سه شنبه 16 دی 1359؛ صدوششمین روز جنگ
محسن شیرمحمد
7 بازدید
در دومین مرحله عملیات نصر، لشکر 16 زرهی قزوین (ارتش) پیشروی خود را به سمت شرق[1] و به سوی پادگان حمید و جفیر (خوزستان) آغاز کرد.[2] ساعت 14، در اثر پیشروی تانک‌های دشمن، جنگ تانک‌ها بین لشکر 16 زرهی قزوین (ارتش) و لشکر 9 زرهی عراق درگرفت[3] و پیشروی با اشکال مواجه و سپس متوقف شد. بعد از دستور پیشروی مجدد و با حدود 500 متر پیشروی، بر اثر حملات هواپیماهای دشمن،[4] نیروهای ایران عقب‌نشینی کردند. با این عقب‌نشینی عده‌ای از نیروهای سپاه پاسداران که حدود 5/1 تا 2 کیلومتر جلوتر از نیروهای زرهی قرار داشتند در محاصره دشمن قرار گرفتند[5] و 140 سپاهی و بسیجی و از جمله عده‌ای از دانشجویان پیرو خط امام به شهادت رسیدند.[6]
توپخانه 105 میلی‌متری نیروی دریایی ارتش در محور ماهشهر- آبادان، 2 سنگر ارتش عراق را هدف قرار داد و منهدم کرد و به تعدادی از تانک‌های دشمن آسیب وارد شد.[7]
نیروهای تحت امر فرماندهی اروند در محور دارخوین، مارد، ماهشهر و آبادان (خوزستان) مواضع ارتش عراق را زیر آتش گرفتند. تعدادی گریدر، بولدوزر و تانک، یک انبار مهمات، 4 سنگر انفرادی، یک خمپاره‌انداز و 2 خودروی دشمن به آتش کشیده شد و 27 نفر از نیروهای عراق کشته شدند.[8]
آبادان از ساعت 09:45 تا 13:00، زیر آتش توپخانه دشمن قرار گرفت. مخزن‌های 611 و 612 پالایشگاه این شهر طعمه حریق شد که توسط مأمورین آتش‌نشانی آتش مهار شد. یک پاسدار نیز مجروح گردید.[9]
در مبادله آتش توپخانه در منطقه سوسنگرد، خساراتی به شهر وارد شد و یک پاسدار شهید و 12 نفر مجروح شدند.[10]
ساعت 10:30، در اثر اصابت ترکش گلوله توپ نیروهای عراق به پاسگاه گردل (ایلام) یک نفر شهید شد.[11]
نیروهای خودی به مواضع دشمن در منطقه گیلان غرب (کرمانشاه) حمله کردند و 3 تانک و یک انبار مهمات منهدم شد. 70 نفر از نیروهای عراق کشته و 120 نفر مجروح شدند و نیروهای دشمن 3 تا 4 کیلومتر عقب‌نشینی کردند. از نیروهای ایران نیز 5 نفر شهید و 12 نفر مجروح شدند و یک تانک آسیب دید.[12] در ادامه عملیات تنگ حاجیان در منطقه عمومی گیلان غرب (کرمانشاه)، ارتش عراق تلاش کرد با اجرای پاتک، نیروهای ایران را از نقاطی که تصرف کرده بودند، عقب براند که موفق نشد.[13]
در عملیات پاک‌سازی که توسط سپاه پاسداران و ارتش در 4 روستا در محور سنندج ـ کامیاران (کردستان) انجام شد، 4 ضدانقلاب کشته و عده‌ای زخمی شدند؛ 2 پاسدار نیز مجروح شدند. عملیات مشابهی نیز در 2 روستای مریوان (کردستان)، بدون درگیری انجام شد.[14]
ضدانقلاب در محور سقز ـ بانه (کردستان)، قصد جلوگیری از جابه‌جایی یک ستون نظامی را داشت که با شروع درگیری، ناچار به فرار شدند.[15]
ضدانقلاب، به دکل مخابراتی فتاح‌آباد واقع در 23 کیلومتری شمال دیواندره (کردستان) حمله کرد. 2 ارتشی شهید و 3 نفر مجروح شدند.[16]
نیروهای نظامی ایران، منطقه «دامیو» در نزدیکی دزلی مریوان (کردستان) را از ضدانقلاب پاک‌سازی کردند و تلفات سنگین به آنها وارد کردند؛ جنازه 6 ضدانقلاب به جای ماند و مقادیری اسلحه و مهمات به غنیمت درآمد. نیروهای خودی متحمل تلفاتی نشدند.[17]
ساعت 11:20، ستون اعزامی از سقز به بانه (کردستان) در روستای میرده با ضدانقلاب درگیر شد؛ تلفاتی به نیروهای خودی وارد نشد.[18]
ضدانقلاب ساعت 20:15، پاسگاه ژاندارمری قوشچی در محور سلماس- ارومیه (آذربایجان غربی) را زیر آتش قرار داد که با آتش متقابل متواری شدند.[19]
بین ضدانقلاب و نیروهای نظامی مستقر در مقر پلیس‌راه میاندوآب ـ مهاباد (آذربایجان غربی)، درگیری روی داد. این درگیری تا ساعت 20 ادامه داشت و با درهم کوبیدن مواضع مهاجمان، آنان مجبور به عقب‌نشینی شدند.[20]
ضدانقلاب از ساعت 21:20، در سه نوبت و به مدت 5 ساعت، پادگان مراغه (آذربایجان شرقی) را زیر آتش قرار داد؛ 2 نفر از نیروهای خودی مجروح شدند.[21]
ساعت 17:00، در بازرسی پاسداران از منزلی در خیابان پاستور تبریز، چند ماشین‌‌تحریر، نوار، اعلامیه‌های سازمان مجاهدین خلق و کتاب‌های مختلف کشف و افرادی دستگیر شدند.[22]
ساعت 11:00، 6 فروند از بالگردهای هوانیروز در جبهه بهمنشیر در شرق جاده آبادان – ماهشهر، 6 تانک، 5 خودرو و چند سنگر اجتماعی عراق را منهدم کردند؛ 100 نفر از افراد دشمن نیز کشته و مجروح شدند.[23]
بالگردهای هوانیروز در محور دارخوین – مارد (خوزستان)، 4 خودروی حامل مهمات، یک کاتیوشا و یک سنگر ضد هوایی عراق را منهدم کردند.[24]
بالگردهای هوانیروز ساعت 16:35، مواضع گردان تانک قادسیه عراق را در منطقه سوسنگرد زیر آتش گرفتند و آنها مجبور شدند مواضع خود را ترک کنند.[25]
با حمله هواپیماهای پایگاه چهارم شکاری (دزفول) به مواضع ارتش عراق در جاده طلائیه –کوشک، جاده حلفائیه –بستان و جنوب غرب اهواز،[26] یک دکل مخابراتی، چند خودرو و ساختمان بزرگ پاسگاه فکه (خوزستان) منهدم شد و به 14 خودرو و 3 تانک و تعدادی از نیروهای دشمن به میزان 70 درصد خسارات و تلفات وارد شد.[27]
2 هواپیمای اف-4 پایگاه هوایی بوشهر، مواضع تیپ 44 مکانیزه ارتش عراق در دارخوین و مارد را بمباران کردند.[28]
هواپیماهای نیروی هوایی ارتش ایران نیروهای ارتش عراق در ایستگاه حمید (خوزستان) را بمباران کردند.[29]
یک هواپیمای میگ و یک بالگرد عراق در اهواز با آتش پدافند هوایی سرنگون شدند.[30]
هواپیماهای عراق در ساعت 13:00، 2 بار به هویزه حمله کردند و تعدادی خانه منهدم شد، اما تلفات جانی نداشت.[31]
5 هواپیماهای عراق توسط رادار دزفول و خارک کشف و با اجرای آتش پدافند زمین به هوا متواری شدند.[32]
2 هواپیمای عراق در ساعت 14:20، به آسمان پلدختر (لرستان) حمله کردند که با آتش نیروهای مستقر در محل مواجه و متواری شدند.[33]
یک هواپیمای عراق در ساعت 05:40، وارد حریم هوایی جزیره خارک شد و توسط آتش ضد هوایی ناو نقدی متواری شد.[34]
یک هواپیمای ناشناس بر فراز آسمان قزوین مشاهده شد که با شلیک توپخانه ضد هوایی لشکر 16 زرهی قزوین (ارتش) مجبور به فرار شد.[35]
ستاد مشترک ارتش، تلفات (شهید، زخمی، اسیر و مفقود) نیروهای مسلح ارتش جمهوری اسلامی ایران را تا ساعت 08:00 صبح امروز، 14.355 نفر اعلام کرد.[36]
[1]. بهروزی، فرهاد، تقویم تاریخ دفاع مقدس، ج 5 ـ گام‌های نخستین، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1386، ص 340.
[2]. لطف‌الله‌زادگان، علی‌رضا، روزشمار جنگ ایران و عراق، ج 5 ـ هویزه آخرین گام‌های اشغالگر، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران، چ دوم، 1380، ص 565.
[3]. بهروزی، فرهاد، همان، ص 340.
[4]. لطف‌الله‌زادگان، علی‌رضا، همان، ص 566.
[5]. همان، ص 567.
[6]. همان، ص 569.
[7].سیاری، حبیب‌الله و علی جعفری جبلی، تقویم تاریخ دفاع مقدس نداجا، ج 9ـ مقاومت در خارک، تهران، دفتر پژوهش‌های نظری و مطالعات راهبردی نداجا، 1391، ص 55.
[8]. بهروزی، فرهاد، همان، ص 329.
[9]. همان، ص 330.
[10]. همان، ص 331.
[11]. همان، ص 332.
[12]. همان.
[13]. همان.
[14]. لطف‌الله‌زادگان، علی‌رضا، همان، ص 570.
[15]. همان.
[16]. بهروزی، فرهاد، همان، ص 342.
[17]. همان.
[18]. همان، ص 332.
[19]. همان.
[20]. لطف‌الله‌زادگان، علی‌رضا، همان، ص 570.
[21]. بهروزی، فرهاد، همان، ص 335.
[22]. همان.
[23].همان، ص 340.
[24]. همان، ص 329.
[25]. همان، ص 330.
[26]. موسوی، سیداسماعیل و دیگران، تقویم مستند عملکرد نیروی الهی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، ج 6 ـ دی 1359، تهران، مرکز انتشارات راهبردی نهاجا، 1401، ص 172.
[27]. بهروزی، فرهاد، همان، ص 333.
[28]. موسوی، سیداسماعیل و دیگران، همان، ص 173.
[29]. همان، ص 176.
[30]. همان، ص 177.
[31]. بهروزی، فرهاد، همان، ص 333.
[32]. همان.
[33]. همان.
[34]. همان.
[35]. همان، ص 341.
[36]. همان، ص 335.
