جمعه 19 دی 1359؛ صدونهمین روز جنگ
محسن شیرمحمد
8 بازدید
در اولین ساعات بامداد، دو گردان تانک از ارتش به همراه نیروهایی از سپاه پاسداران، بسیج عشایر و ژاندارمری، عملیاتی با نام «ضربت ذوالفقار» در محور میمک و تنگه بینا در منطقه عمومی ایلام آغاز کردند. هدف اصلی این عملیات، تصرف ارتفاعات راهبردی میمک از 2 محور شمالی (پاسگاه هلاله) و جنوبی (نی‌خزر) بود. با شروع عملیات، در محور شمالی، یک گردان تانک ارتش و بخشی از نیروهای پیاده سپاه پاسداران و بسیج عشایر توانستند ارتفاع کله‌قندی و برخی ارتفاعات شمالی میمک را تصرف کنند، ولی با مقاومت شدید نیروهای عراق، ناچار به عقب‌نشینی شدند. در محور جنوبی، نیروهای خودی که با راهپیمایی طولانی در نیمه‌شب خود را به پشت موانع دشمن رسانده بودند، دشمن را غافلگیر کردند و قسمت جنوبی ارتفاعات میمک را تصرف و تا چند کیلومتری پاسگاه نی‌خزر پیشروی کردند. در محور کنجانچم، مقاومت شدید دشمن و ضعف در پشتیبانی باعث عدم پیروزی شد. در این عملیات 50 نفر شهید و 100 نفر مجروح شدند. 100 نفر از افراد دشمن نیز کشته و تعدادی به اسارت درآمدند.[1]
بر اثر اصابت ترکش خمپاره دشمن در جبهه آبادان، یک نفر از نیروهای ژاندارمری مجروح شد.[2]
نیروهای سپاه پاسداران در جبهه فیاضیه در آبادان، مواضع ارتش عراق را زیر آتش خمپاره قرار دادند؛ سنگر انفرادی دشمن منهدم شد و 3 دیده‌بان عراق با تیراندازی نیروهای خودی کشته شدند. از نیروهای خودی نیز 5 پاسدار شهید و یک نفر مجروح شدند.[3]
ارتش عراق، آبادان را زیر آتش گرفت. چند خانه و مغازه منهدم شد و 4 نفر شهید و 6 نفر مجروح شدند.[4]
توپخانه عراق برای اولین بار با استفاده از گلوله‌های سمی و آتش‌زا، 2 ناحیه مسکونی اهواز را هدف قرار داد که تلفات و خساراتی نداشت.[5]
دزفول زیر آتش توپخانه عراق قرار گرفت. 5 خانه مسکونی ویران و به چند خانه نیز خساراتی وارد شد. 2 غیر نظامی شهید و 6 نفر مجروح شدند.[6]
توپخانه ایران مواضع ارتش عراق در الدویب و کوت‌الزین (خوزستان) در اطراف رود کارون را زیر آتش گرفت.[7]
نیروهای سپاه پاسداران با نیروهای عراق، در حمیدیه (خوزستان) درگیر شدند.10 تانک، 2 نفربر و 2 خودروی حامل مهمات دشمن منهدم شد. با اصابت گلوله توپ و روی مین رفتن خودروهای حامل نیروهای خودی، 11 پاسدار شهید و تعدادی زخمی شدند.[8]
در درگیری بین نیروهای سپاه پاسداران و نیروهای عراق در دغاغله در جنوب غربی سوسنگرد برای جلوگیری از احداث پل توسط دشمن روی رودخانه نیسان، 2 تانک عراق منهدم و 30 نفر از نیروهای دشمن کشته و زخمی شدند.[9]
یک گروه گشتی خودی با میدان مین عراق در منطقه دزفول برخورد کرد؛ یک نفر شهید و 5 نفر مجروح و یک نفر مفقود شد.[10]
ساعت 19:30، توپخانه عراق مواضع ایران در جنگل‌های حاشیه رودخانه کرخه (خوزستان) را زیر آتش گرفت. تعدادی از خودروهای ایران منهدم و 30 نفر از نیروهای خودی شهید و عده‌ای مجروح شدند.[11]
توپخانه و خمپاره‌اندازهای ایران در منطقه سومار (کرمانشاه)، تعدادی سنگر و سلاح اجتماعی ارتش عراق را منهدم کردند و تعدادی از افراد دشمن کشته و زخمی شدند.[12]
نیروهای ایران در جبهه تنگ حاجیان و برآفتاب (کرمانشاه) با 4 کیلومتر پیشروی، موفق شدند 26 نفر از افراد دشمن را به اسارت درآورند.[13]
نیروهای ژاندارمری در ارتفاعات ملکشاهی (ایلام) به نیروهای عراق حمله کردند. یک توپ و یک تفنگ 106 و یک ضد هوایی و تعدادی سنگر ارتش عراق منهدم شد و 83 نفر از افراد دشمن اسیر و عده‌ای کشته و مجروح شدند؛ از نیروهای خودی نیز 8 نفر به شهادت رسیدند.[14]
نیروهای سپاه پاسداران و ارتش مستقر در زله‌زرد در سومار (کرمانشاه)، 450 مین ضد تانک و 1100 مین ضد نفر را کشف و خنثی کردند. بخش زیادی از منطقه نیز پاک‌سازی شد.[15]
تپه بازی‌دراز و 115 در جبهه سرپل ذهاب (کرمانشاه) که در اشغال ارتش عراق بود، پس از چند رشته عملیات توسط نیروهای ایران تصرف شد. یک محل توپخانه، 30 تانک و تعدادی خودروی دشمن منهدم شد و 300 نفر از نیروهای دشمن کشته شدند.[16]
در حمله نیروهای ایران در منطقه گیلان غرب (کرمانشاه)، 9 تانک، 2 نفربر، 8 خودرو و یک توپ عراق خسارت دید و سه تانک، یک نفربر بی. ام.پی-1 و یک پایه موشک مالیوتکا از دشمن به غنیمت گرفته شد.[17] 80 نفر از نیروهای دشمن نیز به اسارت درآمدند.[18]
نیروهای دشمن چند بار از ساعت 15 تا 17 به ارتفاعات کله‌جوب در غرب سرپل ذهاب (کرمانشاه) حمله کردند که با آتش نیروهای ایران مجبور به عقب‌نشینی شدند.[19]
طی یک رشته عملیات چریکی ایران در حوالی چغالوند (کرمانشاه)، یک خمپاره‌انداز 81 میلی‌متری و 4 کلاشنیکف و یک تیربار عراق به غنیمت گرفته شد.[20]
جنگنده‌های خودی در حوالی چغالوند (کرمانشاه)، 60 سنگر، 4 تانک و یک بالگرد عراق را منهدم کردند.[21]
در یک عملیات توسط نیروهای ایران در منطقه خُرمال (مقابل مریوان کردستان)، 2 دکل مخابراتی، 2 توپ، 2 پاسگاه و 2 انبار مهمات عراق منهدم و تعدادی از افراد دشمن کشته شدند.[22]
ضدانقلاب ساعت 20:30، مواضع نیروهای خودی در تپه پیرناصر از توابع اشنویه (آذربایجان غربی) را زیر آتش گرفت که نیروهای مستقر در محل به آتش آنان پاسخ دادند.[23]
ساعت 09:00، یک بالگرد جت‌رنجر ارتش ایران در منطقه ایلام مورد اصابت گلوله دشمن قرار گرفت اما خلبان آن توانست بالگرد را در فرودگاه کرمانشاه فرود آورد.[24]
یک هواپیمای اف-4 مواضع ارتش عراق را در منطقه سیحان (مقابل آبادان) بمباران کرد و تلفات و ضایعاتی به دشمن وارد آورد.[25]
2 هواپیمای اف-4 نیروی هوایی ارتش در منطقه عملیاتی نصر، هدف پدافند دشمن قرار گرفته و در منطقه اهواز سقوط کردند. خلبانان هر دو هواپیما نجات یافتند.[26]
هواپیماهای اف-5 پایگاه چهارم دزفول در پنج دسته دو فروندی، ادوات و نفرات ارتش عراق مستقر در منطقه جفیر، حمید، پاسگاه حمید و منطقه ام‌الفصیح (خوزستان) را بمباران کردند.[27]
3 هواپیمای عراق توسط رادار آبادان، جاسک و بندرعباس کشف و با آتش پدافند زمین به هوا متواری شدند.[28]
یک بالگرد خودی ساعت 15:00، به سکوهای نفتی البکر و الامیه حمله کرد.[29]
از سوی حاکم شرع دادگاه انقلاب اسلامی آبادان و خرمشهر، فعالیت گروه فدائیان اسلام مستقر در جبهه‌های آبادان، ممنوع اعلام شد. طبق این حکم در صورتی که فدائیان اسلام مایل به ادامه فعالیت هستند، تنها باید تحت پوشش بسیج و فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و با رعایت انضباط به فعالیت خود ادامه دهند، در غیر این صورت باید اسلحه خود را به سپاه پاسداران تحویل دهند.[30]
[1]. لطف‌الله‌زادگان، علی‌رضا، روزشمار جنگ ایران و عراق، ج 5 - هویزه آخرین گام‌های اشغالگر، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران، چ دوم، 1380، ص 614 و 615.
[2]. بهروزی، فرهاد، تقویم تاریخ دفاع مقدس، ج 5 ـ گام‌های نخستین، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1386، ص 439.
[3]. لطف‌الله‌زادگان، علی‌رضا، همان، ص 617.
[4]. بهروزی، فرهاد، همان، ص 439.
[5]. همان، ص 451.
[6]. لطف‌الله‌زادگان، علی‌رضا، همان، ص 617.
[7]. بهروزی، فرهاد، همان، ص 439 و 440.
[8]. لطف‌الله‌زادگان، علی‌رضا، همان، ص 617.
[9]. همان.
[10]. بهروزی، فرهاد، همان، ص 440.
[11]. همان، ص 441.
[12]. همان، ص 442.
[13]. لطف‌الله‌زادگان، علی‌رضا، همان، ص 618.
[14]. بهروزی، فرهاد، همان، ص 442.
[15]. همان، ص 452.
[16]. همان.
[17]. همان، ص 442.
[18]. اداره تبلیغات و انتشارات سازمان عقیدتی سیاسی ارتش، اطلاعیه‌های ارتش جمهوری اسلامی ایران در هشت سال دفاع مقدس، ج 1، تهران، انتشارات سازمان عقیدتی سیاسی ارتش، 1394، ص 355.
[19]. بهروزی، فرهاد، همان، ص 442.
[20] . همان، ص 453.
[21]. همان.
[22]. همان، ص 443.
[23].همان.
[24]. همان، ص 442.
[25]. همان، ص 444.
[26]. موسوی، سیداسماعیل و دیگران، تقویم مستند عملکرد نیروی الهی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، ج 6ـ دی 1359، تهران، مرکز انتشارات راهبردی نهاجا، 1401، ص 211 و 212.
[27]. همان، ص 209 و 210.
[28]. بهروزی، فرهاد، همان، ص 444.
[29]. همان.
[30]. همان، ص 455 و 456.
