یک‌شنبه 8 آذر 1360؛ چهارصدوسی وچهارمین روز جنگ تحمیلی
امین راستگو
29 بازدید
عملیات طریق‌القدس در ساعت 30 دقیقه بامداد و با رمز یا حسین (ع) در 3 محور شمال رودخانه کرخه و جنوب رودخانه کرخه (محور دهلاویه و محور سویدانی) آغاز شد.[1]
در ساعت 1:40 در محور شمال رودخانه کرخه، قسمت غربی خاکریز عصایی‌شکل دشمن در هم شکسته شد و با نفوذ نیروهای تیپ امام حسین (ع) (سپاه پاسداران) به فرماندهی حسین خرازی خاکریز سقوط کرد.[2]
با اعلام سقوط خاکریز عصایی‌شکل، تیپ امام سجاد (ع) (سپاه پاسداران) به مواضع نیروهای عراق حمله کردند؛ همچنین واحدهایی از تیپ 3 لشکر 92 زرهی اهواز (ارتش) نیز با عبور از میدان‌های پاکسازی شده مین، وارد منطقه درگیری شدند.[3]
ساعت 2:30 در محور شمال رودخانه کرخه، یک گردان از نیروهای سپاه پاسداران و بسیج اصفهان مقر توپخانه ارتش عراق را تصرف کردند و 19 توپ 152 و 130 میلی‌متری به غنیمت گرفتند.[4]
ساعت 3 در محور شمال کرخه، یک گردان تانک از لشکر 16 زرهی قزوین (ارتش) و یک واحد پیاده از سپاه پاسداران با وجود اینکه ابتدا راه را گم کردند، توانستند با استقرار بر روی جاده چزابه – بستان، عقبه اصلی دشمن را به سمت چزابه مسدود کنند.[5]
ساعت 4 در محور سویدانی در جنوب رودخانه کرخه، نیروهای تیپ عاشورا (سپاه پاسداران) و تیپ 1 لشکر 16 زرهی قزوین (ارتش) به مواضع نیروهای عراق در دغاغله و مگاصیص (دشت‌آزادگان) حمله کردند. این عده پس از شکستن خط اول دشمن، خود را به حاشیه رودخانه نیسان رساندند و با 4 کیلومتر پیشروی، به یک کیلومتری پل الوان رسیدند.[6]
در محور دهلاویه در جنوب رودخانه کرخه، خط اول دشمن شکسته شد و نیروهای تیپ کربلا (سپاه پاسداران) و یک گردان از تیپ 2 لشکر 16 زرهی قزوین (ارتش) حدود 2 کیلومتر در عمق این منطقه نفوذ کردند، اما با مقاومت ارتش عراق تا ساعت 6 بعدازظهر فقط تا یک کیلومتری پل سابله پیشروی کردند.[7]
ساعت 6 صبح در محور شمال کرخه، نیروهای تیپ امام حسین (ع) (سپاه پاسداران) به همراه یک گردان مکانیزه از سپاه پاسداران و یک گردان از تیپ 3 لشکر 92 زرهی اهواز (ارتش) خود را به تنگۀ چزابه رساندند و امنیت منطقه را تأمین کردند.[8]
نیروهای دشمن که در نزدیکی بستان بودند سعی داشتند از پل بستان به آن‌سوی کرخه فرار کنند که با ازدحام ایجاد شده، عده‌ای خود را به آب انداختند و برخی غرق شدند.[9]
گردان 125 مکانیزه تیپ 2 لشکر 16 زرهی قزوین در محور دهلاویه (جنوب کرخه)، به دلیل آتش دشمن در تقاطع نهر عبید با رودخانة کرخه، نتوانستند یک پل برای عبور از رودخانه مستقر کنند. با عبور نفربرها نیز انتهای پل در آب فرو رفت و تلاش برای نصب مجدد آن بی‌نتیجه ماند. همچنین دشمن 3 نفربر این گردان را که تلاش می‌کرد از نهر عبور کند منهدم کرد. تلاش نیروهای ایران برای حمله از جاده آسفالته سوسنگرد - بستان و تصرف پل بتونی رودخانه سابله نیز با مقاومت عراقی‌ها ناکام ماند. [10]
نیروهای تیپ عاشورا و تیپ 1 لشکر 16 زرهی قزوین در محور سویدانی (جنوب کرخه) پس از موفقیت اولیه در شکستن خطوط دفاعی دشمن، نتوانستند مناطق تصرف شده را حفظ کنند و تا اولین خاکریز دشمن در قبل از عملیات عقب آمدند و متحمل کشته، زخمی و اسارت برخی نیروها شدند و در نهایت در خاکریز عراق (حد فاصل روستاهای مگاصیص - دغاغله) به پدافند پرداختند.[11]
شب‌هنگام توپخانه‌های طرفین با شدت به آتشباری خود ادامه دادند.[12]
در پایان روز اول عملیات طریق‌القدس در محور شمال کرخه، چند صد نیروی دشمن کشته شدند و بیش از 200 تانک و نفربر، 115 دستگاه وسایل سنگین مهندسی و جاده‌سازی، 20 گردان توپخانه با کالیبرهای 130 و 152 میلی‌متری ساخت روسیه و یک گردان توپخانه 105 میلی‌متری ساخت ایتالیا و بیش از 400 دستگاه خودرو چرخدار (جیپ، تریلرهای سنگین و موشک‌اندازهای ضدتانک) به غنیمت گرفته شد.[13]
همزمان با عملیات طریق‌القدس، نیروی هوایی ارتش ایران بر روی شهر اهواز و منطقة عملیاتی پوشش ایجاد کرد و هوانیروز ارتش نیز ضمن حمله به ادوات زرهی دشمن، در تخلیة مجروحان فعالیت داشت.[14]
با آتش نیروهای خودی بر روی شهر فاو یک مخزن نفتی و چندین ساختمان و تأسیسات بندری و نظامی دشمن تخریب و حدود 20 نفر از نیروهای عراقی کشته و زخمی شدند.[15]
در حمله به مواضع ارتش عراق در منطقۀ سوسنگرد، 2 نفر از گردان 507 ژاندارمری شهید و 31 نفر مجروح شدند.[16]
توپخانۀ ارتش عراق شهرهای دزفول و اندیمشک را بمباران کرد که 2 نفر شهید و 4 نفر زخمی شدند.[17]
نیروهای ایران در منطقه آبادان چند سنگر دشمن را منهدم کردند و تعدادی از دشمن کشته شدند.[18]
چند بالگرد هوانیروز محل استقرار دشمن در منطقه هویزه را بمباران کردند.[19]
یگان‌های خودی با آتش سلاح دوربرد در منطقۀ کانی‌سخت ( ایلام) یک سنگر خمپاره‌انداز دشمن را منهدم کردند.[20]
8 هواپیمای دشمن توسط رادارهای دزفول، آبدانان و کیش شناسایی و با آتش پدافند هوایی متواری شدند.[21]
ضدانقلاب در منطقۀ چشمه‌سفید کامیاران (کردستان) به یک مقر نیروهای سپاه پاسداران حمله کرد که با مقاومت نیروهای خودی با تحمل 4 زخمی عقب‌نشینی کرد. در این حمله به نیروهای خودی آسیبی وارد نشد.[22]
ضدانقلاب 5 پایگاه حسینی، کشاورزی، کله‌قندی، شهید فلاح و سردشت را زیر آتش سلاح‌های سبک و نارنجک‌انداز گرفت که تلفاتی نداشت.[23]
اقدامات تروریستی ضدانقلاب در تهران و شهرستان‌ها ادامه داشت: ترور یک عضو سپاه پاسداران در خیابان شهید بهشتی (تهران) توسط نارنجک جنگی ناموفق بود و یک خودرو آسیب دید؛[24] یک گروه ترور ضدانقلاب، 2 بسیجی چابکسر (گیلان) را به ضرب گلوله مجروح کردند؛[25] یکی از اعضای سازمان مجاهدین خلق با شلیک چند گلوله یک مغازه‌دار را در صومعه‌سرا (گیلان) به شهادت رساند و به سمت تعقیب‌کنندگان خود نارنجک پرتاب کرد که یک نفر شهید و 17 نفر زخمی شدند. فرد مهاجم نیز توسط مردم دستگیر شد؛[26] 2 ناشناس رئیس اداره دارایی بندرعباس را به ضرب گلوله مجروح کردند؛[27] حمله ضدانقلاب به خودروی حامل فرماندار سوادکوه (مازندران) تلفاتی نداشت؛[28] با تلاش نیروهای سپاه و همیاری مردم، یک خانه تیمی سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در نوشهر کشف و 18 منافق دستگیر شدند؛[29] سپاه پاسدارن انقلاب اسلامی کرج با بهره‌گیری از گزارشات مردمی یک خانه تیمی سازمان مجاهدین خلق (منافقین) را تصرف کردند. در این خانه تعدادی اسلحه، مهمات و دستگاه‌های ارتباطی کشف شد و 4 منافق دستگیر شدند.[30]
امام خمینی به مناسبت پیروزی عملیات طریق‌القدس در پاسخ به پیام رئیس‌جمهور، رئیس ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی، فرمانده سپاه پاسداران و فرمانده نیروی زمینی ارتش، پیام تبریکی ارسال کردند.[31]
به مناسبت پیروزی نیروهای ایران در عملیات طریق‌القدس و آزادسازی جبهه بستان، مردم تهران در یک اقدام خودجوش در خیابان ولی‌عصر (عج) راهپیمایی کردند. در سایر مناطق نیز مردم در پشت‌بام‌ها «الله‌اکبر» سردادند.[32]
روزنامه اللواء از تعیین وابسته نظامی جدید برزیل در بغداد و عقد چند قرارداد این کشور با دولت عراق خبر داد.[33]
ستاد مشترک ارتش تلفات (شهید، مجروح، اسیر و مفقود) نیروهای مسلح ایران را تا ساعت 8 صبح، 58.091 نفر اعلام کرد.[34]
[1]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، روزشمار جنگ ایران و عراق، ج 16 (آزادسازی سرزمین‌های ایران گام دوم ـ بستان)، تهران، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس سپاه پاسداران، 1394، ص 781.
[2]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص782.
[3]. همان.
[4]. همان.
[5]. همان.
[6]. همان، ص784.
[7]. همان، ص783.
[8]. همان، ص782 و 783.
[9]. همان، ص783.
[10]. همان، ص784.
[11]. همان، ص784 و 785.
[12]. همان، ص786.
[13]. همان.
[14]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص 786؛ پورداراب، سعید و نبی‌الله کریمی، همان، ص 204.
[15] پورداراب، سعید و نبی‌الله کریمی، تقویم تاریخ دفاع مقدس، ج 16 ـ فتح بستان، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1389، ص201.
[16]. همان، ص 203.
[17]. پورداراب، سعید و نبی‌الله کریمی، همان، ص 203؛ بولتن خبرگزاری پارس، ش 255، 9 آذر 1360، ص 31.
[18]. بولتن خبرگزاری پارس، ش 256، ص 11؛ دهقان، احمد، گزارش روزانه جنگ، ج 3 ـ شش ماهه دوم 1360، تهران، مؤسسه انتشارات شهید حسن باقری، 1389، ص 248.
[19]. بولتن خبرگزاری پارس، ش 255، 9 آذر 1360، ص 28.
[20]. پورداراب، سعید و نبی‌الله کریمی، همان، ص 204.
[21]. همان، ص204.
[22]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص 789.
[23]. پورداراب، سعید و نبی‌الله کریمی، همان، ص 204؛ بولتن خبرگزاری پارس، ش 256، ص 27.
[24]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص 791.
[25]. پورداراب، سعید و نبی‌الله کریمی، همان، ص 205.
[26]. همان.
[27]. همان، ص 205.
[28]. همان، ص 205.
[29]. لطف‌الله‌زادگان، علیرضا، همان، ص 791.
[30]. همان، ص 792.
[31]. همان.
[32]. همان، ص 795.
[33]. همان، ص 798.
[34]. همان.
