روزشمار

جمعه 20 آذر 1360؛ چهارصدوچهل وششمین روز جنگ تحمیلی

امین راستگو
27 دورہ

  • ساعت 3 صبح عملیات مطلع‌الفجر با رمز «یا مهدی ادرکنی» در حد فاصل ارتفاعات شمال غربی گیلان ‌غرب و جنوب غربی سرپل ذهاب و در 4 جبهه بانسیران - شیاکوه، چرمیان، دشت گیلان (غرب) و برآفتاب آغاز شد.[1]

  • در جبهه بانسیران _ شیاکو 6 گردان از سپاه و یک گردان از تیپ 58 ذوالفقار (ارتش) به اضافه یک دسته تانک از چهار محور فرعی به سمت اهداف پیشروی کردند. در محور اول، فریدون کوشیار، چاله بادام، بزنیلی و انار تصرف شد. در محور دوم، ارتفاعات شیاکو، حسن و حسین تصرف شد. در محور سوم، همه اهداف شامل داره‌گر، چلکسان و تلوار تصرف شد و شماری از نیروهای دشمن کشته یا اسیر شدند. در محور چهارم، به دلیل همراهی نکردن و فرار بلدچی‌های محلی، یک گردان از نیروهای سپاه پاسداران دیرتر از موعد مقرر به ارتفاع گلالباز رسیدند و هنگام عصر موضع تصرف شده را ترک کردند و به‌ علت عدم موفقیت یکی از محورهای جبهه چرمیان، نیروهای سپاه مجبور به عقب‌نشینی از این محور شدند.

  • در جبهه چرمیان نیروهای خودی از چهار محور فرعی وارد شدند. در محور اول، همه اهداف شامل ارتفاعات گچی ۱، گچی ۲ و چرمیان تصرف شد اما به دلیل شهادت چند فرمانده اصلی و ضعف سازماندهی، نیروها ارتفاعات چرمیان و گچی ۲ را ترک کرده و در 4 تپه گچی ۱ مستقر شدند. در محور دوم نیروها روی ارتفاعات کلینه، کسرخان و دیدگاه سرتتان استقرار یافتند و به دلیل ضعف فرماندهی و نیروها، فقط دیدگاه سرتتان در دامنه شمال‌ شرقی کوه چرمیان تصرف شد. در محور سوم همه هدف‌های تعیین شده شامل ده صد‌تومن، ارتفاعات کلکه‌طلا و دیزه‌کش تصرف شد و تعدادی از نظامیان عراقی به اسارت درآمدند و ۲ توپ ۱۳۰ میلی‌متری با آرپی‌چی منهدم شد و یک بالگرد عراقی نیز سرنگون گردید. در محور چهارم تصرف 2 روستای توران‌شاه و سرتتان به دلیل موفق نبودن نیروهای جبهه برآفتاب در تصرف اهداف خود و نیز حضور دشمن در تنگ قاسم‌آباد متوقف شد.

  • نیروهای خودی جبهه دشت گیلان (غرب) از چهار محور وارد عمل شدند. در محور اول یک گردان از سپاه و یک گروهان از گردان ۲ تیپ ۵۸ ذوالفقار (ارتش)، قله ۹۲۰، تپه مراد و تپه صدفی را تصرف کردند، اما به دلیل ناکامی در جبهه چرمیان و تسلط دید و تیر دشمن روی ارتفاع ابرویی موش‌کنان، از تصرف این ارتفاع منصرف شدند و به دلیل فشار دشمن از قله ۹۲۰ و تپه مراد نیز عقب نشستند. در محور دوم گردان تانک ۲۵۸ از لشکر ۸۱ کرمانشاه (ارتش) به دلیل تصرف نشدن ابرویی در محور 1 از اجرای مأموریت بازماند. در محور سوم به دلیل برخورد فرمانده محور با مین و شهید شدن وی و عدم شناسایی منطقه، برنامه تصرف ارتفاعات گورسفید و گمار متوقف و بخشی از نیروها روی جاده سرپل ذهاب ـ قصر شیرین مستقر شدند. در محور چهارم، نیروهای چریکی سپاه از تصرف ارتفاعات بوره‌سوار، قیطول مرجان، مرجان و گامقال به دلیل برخورد فرمانده نیروها با مین و عدم موفقیت در جبهه تنگ کورک بازماندند و موفقیتی به دست نیامد. عراق در این منطقه یک گردان نیروی پیاده کوهستانی و یک گردان تانک در خط اول خود مستقر کرده بود.

  • نیروهای جبهه برآفتاب که تلاش فرعی عملیات محسوب می‌شدند، با وجود برخی موفقیت‌های اولیه در تصرف قسمتی از ارتفاعات پشت تنگ‌کورک، تنگ قاسم‌آباد، تیغه برآفتاب و یک محور برای الحاق با نیروهای محور جنوبی عملیات در ده سرتتان، به دلیل شناسایی نکردن دقیق منطقه، موفق نبودن در انهدام تانک‌های دشمن در محل تنگ‌کورک و فشار نیروهای عراقی، از این ارتفاعات عقب آمدند و در نتیجه تلاش نیروهای خودی در این محور ناموفق بود.

  • بخشی از اهداف عملیات مطلع‌الفجر در محور جنوبی از جمله در شیاکوه و چرمیان تصرف شد، اما عملیات در محور شمالی موفقیتی به همراه نداشت. 200 نفر از دشمن اسیر، یک گردان تانک دشمن، یک بالگرد و 4 گردان کماندو (معروف به نیروی مخصوص صدام) منهدم و حدود 1000 نیروی آنان کشته شدند.[2]

  • توپخانه‌ها و خمپاره‌اندازهای دشمن پل سابله (بستان) و اطراف آن را گلوله‌باران کردند که خسارت و تلفاتی نداشت.[3]

  • با حمله نیروهای خودی در منطقه ریجاب سرپل ذهاب، چندین محل تجمع و توپخانه دشمن منهدم و تعدادی کشته و زخمی شدند.[4]

  • هواپیماهای دشمن در ساعت 12:10 اهواز را بمباران کردند؛ ساختمان دادسرا، دفاتر اداره‌ کشاورزی، پارک هتل خیام، قسمتی از کارخانه یخ‌سازی و چند منزل مسکونی آسیب دید. 50 خودرو سواری و اتوبوس نیز منهدم و 11 نفر شهید و 95 نفر مجروح شدند.[5]

  • هواپیماهای دشمن پل سابله (بستان) و اطراف آن را بمباران کردند که تلفات و خساراتی نداشت.[6]

  • هواپیماهای میراژ دشمن سوسنگرد را بمباران کردند که 5 نفر مجروح شدند و تعدادی خانه خسارت دید.[7]

  • هواپیماهای دشمن پایگاه ژاندارمری در دارِبلوط و زله زرد سرپل ذهاب را در ساعت 11:45 بمباران کردند که تلفاتی نداشت.[8]

  • یک هواپیمای دشمن در ساعت 15:55 گیلان غرب را بمباران کرد که تلفات و ضایعاتی نداشت.[9]

  • 30 نفربر سالم که در جبهۀ سابله (بستان) از دشمن به غنیمت گرفته شده بود به اهواز منتقل شد.[10]

  • تعدادی از مدارس بستان در پی آزادسازی این شهر بازگشایی شدند.[11]

  • در حمله ضدانقلاب از ساعت 6 تا 9:30 صبح به مقر گروهان ژاندارمری بوکان (آذربایجان غربی) 3 ضدانقلاب کشته شدند.[12]

  • افراد ضدانقلاب به پایگاه کوه پیرمحمد بوکان حمله کردند و یک نفر از آنان کشته و یک اسلحه به دست آمد.[13]

  • یک بالگرد 214 هوانیروز در مسیر سردشت - سقز با آتش هوایی ضدانقلاب در نزدیکی روستای میرده از توابع سقز سقوط کرد و برخی سرنشینان آن زخمی شدند. پس از این واقعه که منجر به زخمی شدن خلبان شد، با اعزام یک بالگرد کبری به محل و با اجرای آتش، چند نفر از ضدانقلاب کشته شدند و سرنشینان بالگرد 214 توانستند از محل حادثه دور شوند.[14]

  • هنگامی که افراد سپاه پاسداران سقز عازم پایگاه سرا در شمال این شهر بودند، نیروهای ضدانقلاب به آنها حمله کردند که در نتیجه یک نفر شهید و یک نفر زخمی شد. از مهاجمان نیز عده‌ای کشته شدند.[15]

  • آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب، امام جمعۀ شیراز و نماینده امام خمینی در استان فارس، در مسیر مصلای نماز جمعه و در 500 قدمی منزل خود با انفجار بمبی که یک زن عضو سازمان مجاهدین خلق به خود بسته بود به شهادت رسید. علاوه بر وی 8 نفر شهید و 5 نفر زخمی شدند.[16]

  • ستاد مشترک ارتش آمار تلفات (شهید، مجروح، اسیر و مفقود) نیروهای مسلح ایران را تا ساعت 8 صبح، 59.896 نفر اعلام کرد.[17]


    [1]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، روزشمار جنگ ایران و عراق، ج 16 (آزادسازی سرزمین‌های ایران گام دوم ‌ـ بستان)، تهران، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس سپاه پاسداران، 1394، ص 937؛ پورداراب، سعید و نبی‌الله کریمی، تقویم تاریخ دفاع مقدس، ج 16 ـ فتح بستان، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1389، ص 497.

    [2]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص940 و 942؛ پورداراب، سعید و نبی‌الله کریمی، همان، ص 497.

    [3]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص 944.

    [4]. بولتن خبرگزاری پارس، ش 269، 23 آذر 1360، ص 30.

    [5]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص 943؛ پورداراب، سعید و نبی‌الله کریمی، همان، ص 499.

    [6]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص 944؛ پورداراب، سعید و نبی‌الله کریمی، همان، ص 498.

    [7]. همان.

    [8]. پورداراب، سعید و نبی‌الله کریمی، همان، ص 499.

    [9]. همان.

    [10]. همان، ص497.

    [11]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص 944.

    [12]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص 944؛ پورداراب، سعید و نبی‌الله کریمی، همان، ص 498.

    [13]. بولتن خبرگزاری پارس، همان، ص 32.

    [14]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص 944؛ پورداراب، سعید و نبی‌الله کریمی، همان، ص 498.

    [15]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص 944.

    [16]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص 945؛ پورداراب، سعید و نبی‌الله کریمی، همان، ص 500.

    [17]. پورداراب، سعید و نبی‌الله کریمی، همان، ص 500.