شنبه 20 دی 1359؛ صدودهمین روز جنگ
محسن شیرمحمد
8 بازدید
ساعت یک بامداد، عملیات «توکل» از محورهای جاده ماهشهر ـ آبادان، جاده اهواز ـ آبادان (محور سلمانیه ـ مارد) و جبهه‌های ذوالفقاری، ایستگاه 7، ایستگاه 12 و فیاضیه شروع شد. در آغاز حمله، نیروهای تیپ 37 زرهی شیراز (ارتش) با 31 تانک و نفربر وارد عمل شدند که پس از مقداری پیشروی از کیلومتر 10 آبادان به طرف ماهشهر، به میدان مین برخورد کردند. گروه 246 رزمی نیز با آتش خود، حمله تیپ 37 را پشتیبانی کرد ولی این جناح از عملیات با آمادگی قبلی دشمن متوقف شد و 31 تانک و نفربر که به صورت ستونی روی جاده قرار گرفته بودند، مورد هدف قرار گرفتند.[1] تلفات تیپ 37 زرهی، 16 شهید و 57 زخمی و 57 مفقود و از دست دادن 24 تانک، 6 نفربر و یک نفربر روسی و یک موشک بود.[2] از نیروهای ژاندارمری نیز 17 نفر شهید، 124 نفر مجروح و 35 نفر اسیر و مفقود شدند.[3] یک بالگرد، 57 تانک، 34 خودرو، یک تیربار کالیبر 50 با خدمه و 4 انبار مهمات دشمن خسارت دید و 212 نفر از افراد دشمن کشته و زخمی شدند.[4]
عراق با آتش توپخانه آبادان را هدف قرار داد. خساراتی به مناطق مسکونی، صنعتی، بریم و مخزن 616 پالایشگاه این شهر وارد شد و 8 نفر شهید و 99 نفر مجروح شدند.[5]
نیروهای ایران مستقر در آبادان ساعت 13:00 با توپخانه، مواضع دشمن در مناطق ام‌الرصاص و المعامر (آن سوی اروندرود در خوزستان) را زیر آتش گرفتند و 2 نفر از نیروهای عراق زخمی شدند.[6]
نیروهای عراق در منطقه سوسنگرد در خوزستان (منطقه عملیات نصر)، 14 تانک از نوع ام-60، 2 نفربر زرهی و 3 خودروی ایران را به غنیمت گرفتند. 4 افسر نیز به اسارت ارتش عراق درآمدند.[7]
ارتش عراق در محور سوسنگرد، از سمت شرقی شهر قصد پیشروی به روستای ابوحمیظه را داشت که با آتش توپخانه ایران متوقف شد.[8]
توپخانه ایران در جنوب تپه‌های شاوریه و عین‌خوش (خوزستان)، یک رادار و سه توپ 130 میلی‌متری عراق را هدف قرار داد و منهدم کرد.[9]
-ارتش عراق ساعت 09:30 به منظور اشغال مجدد ارتفاعات نی‌خضر، هلاله و میمک (ایلام) با 100 دستگاه تانک دست به حمله زد که توسط تیپ 1 لشکر81 کرمانشاه (ارتش)، دفع شد.[10] در منطقه میمک، یک فروند بالگرد کبرای هوانیروز هدف قرار گرفت اما موفق به فرود اضطراری شد و سالم به زمین نشست. 7 تانک و 2 نفربر دشمن سالم به غنیمت گردان 195 درآمد و تعدادی تانک و نفربر دیگر عراقی نیز آسیب دید یا منهدم شد.[11]
نیروهای ژاندارمری با ارتش عراق در ارتفاعات میمک (ایلام) درگیر شدند و 4 نفر از آنان شهید شدند.[12]
نیروهای ایران ساعت 01:00 بامداد با آتش توپخانه و تانک در تنگ حاجیان گیلان غرب (کرمانشاه) مواضع نیروهای عراق را زیر آتش گرفتند و 10 تانک و یک انبار مهمات عراق دچار آسیب و خسارت شد. عده‌ای از نفرات دشمن کشته یا زخمی شدند و 26 نفر از نیروهای دشمن اسیر شدند.[13]
یک میدان مین شامل 200 مین ضد تانک و ضد نفر در منطقه گورسفید و اوازین گیلان غرب (کرمانشاه) کشف و خنثی شد.[14]
نیروهای عراق در محور نوسود (کرمانشاه)، مرکب از یک واحد پیاده کماندویی و تعدادی از ضدانقلاب، با توپخانه و خمپاره‌انداز مواضع نیروهای ایران را در جبهه شیخان زیر آتش گرفته، خسارات و تلفاتی وارد آوردند.[15]
-نیروهایی از ارتش، سپاه پاسداران، پیشمرگان کرد مسلمان و قیاده موقت از محور مریوان (کردستان) به داخل خاک عراق نفوذ کرده و در منطقه خرمال عراق، 2 پاسگاه نظامی، 12 انبار مهمات و 2 دکل بی‌سیم فرماندهی را منهدم کردند.[16]
-دزفول و شوش در ساعت 11:30 زیر آتش توپخانه دشمن قرار گرفت که در نتیجه بیمارستان و تعدادی از خانه‌های مسکونی منهدم شد.[17]
-ساعت 16:00، نیروهای محافظ یک خودروی حامل غذا در محور سنندج - کامیاران (کردستان) با ضدانقلاب درگیر شدند که با اعزام نیروی کمکی، 4 نفر از مهاجمین کشته و عده‌ای نیز مجروح شدند. از نیروهای خودی یک افسر مجروح شد.[18]
برای پاک‌سازی روستای سردوش در غرب دریاچه مریوان کردستان، گروهان سوم گردان 118 پیاده از لشکر 28 پیاده کردستان (ارتش) در ارتفاعات هانی و 2100 مستقر شد. در این عملیات، 2 سرباز شهید و 10 نفر زخمی و 12 نفر مفقودالاثر شدند که به احتمال گروگان گرفته شده‌اند. 7 ضدانقلاب دستگیر شدند و مقادیری اسلحه و مهمات از روستای سردوش کشف شد.[19]
در اثر انفجار مین در حوالی سردشت (کردستان) یک تراکتور منهدم شد و 6 نفر از سرنشینان آن مجروح شدند. حین تخلیه مجروحین با انفجار مین ضد نفر، پای یک سرباز نیز از ناحیه ساق قطع شد.[20]
یک خودرو گاز در ساعت 14:00 در محور بانه - سردشت (کردستان) با مین برخورد کرد. یک افسر و 4 سرباز مجروح شدند.[21]
ضدانقلاب در مهاباد و اشنویه (آذربایجان غربی) به مواضع و پاسگاه‌های نیروهای خودی تیراندازی کرد که با آتش متقابل، متواری شدند.[22]
ساعت 12:00، یک خودرو در جاده نظام‌آباد از توابع نقده (آذربایجان غربی) با مین برخورد کرد و 4 نفر از سرنشینان آن مجروح شدند.[23]
یک تراکتور در مسیر روستای نظام‌آباد به نقده (آذربایجان غربی)، با مین برخورد کرد؛ 3 نفر مجروح شدند.[24]
بالگردهای هوانیروز به یک ستون در حال حرکت ارتش عراق در جبهه مارد (خوزستان) حمله کردند. 2 لودر و 10 کامیون دشمن منهدم شد.[25]
هواپیماهای ارتش ایران به مواضع ارتش عراق در محور آبادان - ماهشهر (خوزستان) حمله کرد.[26]
یک هواپیمای عراق ساعت 21:30، در حوالی بزمیرآباد ریجاب (کرمانشاه) به وسیله هواپیمای گشت اف-14 مورد هدف قرار گرفت و سرنگون شد.[27]
-5 هواپیمای عراق توسط رادار همدان و خارک کشف و با آتش پدافند زمین به هوا مجبور به فرار شدند.[28]
36 عضو مائوئیست شاخه کردستان کومله، در درگیری مسلحانه با پاسداران منطقه 12 در یک خانه تیمی در تهران دستگیر شدند.[29]
ستاد مشترک ارتش آمار تلفات (شهید، مجروح، اسیر و مفقود) نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران را تا ساعت 08:00 صبح امروز، 14.830 نفر اعلام کرد؛ از افراد دشمن نیز 1.486 نفر اسیر و 30 نفر پناهنده شده‌اند.[30]
[1]. لطف‌الله‌زادگان، علی‌رضا، روزشمار جنگ ایران و عراق، ج 5 - هویزه آخرین گام‌های اشغالگر، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران، چ دوم، 1380، ص 629 تا 632.
[2]. بهروزی، فرهاد، تقویم تاریخ دفاع مقدس، ج 5 - گام‌های نخستین، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1386، ص 470 و 471.
[3]. همان، ص 493.
[4]. همان، ص 470.
[5]. همان، ص 469.
[6]. همان، ص 470.
[7]. همان، ص 471.
[8]. لطف‌الله‌زادگان، علی‌رضا، همان، ص 636.
[9]. بهروزی، فرهاد، همان، ص 471.
[10]. همان، ص 474.
[11]. همان، ص 497 و 498.
[12]. همان، ص 474.
[13]. همان.
[14]. همان.
[15]. لطف‌الله‌زادگان، علی‌رضا، همان، ص 637.
[16]. همان.
[17]. بهروزی، فرهاد، همان، ص 471.
[18]. همان، ص 475.
[19]. همان.
[20]. همان.
[21]. همان، ص 475 و 476.
[22]. لطف‌الله‌زادگان، علی‌رضا، همان، ص 637.
[23]. بهروزی، فرهاد، همان، ص 476.
[24]. خبرگزاری پارس، گزارش‌های ویژه، ش 292، 22 دی 1359، ص 7.
[25]. اداره تبلیغات و انتشارات سازمان عقیدتی سیاسی ارتش، اطلاعیه‌های ارتش جمهوری اسلامی ایران در هشت سال دفاع مقدس، ج 1، تهران، انتشارات سازمان عقیدتی سیاسی ارتش، 1394، ص 357.
[26]. بهروزی، فرهاد، همان، ص 476.
[27]. همان.
[28]. همان.
[29]. لطف‌الله‌زادگان، علی‌رضا، همان، ص 644.
[30]. بهروزی، فرهاد، همان، ص 477 و 478.
