیلمساز نباید پرده سینما را به کلاس درس آموزش عقاید تبدیل کند. سینما هنر است و فیلمساز هنرمند باید به طور غیر مستقیم و با رعایت اصول زیبایی‌شناسی به مفاهیمی مانند ایمان و توکل بپردازد. در فیلم عمل به واجبات و مستحبات دینی خیلی سطحی و مستقیم به تماشاگر القا می‌شود، در حالی که فیلمساز باید با استفاده از تکنیک‌های هنری و دیالوگ‌ها و تصاویر طوری به این مسائل بپردازد که تماشاگر خودش به استنباط برسد. در آغاز فیلم تماشاگر می‌داند که چند نفر با ایدئولوژی واحد و به دلایل و هدفی واحد به اسارت درآمده‌اند، لذا پرداختن به مسائل عقیدتی و اشاره مستقیم کارگردان به هم‌هدف بودن آنها و مسائلی مانند انجام مستحبات، لزومی ندارد و باعث لوث شدن روایت فیلم می‌شود.
برخی نیز گفته‌اند در این فیلم شخصیت‌ها یک بعدی هستند؛ آنقدر که تحولی در سیر گذرای فیلم ندارند. بازی بازیگران نیز تئاتری شده است، تنوعی در بازی‌ها نیست و رفتار بازیگران رمانتیک و مصنوعی است. به قصد نمایش خشونت کومله، در فیلم غلو صورت گرفته است و آنها به هر بهانه‌ای اسلحه به دست می‌گیرند تا خشونت را به تصویر بکشند. چرخش دوربین حساب شده عمل نکرده و بی منطق دور بازیگران در اتاق یک می‌چرخد.
در نهایت این فیلم یکنواخت و کسل‌کننده معرفی شده که جذابیتی برای تماشاگر ندارد.[4]
[1] - سالنامه آماری فروش فیلم و سینمای ایران ۱۳۶۹، ۱۳۹۵، ص ۱۰.
[2] - بهارلو، عباس، فیلمشناخت ایران- فیلم‌شناسی سینمای ایران (1372-1358)، تهران، قطره، ۱۳۸۳، ص ۱۳۲.
[3] - امید، جمال، تاریخ سینمای ایران، تهران، روزنه، ۱۳۸۳، ص ۶۸۳.
[4] - ده‌نمکی، مسعود، فیلم‌نگار اسارت، قم، توسعه قلم، ۱۳۸۴، ص ۲۷ و ۲۸.
