مکان‌ها
ابوقریب (روستا)
معصومه عابدینی
1489 دورہ
روستای ابوقریب در دهستان دشت عباس، بخش موسیان، شهرستان دهلران، از توابع استان ایلام، واقع شده است که در فاصله هفده‌کیلومتری راه اصلی اندیمشک به دهلران قرار دارد.
این روستا، در دشت قرار گرفته و سراسر بخش‌های شمالی آن تا جاده سراسری اندیمشک ـ دهلران را دشت‌های گسترده تشکیل می‌دهد. ابوقریب، از نظر توپوگرافی، در ناحیه‌ای قرار دارد که شیب متوسط آن حدود 5/1 تا 2 درصد است؛ ازاین‌رو، برای زراعت فرآورده‌های کشاورزی شامل گندم و جو قابلیت خوبی دارد. متوسط بارندگی این ناحیه، حدود 260 میلی‌متر است و بیشتر این بارش در زمستان اتفاق می‌افتد. بیشینه درجه حرارت ابوقریب، حدود 48 درجه و کمینه آن، 8/6 درجه است. ابوقریب، به سبب دارا بودن منابع سرشار نفتی، اهمیت دارد. اهالی ابوقریب، شیعه و غالباً کشاورز و دامدار هستند یا به کارگری اشتغال دارند. این روستا، در سرشماری 1355ش، بالغ بر 81 نفر جمعیت داشت؛ اما در سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1375ش، جمعیت آن، بیش از 200 نفر ذکر شده است. ساکنان ابوقریب، به فارسی و عربی تکلم می‌کنند.
دشت‌های شمالی ابوقریب، به دشت عباس معروف است و در جنوب آن، ارتفاعات تینه قرار دارد که از لحاظ سوق‌الجیشی و اشراف بر منطقه ابوقریب، در زمان جنگ اهمیت بسیاری داشت. امروزه آبادی دشت عباس (مرکز دهستان دشت عباس)، در کانون این دشت قرار گرفته و با ابوقریب مرتبط است.
با آغاز جنگ تحمیلی و تهاجم نیروهای عراقی به محورهای عین‌خوش در شمال‌غربی ابوقریب، دشت عباس و پل نادری، به اشغال نیروهای مهاجم درآمد؛ اما در فروردین 1361، در عملیات فتح‌المبین که در مناطق اشغالی غرب شهرهای شوش و اندیمشک اجرا شد، رزمندگان این مناطق را آزاد کردند. نقشه‌های نخستین روزهای جنگ نشان می‌دهد که ابوقریب، عین‌خوش و ارتفاعات تینه، به‌رغم مقاومت‌های اولیه، تا چهارمین روز جنگ به اشغال لشکر 10 عراق درآمدند. پیش از عملیات فتح‌المبین، چندین عملیات ایذایی رزمندگان ایرانی، خساراتی را به نیروهای عراقی در جنوب دشت عباس و محور فکه که با نواحی ابوقریب مطابقت می‌کند، وارد کرد. در عملیات فتح‌المبین، محور عین‌خوش و دشت عباس تا ابوقریب، یکی از چهار محور عملیات بود که محدوده عملیاتی قرارگاه قدس، شامل تیپ 41 ثارالله‌علیه‌السلام، تیپ 14 امام حسین‌علیه‌السلام، سپاه ایلام، گردان مستقل علی‌اکبر‌علیه‌السلام و یک گردان زرهی از تیپ 30 زرهی به شمار می‌رفت. در مرحله سوم این عملیات، قرارگاه قدس که مأموریت داشت ابوقریب و ارتفاعات تینه در جنوب آن را آزاد کند، در 7 فروردین 1361 موفق به آزادسازی این منطقه شد. از آن پس، تا پایان جنگ، ابوقریب تهدید جدی نشد و پس از خاتمه جنگ تحمیلی، با مراجعه ساکنان و اهالی، بار دیگر به حالت مسکونی درآمد.[1]
[1]. تلخیص از دایره‌المعارف دفاع مقدس، ج 1، تهران، مرکز دایره‌المعارف پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس، 1389، ص 284 و 285.
