عملیات‌ها
عملیات فتح 9
اعظم‌سادات حسینی
1403 بازدید
عملیات فتح 9 در مرداد 1366 در منطقه عمومی خرمال در جنوب استان سلیمانیه عراق انجام شد. این عملیات با هدایت و برنامه‌ریزی قرارگاه عملیاتی و برون‌مرزی رمضان از نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و با همکاری معارضان کرد عراقی در پنج روز به انجام رسید.
از آن زمان که همکاری معارضان کرد عراقی، به‌ویژه اتحادیه میهنی کردستان عراق به رهبری جلال طالبانی مد نظر فرماندهان عالی‌رتبه دفاع مقدس قرار گرفت و به دنبال آن قرارگاه برون‌مرزی سپاه پاسداران به نام قرارگاه رمضان تقویت شد، سلسله عملیات‌های فتح برای نفوذ در عمق خاک عراق طراحی و اجرا شد.[1] (در عملیات نفوذی، یک تا سه گردان پس از انجام مأموریت و کسب موفقیت‌های لازم، بدون استقرار در محل اجرای حمله، به مواضع قبلی خود بازمی‌گردند.)[2] سال ۱۳۶۶ که هفتمین سال جنگ تحمیلی عراق برضد ایران به شمار می‌رفت، سال پرکار و پرفرازونشیبی برای نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و به‌ویژه قرارگاه برون‌مرزی رمضان در جبهه شمالی و کردستان عراق بود. یکی از ده‌ها عملیات نامنظم و تهاجمی این سال، عملیات نامنظم فتح ۹ بود.[3]
عملیات فتح ۹ در 13 مرداد ۱۳۶۶ با رمز یا رسول‌الله‌صلی‌الله‌علیه‌وآله در منطقه خرمال عراق (هم‌مرز با استان کردستان در ایران) شروع شد. تیپ 75 ظفر و شاخه سلیمانیه پیش‌مرگان حزب دمکرات کردستان عراق از نیروهای عمل‌کننده در این عملیات بودند. هدف از اجرای این عملیات، انهدام یگان‌های نیروهای عراقی در عمق خاک کردستان عراق و همچنین آزادسازی ارتفاعاتی در منطقه عملیاتی بود. این عملیات در ادامه عملیات موفقیت‌آمیز نصر 7 در منطقه عملیاتی قلعه دیزه انجام گرفت و با استفاده از اصل غافلگیری و آتش شدید توپخانه انجام شد.
نیروهای ایرانی با شبیخون‌های متعدد، آرامش نیروهای عراقی را سلب و روحیه آن‌ها را به‌شدت تضعیف کردند. اجرای عملیات روانی سبب شد که این نیروها در همان ساعت‌های اولیه عملیات همه پایگاه‌های نیروهای عراقی در ارتفاعات استراتژیک خورنوازان مشرف بر روستاهای باقی شعار، یال نبی و شیرمر، ارتفاع 1178 مشرف بر روستای رستم‌بیک و ارتفاعات مشرف بر روستای احمدآوای شهر زور را به تصرف خود درآورند. با تسلط بر این روستاها، جاده آسفالته سیدصادق به خرمال که پشتیبانی نیروهای عراق از طریق آن صورت می‌گرفت، در تیررس نیروهای ایران قرار گرفت و باعث اختلال در عملیات پشتیبانی و کمک‌رسانی عراقی‌ها شد.[4]
عملیات فتح 9 تا 19 مرداد ادامه داشت. نیروهای عراق برای بازپس‌گیری مناطق تصرف‌شده چهار پاتک سنگین انجام دادند که با مقاومت نیروهای عمل‌کننده، عقب‌نشینی کردند.[5]
در این عملیات گردان 106 الخفیفه ارتش عراق صددرصد منهدم شد و تعداد زیادی از نیروهای عراقی کشته یا زخمی شدند که در بین کشته‌شدگان نیروهایی از گارد ریاست جمهوری عراق که برای سرکوب مبارزین کرد به منطقه آمده بودند، دیده می‌شد.[6]
خسارت‌های وارد بر تجهیزات نظامی عراق در عملیات فتح 9 عبارت بودند از انهدام تعدادی از سنگرهای انفرادی و اجتماعی در اطراف پایگاه‌های نظامی، انهدام بیست دستگاه خودروی نظامی و یک انبار مهمات بزرگ و چند قبضه سلاح نیمه‌سنگین. در این عملیات سیصد نفر از نیروهای عراق نیز کشته و زخمی شدند و چهل نفر از آنان به اسارت درآمدند. نیروهای قرارگاه رمضان نُه دستگاه خودرو نظامی را نیز به غنیمت گرفته و در نهایت با پیروزی به مواضع پدافندی خود برگشتند.[7]
[1]. حبیبی، ابوالقاسم، کارنامه عملیات سپاهیان اسلام در هشت سال دفاع مقدس، تهران: انتشارات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، اداره روابط عمومی و انتشارات، چ پنجم، 1383، ص182 و140.
[2]. نیک‌جو، علی‌احسان، آقابابایی، زهره، نگرشی بر اصول و مبانی مدیریت نظامی جمهوری اسلامی ایران در هشت سال دفاع مقدس، تهران: نقش بیان، 1385، ص352.
[3]. حبیبی، ابوالقاسم، کارنامه عملیات سپاهیان اسلام در هشت سال دفاع مقدس، ص182.
[4]. یزدان‌فام، محمود، روزشمار جنگ ایران و عراق، کتاب پنجاهم: اسکورت نفت‌کش‌ها، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 1378، ص202 و نقشه انتهای کتاب؛ روزنامه جمهوری اسلامی، ش2376، 19 مرداد 1366، ص2.
[5]. یزدان‌فام، محمود، روزشمار جنگ ایران و عراق، کتاب پنجاهم، ص202 و 267.
[6]. روزنامه جمهوری اسلامی، همان، ص2.
[7]. حبیبی، ابوالقاسم، کارنامه عملیات سپاهیان اسلام در هشت سال دفاع مقدس، ص 182؛ یزدان‌فام، محمود، روزشمار جنگ ایران و عراق، کتاب پنجاهم، ص202؛ سمیعی، علی، کارنامه توصیفی عملیات‌های هشت سال دفاع مقدس، تهران، معاونت تبلیغات و انتشارات نمایندگی ولی فقیه در نیروی زمینی، 1376، ص353.
