دو‌شنبه 19 مهر 1361؛ هفتصدوپنجاهمین روز جنگ تحمیلی
امین راستگو
15 بازدید
دشمن از ظهر تا نیمه شب امروز در منطقه عملیاتی مسلم‌بن‌عقیل در سومار (کرمانشاه) برای بازپس‌گیری ارتفاع سان‌واپا و وارولین و منطقة میان‌تنگ به نیروهای خودی پاتک زد که با به جا گذاشتن تعدادی کشته و زخمی و دادن اسیر عقب‌نشینی کرد.[1]
ساعت 17:05 توپخانه دشمن 6 گلوله توپ به سمت قرارگاه ظفر در منطقه عملیاتی سومار (کرمانشاه) پرتاب کرد.[2]
دشمن در مرز شلمچه و در منطقة عمومی عملیات رمضان (خوزستان) به وسیله خمپاره گلوله شیمیایی پرتاب کرد که 4 نفر از نیروهای خودی مجروح شدند.[3]
نیروهای خودی با سلاح دوربرد در منطقه موسیان (ایلام) تعدادی سنگر اجتماعی و انفرادی دشمن را منهدم و تعدادی از نفرات دشمن را کشته و زخمی کردند.[4]
نیروهای خودی با سلاح دوربرد 20 نفر از نیروهای دشمن را در پاسگاه دراجی (مرز مهران؛ ایلام) کشتند و تعدادی سنگر اجتماعی آنان را منهدم کردند.[5]
یک گروه از نیروهای سپاه پاسداران و ارتش، به یک پاسگاه عراق در منطقة مهران (ایلام) حمله کردند. در این حمله یک تیربار کالیبر 75 و یک خمپارة 82 م.م دشمن منهدم شد و خدمة آن کشته شدند. همچنین 7 سنگر نیروهای عراق تخریب شد.[6]
نیروهای خودی با سلاح دوربرد در منطقه ایلام یک انبار مهمات دشمن را منهدم و تعدادی از نیروهای دشمن را کشتند.[7]
توپخانه دشمن در آبادان یک کارگر نوجوان نانوایی را شهید و 3 کارگر را مجروح کرد. به 3 منزل مسکونی نیز خسارت‌هایی وارد آمد.[8]
با آتش توپخانه دشمن در آبادان و جاده تدارکاتی خرمشهر _ آبادان، 2 خانه آتش گرفت و تعدادی خانه و مغازه آسیب دید. 2 نفر شهید و 6 نفر مجروح شدند.[9]
افرادی ناشناس با کلاشینکف و نارنجک دستی به یکی از مقرهای خمپاره 81 م.م خودی در پشت پاسگاه اروند (خوزستان) حمله کردند که خسارات و تلفاتی نداشت.[10]
دشمن ساعت 19 با سلاح سنگین و در 3 نوبت شهر مهران را زیر آتش قرار داد.[11]
نیروهای حزب دموکرات کردستان ساعت 8 صبح بین پاسگاه چلگران و چره در نزدیکی روستای چنگ افسین از توابع ارومیه به نیروهای تأمین جاده حمله کردند که با واکنش نیروهای خودی، 2 نفر از مهاجمین کشته و 12 نفر زخمی شدند؛ دیگر مهاجمان نیز با به جا گذاشتن جنازه‌ها، متواری شدند. یکی از کشته‌شدگان فردی به نام گارو از مسئولان حزب دموکرات در منطقة صومای و دیگری معاون وی است. در این درگیری 5 نفر از نیروهای خودی مجروح شدند.[12]
نیروهای پایگاه گوی گندم در منطقه ارومیه در ساعت 20:45 با ضدانقلاب درگیر شدند و ساعت 22 بدون آسیب به نیروهای خودی، درگیری خاتمه یافت.[13]
نیروهای پایگاه ژاندارمری کورانه ارومیه در ساعت 16 با خودروی سازمانی در کمین نیروهای ضدانقلاب قرار گرفتند که با کمک نیروهای کمکی پایگاه و بدون آسیب به نیروهای خودی حمله دفع شد.[14]
ضدانقلاب با پایگاه گزلی کانی سور در محور مهاباد - سردشت (آذربایجان غربی) درگیر شد که از نیروهای خودی یک نفر شهید و یک نفر مجروح شد.[15]
ساعت 15:30 ضدانقلاب به نیروهای خودی در پایگاه بیلو در بوکان (آذربایجان غربی) حمله کرد که یک سرباز و چند پاسدار مجروح شدند.[16]
ساعت 08:50 یک خودروی نظامی و یک کمپرسی در اطراف پایگاه قاضی‌آباد در محور مهاباد - پسوه (آذربایجان غربی) با مین برخورد کردند و 3 نفر مجروح شدند.[17]
حدود 400 نفر از نیروهای کومله و حزب دموکرات کردستان به پایگاه مستقر در روستای ابراهیم‌آباد در محور دیواندره - سقز (کردستان) هجوم آورده و 15 نفر (3 سرباز و 12 پاسدار) را شهید و 14 نفر(4 سرباز و 10پاسدار) را زخمی کردند. با اعزام نیرو از دیواندره و حضور بالگردهای هوانیروز در محل، نیروهای مهاجم مجبور به عقب‌نشینی و فرار شدند. در این حمله تعدادی از مهاجمان کشته و زخمی شدند که جنازة 2 نفر از آنان به دست آمد و یکی از مجروحان دستگیر شد. 2 بالگرد هم مورد اصابت گلوله ضدانقلاب قرارگرفتند، ولی سالم در فرودگاه سنندج به زمین نشستند.[18]
نیروهای سپاه پاسداران مستقر در بانه (کردستان) بین روستاهای یعقوب‌آباد و کانی سور با ضدانقلاب درگیر شدند که 9 ضدانقلاب کشته و زخمی شدند.[19]
نیروهای ضدانقلاب مخفیانه وارد محلة شریف‌آباد سنندج شده و بدون درگیری، 3 نفر را ربوده و به خارج از شهر بردند. یکی از افراد ربوده شده از پیشمرگان سابق حزب دموکرات بود که خود را تسلیم جمهوری اسلامی کرده بود. دیگری پیشمرگ مسلمان کرد و نفر سوم از هواداران جمهوری اسلامی بود.[20]
ضدانقلاب ضمن پیاده کردن سرنشینان یک مینی‌بوس در محور بانه - سقز (کردستان) یک دکتر غیر بومی را گروگان گرفت.[21]
نیروهای قرارگاه حمزه سیدالشهدا (ع) در محور سنندج - مریوان، روستای گلین در جنوب سنندج را از ضدانقلاب پاکسازی کردند. در این اقدام 40 نفر از ضدانقلاب کشته یا مجروح و 2 نفر از نیروهای خودی شهید شدند.[22]
ساعت 16 پیکر یک نیروی ژاندارمری در نزدیکی دکل مخابراتی چشمه‌سفید (کرمانشاه) کشف شد.[23]
30 عراقی از جمله تعدادی دانشجو، کارمند و دانش‌آموز، با عبور از مناطق مرزی شرق عراق، به ایران پناهنده شدند.[24]
هواپیماهای دشمن 3 مرتبه در ساعت‌های 8:13، 11:30 و 13:35 در منطقه قرارگاه نجف در منطقه عملیاتی مسلم‌بن‌عقیل در سومار ظاهر و با آتش پدافند هوایی متواری شدند.[25]
ساعت 12:18 یک هواپیمای دشمن که قصد تجاوز به داخل خاک ایران را داشت توسط جنگده‌های نیروی هوایی ارتش مورد هدف قرار گرفت و در خاک عراق سقوط کرد.[26]
2 هواپیمای دشمن در ساعت 13:20 به آسمان کرمانشاه تجاوز و با آتش پدافند هوایی متواری شدند.[27]
2 هواپیمای دشمن در ساعت 13:15 در آسمان ایلام ظاهر و با آتش پدافند هوایی متواری شدند.[28]
قرارگاه حمزه سیدالشهدا (ع) اعلام کرد کشور عراق کمک به احزاب و گروه‌های ضدانقلاب ایران را افزایش داده و تجهیزات نظامی از مسیر دولوته (دولتو)، به میرآباد واقع در محور سردشت - پیرانشهر می‌فرستد و از آنجا به دیگر مقرها ارسال می‌شود. به تازگی نیز 2 توپ 106 م.م از این مسیر به منطقة جنگی آلواتان واقع در محور سردشت - پیرانشهر ارسال شده است.[29]
یکی از اعضای فعال سازمان چریک‌های فدایی خلق (اقلیت) که از مهره‌های اصلی خلع سلاح پاسگاه ژاندارمری ایوان غرب بود و به این جرم و به اتهام خرید و فروش اسلحه و شرکت در درگیری مسلحانه در دادگاه انقلاب اسلامی ایلام محاکمه شده بود، صبح امروز در ایلام اعدام شد.[30]
اقدامات تروریستی ضدانقلاب در تهران و شهرستان‌ها ادامه داشت: ساعت 5 بعدازظهر در خیابان جوادیة تهران، یکی از نیروهای سازمان مجاهدین خلق که پس از 2 ماه به منزل استیجاری خود مراجعه کرده بود، وقتی پیرزن صاحبخانه از وی خواست برای تکمیل فرم مخصوص مالک و مستأجر به کمیته برود، با اسلحة خود وی را مجروح و فرارکرد. مردم محل وی را محاصره کردند. نیروهای شهربانی به محل حادثه رسیدند و فرد منافق ضامن نارنجک همراه خود را کشید و قصد پرتاب آن را به سمت نیروهای شهربانی داشت که نارنجک در دستش منفجر و کشته شد. در این حادثه 8 نفر از مردم با اصابت ترکش نارنجک مجروح شدند؛[31] در میدان کشتارگاه تهران یکی از افراد سازمان مجاهدین خلق قصد سرقت یک خودروی شهرداری را داشت که با مقاومت راننده روبه رو شد. نیروهای امنیتی در محل حاضر شده و وی را تعقیب کردند. وی پس از محاصره شدن قصد پرتاب نارنجک به سوی نیروهای امنیتی را داشت که نارنجک در همان لحظه منفجر و وی کشته شد. رانندة خودرو شهرداری نیز در این حادثه مجروح شد؛[32] ساعت 20:35 در منطقة کشتارگاه تهران، 2 سرنشین یک موتور که لباس پاسداری بر تن داشتند، به یک بسیجی حمله کرده و با تیغ موکت‌بری دست، پا و صورت وی را زخمی‌کرده، یک گوش وی را بریده و متواری شدند؛[33] در خیابان نادر شیراز 2 عضو سازمان مجاهدین پس از سرقت یک خودرو، یکی از دبیران متعهد شهر را ترور کرده و وی را مجروح کردند. مردم تروریست‌ها را تعقیب و محاصره کردند. یکی از مهاجمان با نارنجک دستی خودکشی کرد و دیگری با کمک مردم دستگیر شد. در این اقدام تروریستی 2 نفر از مردم مجروح شدند؛[34] نیروهای انتظامی در ساعت 7:19 دو بمب 2 کیلویی (تله‌ای) را در مقابل راه‌آهن تهران کشف و خنثی کردند. این بمب‌ها در جایی کار گذاشته شده بود که از آن محل حدود 2000 نیرو عازم جبهه بودند؛[35] نیروهای انتظامی یک بمب را که در یک باجه تلفن در خیابان رسالت (تهران) کار گذاشته شده بود، کشف و خنثی کردند؛[36] نیروهای انتظامی یک عضو سازمان مجاهدین خلق را در تهران دستگیر کردند. وی قصد داشت اسلحه‌ای را که در یک کامیون حامل چوب جاسازی شده بود به خارج از تهران منتقل کند؛[37] کمیته مرکزی انقلاب اسلامی اعلام کرد که در ماه گذشته در تهران به دنبال کشف 13 خانة تیمی و 30 درگیری خیابانی، 283 نفر از کادرهای اصلی و اعضای فعال گروه‌های غیر قانونی دستگیر شدند. 28 نفر از ضدانقلاب نیز کشته شدند. مدارک به دست آمده از خانه‌های تیمی نشان می‌دهد که عوامل شکنجة 3 نفر از پاسداران کمیته در میان دستگیرشدگان هستند. در بازرسی از این خانه‌های تیمی ده‌ها اسلحه از انواع تیربار، ژ 3، یوزی و کلت کمری و مهمات مربوط به آنها و همچنین چند بی‌سیم، رادیوهای بی‌سیم‌دار، بمب دست‌ساز قوی، نارنجک جنگی، مواد منفجره و مقادیری مدارک و اسناد درون‌سازمانی به دست آمده است. از افرادی که در درگیری‌های خیابانی کشته شده یا دستگیر شده‌اند نیز تعدادی اسلحه و مقادیری مهمات و کپسول‌های سیانور و مدارک سازمانی به دست آمد؛[38] نیروهای ژاندارمری 2 ضدانقلاب را که با چند بمب و سه‌راهی انفجاری در دورود (لرستان) قصد بمب‌گذاری و تخریب تونل 104 راه‌آهن در منطقه سپیددشت را داشتند دستگیر کردند؛[39] نیروهای انتظامی یکی از اعضای سازمان مجاهدین خلق را در مشهد دستگیر کردند. وی در یک درگیری از ناحیة پا زخمی و پس از زخمی شدن موفق به فرار شده بود؛[40] چند نفر از اعضای سازمان چریک‌های فدایی خلق (اقلیت) که قصد سرقت از یک منزل در ساری را داشتند با کمک اطلاعاتی مردم، پس از یک درگیری کوتاه، دستگیر شدند. 2 نفر از دستگیرشدگان از نیروهای رده بالای این سازمان در قائم‌شهر هستند؛[41] نیروهای خودی 4 نفر از گروه اتحادیه مبارزان کمونیست را در لنگرود (گیلان) دستگیر کردند. از این افراد 4 ماشین تایپ و تکثیر، 100 عدد چاشنی انفجاری و مقداری اسناد به دست آمد. با دستگیری این افراد تشکیلات این گروه در لنگرود متلاشی شد.[42]
دکتر علی‌اکبر ولایتی وزیر امور خارجة ایران، در حاشیة اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک، با وزیران خارجة الجزایر، کوبا و نیکاراگوئه دیدار کرد. وی در این دیدارها گفت جمهوری اسلامی ایران خواهان صلح است ولی صلحی شرافتمندانه و ما تا استیفای حقوق تضییع شدة خود، به دفاع عادلانه ادامه خواهیم داد.[43]
کوبا گزارش پیشرفت فعالیت‌های کمیتة ویژة وزیران خارجة کشورهای عضو جنبش عدم تعهد دربارة جنگ ایران و عراق را که از ماه ژوئن (خرداد _ تیر) آغاز شده است، ارائه داد. در گزارش این کمیته آمده است: اگرچه مواضع طرفین هنوز به طور گسترده‌ای جدا از یکدیگر است، اما تلاش‌ها برای حل و فصل سریع‌تر درگیری بایستی ادامه یابد.[44]
ستاد مشترک ارتش آمار شهدای نیروهای مسلح ارتش جمهوری اسلامی را تا ساعت 8 امروز، 13.786 نفر و مجروح، اسیر و مفقود را 60.780 نفر اعلام کرد.[45]
[1]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، روزشمار جنگ ایران و عراق، ج 21 - عملیات مسلم‌بن‌عقیل، تهران، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس سپاه پاسداران، 1391، ص 776؛ بهروزی، فرهاد، تقویم تاریخ دفاع مقدس، ج 26 - مسلم‌بن‌عقیل (ع) فراتر از شجاعت، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1393، ص 633.
[2]. بهروزی، فرهاد، همان، ص 621.
[3]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص 776؛ بهروزی، فرهاد، همان، ص 701 و 702.
[4]. بهروزی، فرهاد، همان، ص 608.
[5]. همان.
[6]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص 777.
[7]. بهروزی، فرهاد، همان، ص 621.
[8]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص 777.
[9]. بهروزی، فرهاد، همان، ص 608.
[10]. دهقان، احمد، گزارش روزانه جنگ، ج 5 - شش ماهه دوم سال 1361، تهران، مرکز نشر آثار شهید حسن باقری، 1389، ص 73.
[11]. بهروزی، فرهاد، همان، ص 608 .
[12]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص 778؛ بهروزی، فرهاد، همان، ص 635؛ مالکی گمچی، اسداله، روزشمار دفاع مقدس، فرماندهی انتظامی استان آذربایجان غربی، فروردین 1358 تا تیر 1362، تهران، پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی ناجا، 1395، ص 126 و 127.
[13]. مالکی گمچی، اسداله، همان، ص 127.
[14]. همان.
[15]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص778؛ نقی‌پوران، شهریار و دیگران، تاریخ معاصر آذربایجان - حوادث و رویدادهای سال 60-61-62، تهران، سوره سبز، 1395، ص 414.
[16]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص 778؛ بهروزی، فرهاد، همان، ص 634.
[17]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص 779؛ بهروزی، فرهاد، همان، ص 634.
[18]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص 778؛ بهروزی، فرهاد، همان، ص 634.
[19]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص 778.
[20]. همان، ص 779.
[21]. همان.
[22]. همان.
[23]. بهروزی، فرهاد، همان، ص 634.
[24]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص 777.
[25]. بهروزی، فرهاد، همان، ص 621.
[26]. همان، ص 635.
[27]. همان.
[28]. بولتن خبرگزاری جمهوری اسلامی، ش 206، 20 مهر 1361، ص 23.
[29]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص 779.
[30]. همان، ص 781.
[31]. همان، ص 780.
[32]. همان.
[33]. همان.
[34]. همان.
[35]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص 780؛ بهروزی، فرهاد، همان، ص 638.
[36]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص 780.
[37]. همان، ص 781.
[38]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص 781؛ بولتن خبرگزاری جمهوری اسلامی، ش 205، 19 مهر 1361، ص 10.
[39]. بهروزی، فرهاد، همان، ص 638.
[40]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص 781.
[41]. همان.
[42]. همان.
[43]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص 782.
[44]. همان، ص 783.
[45]. بهروزی، فرهاد، همان، ص 638.
