آثار
شیار ۱۴۳
زینب احمدی
24 Views
فیلم سینمایی شیار ۱۴۳ ساخته نرگس آبیار در سال ۱۳۹۲ است و مادر شهیدی را به تصویر کشیده است که سالها مشتاقانه در انتظار پیدا شدن پسر مفقود‌الاثرش است.
کارگردان و فیلمنامه‌نویس نرگس آبیار، دستیار اول کارگردان سیدروزبه سجادی حسینی، طراح لباس کامران امین‌عشایری، تهیه‌کننده محمدحسین قاسمی، مدیر فلیمبرداری پیمان شادمان‌فر، مدیر تولید محمد یمینی، هماهنگی تولید علی رمضانی، چهره‌پرداز سودابه خسروی، آهنگساز مسعود سخاوت‌دوست، صدابردار کامران کیان‌ارثی، صداگذار محمد قاسمی، مجری طرح بهزاد هاشمی، منشی صحنه ماریا میرنژاد، طراح پوستر علی باقری و بازیگران مریلا زارعی، مهران احمدی، گلاره عباسی، جواد عزتی، حسام بیگدلو، یداله شادمانی، زهرا مرادی، محیا دهقانی و ... هستند.
این فیلم ۹۰ دقیقه‌ای که به لهجه کرمانی است، در 21 آبان ۱۳۹۳ به اکران عمومی درآمد و ۲.۷۲۳.۰۶۲۸.۰۰۰ ریال فروش کرد.[1]
در سی و دومین جشنواره فیلم فجر، این فیلم نامزد جایزه بهترین موسیقی متن، نامزد جایزه بهترین چهره‌پردازی، نامزد جایزه بهترین صدابرداری و نامزد جایزه بهترین صداگذاری و میکس بود و جایزه نقش اول زن را دریافت کرد. در هشتمین دوره جشنواره منتقدان و نویسندگان سینمایی نیز، جایزه نقش اول زن به این فیلم تعلق گرفت.[2]
شیار ۱۴۳ داستان زندگی تعدادی از جوانان اهل شهرستان بیجار است که به جبهه رفته‌اند. این همکلاسی‌های جوان، برای یک دوره آموزشی به پادگانی در یزد اعزام می‌شوند و پس از آن در عملیات والفجر مقدماتی شرکت می‌کنند. در میان آنها سوژه مد نظر این فیلم رزمنده‌ایست که در عملیاتی مفقودالاثر می‌شود و مادرش سالها در انتظار او امیدوارانه می‌ماند.[3]
به گفته کارشناسان فیلم شیار ۱۴۳ در دسته فیلم‌های سینمای اقتباسی قرار می‌گیرد. سینمای اقتباسی سینمایی است که آثار ادبی را به آثار تصویری تبدیل می‌کند. کارگردان، این فیلم را با اقتباس از دو رمان «چشم سوم» و کتاب «اختر و روزهای تلواسه» ساخته است و تلاش داشته رابطه عاشقانه مادر به فرزند را شبیه به (عشق یعقوب به حضرت یوسف) به تصویر بکشد. مانع وصل در این فیلم رادیویی است که مادر برای اطلاع از فرزندش به کمر بسته و با روشن شدن رادیو، دیدار مادر و پسر میسر می‌گردد. موضوعِ محوری که کارگردان دستمایه اصلی فیلم قرار داده انتظار است. از ابتد تا لحظات انتهایی فیلم، مخاطب انتظار طولانی مادر را دنبال می‌کند؛ کیفیت بازنمایی این انتظار مد نظر کارگردان بوده و نه صرفاً بازگشت فرزند. این انتظار به همراه خود رویدادهای فیلم را می‌آفریند؛ رویدادهایی که پیام چگونگی تلخی و رنج مادر و سپری کردن فراق و دوری را به مخاطب منتقل می‌کند.[4]
گفته شده برگ برنده این فیلم کشش بالای قصه و درام آن برای همراهی کردن مخاطب و پذیرش شخصیت‌های فیلم است و دلیل آن نیز واقعی بودن قصه و کلیشه‌ای نبودن آن است. اصل همذات‌پنداری مخاطب با شخصیت‌ها و درگیر کردن احساسات مخاطب، یکی از دلایل موفقیت این فیلم است.
تحلیل‌گران می‌گویند کارگردان میزان احساسات‌گرایی در فیلم را در حد تعادل رعایت کرده تا مخاطب را دل‌زده نکند. این فیلم شخصیت‌محور است و بار پیش‌برنده فراز و فرودهای دراماتیک فیلم بر شانه الفت (مادر شهید) گذارده شده است. شخصیت‌های دیگر در فیلم هستند تا زوایای پنهان شخصیت الفت بهتر شناخته شود و این نوع قصه‌گویی ریسک بالایی دارد. منتقدان می‌گویند انتخاب مریلا زارعی برای نقش الفت دلیل دیگر موفقیت فیلم است؛ دیالوگ‌های این بازیگر حس واقعی نقش را به مخاطب منتقل می‌کند. در نهایت قهرمان اصلی فیلم الفت است؛ زنی فداکار و رنج‌دیده، اما امیدوار و شاداب و پرتحرک.[5]
منتقدان می‌گویند زندگی ساده و بی‌آلایش یک مادر ایرانیِ مهربان و منتظر، سوژه خوبی برای سینمای دفاع مقدس است؛ از جنگ می‌گوید اما توپ و تفنگی در کار نیست. از جمله سکانس‌های تأثیرگذار فیلم خبر بازگشت یونس است که باعث شور و شعف الفت می‌شود که در کنار آن میدان نبرد توسط «مهران احمدی» مشاهده می‌شود و الفت با پیکر یونس تنها در اتاق می‌ماند. همه اینها تأثیرگذار و نقطه اوج این فیلم هستند.
گفته شده رهبر انقلاب این فیلم را از نظر محتوا و بازی خوب ارزیابی کرده‌اند.[6] کارگردانانی نیز این فیلم را بسیار قشنگ و محجوب دانسته‌اند و گفته‌اند یک مرد نمی‌تواند چنین فیلمی بسازد.[7]
به گفته تحلیل‌گران در فیلم‌هایی که موضوع آنها مادران شهداست، بیشتر جنبه صبر و انتظار آنان به نمایش درآمده و جنبه‌های دیگر این مادران اعم از وجه دینی و اخلاقی آنها مغفول مانده است.[8]
[1] - مؤسسه توسعه فناوری و مطالعات سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سالنامه آماری سینمای ایران سال ۱۳۶۴، تابستان ۱۳۹۷، ص ۶.
[2] -سایت منظوم، https://www.manzoom.ir/.
[3] - سوره سینما، http://www.sourehcinema.com/؛ سایت ساعدنیوز، https://saednews.com/.
[4] - مرادخانی، صفیه و محمد پیرداده بیرانوند، «بررسی نوع اقتباس شیار ۱۴۳»، نشریه ادبیات پایداری، اسفند ۱۳۹۹، دوره 12، ش 23، ص ۲۰۷.
[5] - ماهنامه فیلم‌نگار، دی ۱۳۹۳، ص ۲۷ و ۲۸ و ۲۲.
[6] - ماهنامه معارف قرآنی، سال هشتم، ش ۵۶، ص ۵۲.
[7] - ماهنامه سینما، ش ۱۰۹، آبان ۱۳۹۳، ص ۶۰ .
[8] - خالقی، میثم و رویا قلخان، «بازنمایی نقش مادران شهدای مفقودالاثر دفاع مقدس»، نشریه علمی پژوهشی جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، ۱۳۹۷، ص ۱۵۰.
